დავიცვათ ქართული ენა

GAMARJOBA SAKARTVELO

ZVIOSULI wrote:kurush
ჩემს თვალში ილი ხარ ჭავჭავაძე ოღონდ მოდერნიზირებული

ეგ ილია კი არა, გათანამედროვებული იაკობ გოგებვშვილია

GIRA · Post by **GIRA** » 11 ივლ 2009, 01:31

optimisti
კარგი პოსტი იყო!

ეხლა არავინ შემისწოროს, თორემ კახურად დედას მოუ....ავ

(შუტკაა რა)

tamuna_gudarexi · Post by **tamuna_gudarexi** » 11 ივლ 2009, 01:38

ჰოდა, ასე:

პრეზენტაცია - წარდგინება, ჩვენება
აპდეიტი, აპდეიტირება - განახლება

არ გაგიკვირდეთ, "აპდეიტირებას" რომ ვწერ, ამასაც შევხვდი პრაქტიკაში

საით მიგვეჩქარება? ან რად არ გვაკმაყოფილებს ჩვენივე ფრაზები და სიტყვები? ის კი არა და, ერთმა ნაცნობმა ქართულ ენაზე ანგარიშის წარმოდგენისას განაცხადა ინსტიტუციონალური სტრენგტჰენინგიო... მდაააა... რას არ გაიგებს კაცი...

GAMARJOBA SAKARTVELO

ცხადია, ენა ვითარდება, ისევე, როგორც სხვა ბევრი რამ.
თუმცა, უცხო სიტყვების ჩანაცვლებას ენის განვითარებასთან შეხება არ ვქვს.
პირიქით, მას აკნინებს კიდეც.
აბა, საღ კბილს ხელოვნურით ვინ ცვლის ან ვინ იჭრის ჯანმრთელ კიდურს და ხელოვნურს იკეთებს?
ალბათ, უჭკუო.
ენაც ასეა - მშობლიურს უცხო სიტყვის ჩანაცვლება რად უნდა?
რომ არ გქონდეს შესაბამისი სიტყვა და მოფიქრებაც ძნელი იყოს, კი ბატონო,
შემოვიტანოთ ახალი ენაში.
უცხო სიტვის შემოსვლის კი არა, ქართულის უცხოთი ჩანაცვლების წინააღმდეგი ვარ.
კიდევ 1 მაგალითს მოვიყვანდი -
წარმოვიდგინოთ ქართული ჩოხა.
ვინმეს აზრად მოუვა, რომ მასზე ჰალსტუხი ჩამოიკიდოს?
თუ კი, ის არც ჩოხა იქნება, არც - ევროპული კოსტიუმი.
აი, ჩოხის შესეკრედ ევროპული ქსოვილი რომ გამოვიყენოთ, ეგებ ქართული კოსტიუმი გამდიდრდეს
კიდეც, მაგრამ ამას ჩოხის დამახინჯებასთან კავშირი არ ექნება

GAMARJOBA SAKARTVELO

რამდენი წლისაც არის ქართული ენა, მეტი თუ არა, იმდენი წლის მაინც არის შეშის გამათბობელი.
დღეს მას თურქული სიტყვა "ღუმელით" მოვიხსენიებთ.
ახლა მითხარით, ქართული სიტყვის დაკარგვა და უცხოს შემოტანა ენის გამდიდრებაა?
რა თქმა უნდა - არა.

იგივე ბედი დაემართა, ვთქვათ, "საათს".
რა, არაბების შემოსვლამდე ჩვენი წინაპრები საათს არ ხმარობდნენ?
ხმარობდნენ და დარწმუნებულები ბრძანდებოდეთ, ქართული სიტყვით მოიხსენიებდნენ.

ის, ვინც "აფდეითს", "ლანჩსა" თუ "მენეჯერსა" და "სენსეტიურს" იყენებს, გვატყუებს, როდესაც ამბობს, ენას ვამდიდრებო.
კიდევ უფრო უარეს შემთხვევაში, მან კგდ არც მშობლიური იცის, არც ინგლისური.

QEBURIUS · Post by **QEBURIUS** » 13 ივლ 2009, 13:59

GAMARJOBA SAKARTVELO wrote:
ZVIOSULI wrote:kurush
ჩემს თვალში ილი ხარ ჭავჭავაძე ოღონდ მოდერნიზირებული
ეგ ილია კი არა, გათანამედროვებული იაკობ გოგებვშვილია

ეხლა ორივემ მოკუმეთ საინფორმაციო ღრუ... თქვენ თვითონ ხართ "მკვდარი სეულები" თუ კარგია!!! "მე ვარ ის ვინაც უკუაგდო უდაბნოს ცეცხლი"

(ციტატა ტუტანხამონის აკლდამაში ნაპოვნი თუ სწოდერ მახსოვს ანუბისის კერპის წარწერიდან)

optimisti · Post by **optimisti** » 14 ივლ 2009, 12:56

kurush"]

იაკობ ცურტაველის შემდეგ შეიქმნა მთელი თანამედროვე მეცნიერება, შესაბამისი ტერმინოლოგიაც. მაგალითად მენდელეევის ტაბულა როგორ უნდა გადმოქართულდეს??? თუ ენის "დაცვის" მოტივით უარი უნდა ვთქვათ მროგრესზე...

პროგრესზე უარს არავინ ამბობს (ამ თემაში მაინც), მაგრამ შეგახსენებ, რომ თანამედროვე ქართული ტერმინოლოგია შექმნეს ისეთმა დიდმა ქართველებმა, როგორებიც იყვნენ დიმიტრი უზნაძე, შალვა ნუცუბიძე, გიორგი ნიკოლაძე, გრიგოლ რობაქიძე, კონსტანტინე გამსახურდია.....
მათ შემდეგ კიდევ უამრავი ტერმინი შეიქმნა, და მათ გაქართულებასაც სჭირდება მათსავით კვალიფიციური და პატრიოტი ადამიანები, ვინც მათსავით სრულყოფილად იციან ქართულიც და უცხო ენებიც.

აქ კი მოვიყვან არანაკლები ქართველის სტრიქონებს:

"ტა, ტა, ტა ტა!
რანაირად ბრდღვინავს არაგვი!
ხო, ხო, ხო,ხო! -
ხმელეთს როგორ ეხეთქება ზღვა!
არა!
სხვისი მისაბაძი
რა მჭირს,--
თვარა,-- კი!--
სხვა როცა მე შემომნატრის,
მე მივბაძო სხვას?!

მე-პატრონმა,
მე-პატრონმა
ამისთანა ზღვის,
მე-პატრონმა,
მე-პატრონმა ამისთანა ცის,-
თუ ღმერთი გწამს, თუ კაცი ხარ-
სხვას მივბაძო?!
ვის?!

რა გინდა რომ აქ არ იყოს,
ენა იტყვის რას!
სიტყვა გინდა?!-
მატრო წვიმას
აქვს სახელი ცხრა.

მე შენ გეტყვი -
არ გეყოფა სიტყვის მარაგი....
არა!
სხვისი მისაბაძი რა მჭირს,
თვარა, -კი!"

(მუხრან მაჭავარიანი 1960)

"კი, მაგრამ...
ღმერთი აღარაა!
ბნელა?! -
ქართული იქნებ ვინმეს ნორჩი ჰქონია ენა!!

ვინმემ,
არცაა გასაკვირი, -
არც იცის იქნებ, -
ქრისტეს შობამდე რომ შეიქმნა ქართული წიგნი.

არა!
ეს ასე რომ არ იყოს, კიდე, - ხო,-
მარა! -ასე რომ არის?!

არ უნდა ჰქონდეს მნიშვნელობა, მე მგონი, ცოტა
არც იმას, -
წერდნენ რა ენაზე ვაჟა და შოთა!

კი, მაგრამ...
ღმერთი აღარაა?!
ბნელა?! -
ქართული იქნებ ვინმეს მდარე ჰგონია ენა?!"

(მუხრან მაჭავარიანი. 1974)

ამ სტრიქონებს შექმნის თარიღები საგანგებოდ მივუთითე.

დამეთანხმებით რომ დღესაც დგას იგივე პრობლემა.
ამჯერად რუსული ინგლისურმა შეცვალა .

მიჩნდება კითხვა : თუ "კომუნიზმის" მშენებელ ოკუპირებულ ქვეყანას და დემოკრატიის მშენებელ დამოუკიდებელ ქვეყანას ერთიდაიგივე პრობლემა აქვს თვითმყოფადობის შენარჩუნების თვალსაზრისით, აქ თვით ამ ქვეყნის
მოქალაქენი ხომ არ არიან ბრალეულნი?

პირადად ჩემს დამოკიდებულებას ამ საკითხისადმი ისევ მუხრან მაჭავარიანის სტრიქონებით გამოვხატავ:

"...შენ -
სისხლო ჩემო -
შენი დინება
ვეფხისტყაოსნით ხშირად მიგრძვნია...
სიყვა,
რომელიც გეჩოთირება -
ვცდილობ გაშორო,
რაც შემიძლია...."

QEBURIUS · Post by **QEBURIUS** » 14 ივლ 2009, 13:35

optimisti

მაპატიე მეგობარო მაგრამ ვერ ვხვდები რაში არ მეთანხმები?

იმ ადამიანებმა, რომლებიც ჩამოთვალე თავიანთი საკეთებელი უკვე გააკეთეს და მთაწმინდაზე განისვენებან. სად არიან დღეს ის დიდი ქართველები რომლებიც გადმოაქართულებენ "ატომებს" "პროტონებს" "ნეიტრონებს" "იზოტოპებს" "ეუკარიოტებს" "პულსარებს" "ფლეშკებს" და სხვა? სანამ სულხან საბას რეინკარნაცია მოხდება მანამდე თანამედროვე ფიზიკა, ქიმია, ბიოლოგია, ტექნოლოგიები და სხვა არ მივიღოთ? მათზე არ ვიმსჯელოთ, არ გავიაზროთ თუ... უმარტივესი: რა არის მზე? ციური სხეული სადაც ჰელიუმის და ჰიდროგენის ბირთვული წვა მიმდინარეობს... ეგ მონიშნულები ქარულად როგორ ვთქვათ

optimisti · Post by **optimisti** » 14 ივლ 2009, 16:23

Kurush

მე შენი ციტატატა უფრო მაგალითის საჩვენებლად მოვიტანე და არა შენთან საკამათოდ. მე მგონი ძირითადად აქ ერთნაირი პოზიცია უნდა გვქონდეს.

მაგრამ თუ მართლა გაინტერესებს, გეტყვი, რომ ჰიდროგენის ბირთვის წვა უფრო გამართული ქართულით იქნება "წყალბადის ბირთვის" წვა.
მაგრამ მაინც კარგია რომ "წვის" ნაცვლად "burning" არ იხმარე და "ბირთვის" ნაცვლად "nucleus". ( nucleus - ბირთვი - აი ქართული ტერმინის შესანიშნავი მაგალითი).
რაც შეეხება "helium"-ს, იგი თავისი ლათინური სახელით დამკვიდრდა და არ მოიძებნა მისი ქართული შესატყვისი, განსხვავებით წყალბადის, ჟანგადის, ნახშირბადის და კიდევ სხვა ტერმინებისა.
აქ არ წამოვიწყებ პოლემიკას ტერმინოლოგიის შემოღების პრინციპების შესახებ, ასეთი დილეტანტური გამოსვლა ჩემგან თავხედობა იქნებოდა.

მე სწორედ იმას ვამბობ, რომ რომელი სიტყვაც არსებობს (ან შექმნილია სპეციალურად) ქართულად, ისინი გამოვიყენოთ. ეს არის ჩვენი, უბრალო მოკვდავთა საქმე.
უფრო მეტის გაკეთება - ანუ ახალი ტერმინების შემოღებაზე უფრო კომპეტენტურმა ხალხმა იზრუნოს მეთქი.
(ისე, გამართული ქართული ტერმინების მიგნებას და დამკვიდრებას თუ ვინმე შეძლებს, ღმერთმა ხელი მოუმართოს ყველას).

P.S.

იმ ადამიანებმა, რომლებიც ჩამოთვალე თავიანთი საკეთებელი უკვე გააკეთეს და მთაწმინდაზე განისვენებენ.

მთაწმინდაზე განსვენება შენ მათი ღირსეულობის დასადასტურებლად ახსენე, რაშიც რა თქმა უნდა გეთანხმები.
ამას საკამათოდ არ ვამბობ, მაგრამ მაინც უფრო დაზუსტების მიზნით: დიმიტრი უზნაძე და შალვა ნუცუბიძე უნივერსიტეტის ბაღში განისვენებენ როგორც უნივერსიტეტის დამფუძნებელნი, კონსტანტინე გამსახურდია კოლხური კოშკის ეზოშია დაკრძალული, გრიგოლ რობაქიძე შვეიცარიაში, გიორგი ნიკოლაძის განსასვენებელი კი ჩემდა სამარცხვინოდ არ ვიცი.

GAMARJOBA SAKARTVELO

kurush
იმის თქმა მინდა, რომ შენი სიტყვა რომ გაქვს, მას მოუფრთხილდი.
ყველაფერს კი, უბრალოდ, მართლა ვერ თარგმნი.
თუმცა, გული მიწუხს, როდესაც ქართულ ლექსიკონებში ჩანერგილი ულამაზესი
სიტყვები აღარ წარმოითქმის.

ასე დავკარგეთ - ტალანი (დერეფანი), სატუცავი (კალოში), საწმერთული (ქალის გრძელტოტიანი ტრუსი), რონოდა (ვაგონი), წუმწუმა (ასანთი), კაპარჭი (კაბურა) სპა (არმია), ცთომილი (პლანეტა), შორენკეცი (კაფელი), ყმაწვილი (თინეიჯერი).
დავკარგეთ კვირის დღეებისა თუ თვეების სახელები და კიდევ სხვაც ბევრი.

ვეჭვობ, სულ მალე არ დავკარგოთ სიტყვები: უღელტეხილი (პერევალი), საძილე ტომარა (სპალნიკი), ქვეშაგები (პარალონი), ბრონი (ჯავშანი), ბანაკი (კემპი, კემპინგი), რული (საჭე), მუხრუჭი (ტორმუზი), მოსახვევი (პავაროტი), კალოტკა (ხუნდი), შვეულმფრენი (ვერტმფრენი) და ა.შ

Linda · Post by **Linda** » 15 ივლ 2009, 00:35

საწმერთული (ქალის გრძელტოტიანი ტრუსი),

თვითონ საწმერთულს აღარავინ იცვამს და აღარ გამოიყენება სიტყვა აბა როგორ

GAMARJOBA SAKARTVELO

Linda wrote:
საწმერთული (ქალის გრძელტოტიანი ტრუსი),
თვითონ საწმერთულს აღარავინ იცვამს და აღარ გამოიყენება სიტყვა აბა როგორ

ჩაგეთვალა
ჰო, მაგრამ ბოდიში და "ნიფხავს" ჰომ ხმარობენ?

რა მაგის პასუხია ბანქოს ჰომ თამაშობენ?
და ბანქოს რას ეძახიან? - კარტს?

Archil · Post by **Archil** » 15 ივლ 2009, 01:54

და ვისგან უნდა დავიცვათ?

GAMARJOBA SAKARTVELO

Archil wrote:და ვისგან უნდა დავიცვათ?

შენგან, ჩემგან და სხვა უამრავი ქართველისგან

Archil · Post by **Archil** » 15 ივლ 2009, 02:12

ჩემგან?

აუჰ...

შენგანაც?

კიდევ აუჰ....

მგონი ამ თემის სათაურიც კალკაა სხვა ენიდან, ასე რომ... რაღაც სხვა უნდა მოვიფიქროთ, ქართულად რომ ჟღერდეს

ახალი წერილი	ახალი წერილი არაა	ანონსი
ახალი წერილი [ ცხარე ]	ახალი წერილი არაა [ ცხარე ]	თვალშისაცემი
ახალი წერილი [ დაკეტილია ]	ახალი წერილი არაა [ დაკეტილია ]

FORUM_PERMISSIONS