მესხეთ-ტური ივნისი 2009

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 19 ივნ 2009, 15:13

თავკვეთურას საკურთხეველი და ტრაპეზის ქვა:

ფრაგმენტები:

სწორედ ამ ტაძარში გავათენეთ ღამე ჩვენ.

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 19 ივნ 2009, 15:33

ჩვენ თავკვეთურაზე:

ღამით, აქ, ტაძრის შესასვლელთან ვისხედით, ვუსმენდით მტკვარს, ვუყურებდით ულამაზეს ზეცას და ვსაუბრობდით საინტერესო თემებზე:

დილით

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 19 ივნ 2009, 15:51

თავკვეთურას კრძალვით, სიყვარულითა და სინანულით დავემშვიდობეთ:

გარკვეული მანძილი ჩვენმა დაძმობილებულმა, აფნიელმა მწყემსმაც გამოგვაცილა. კეთილი მგზავრობა გვისურვა და სამომავლოდ, თავისთან, აფნიაშიც დაგვპატიჟა.

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 19 ივნ 2009, 16:21

გზად თავკვეთურადან ვარძიისაკენ, საიდანაც გადავედით თმოგვში.

ნაქალაქარი, რაც სამცხეში ძალიან ბევრგან გვხვდება:

სავალი ბილიკები:

პეიზაჟი:

ვარდის ფესვებში გამომავალი უგემრიელესი, მჟავე წყაროს წყალი:

და ჩვენ გზაში:

ასე, ჩავედით მალე ვარძიაში. ცოტა შევისვენეთ ადმინისტრაციაში, დავტენეთ მობილურები და ელემენტები. დავაზუსტეთ თმოგვში მიმავალი ბილიკების საკითხი და მზეგადაცილებულზე თმოგვისაკენ დავიძარით.

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 19 ივნ 2009, 17:12

თავი 6

სამჯერ დალაშქრული ქაჯეთის ანუ თმოგვის ციხე

გზად თმოგვისაკენ და დალაშქვრა პირველი

დაბრუნებულები, ცოტა ხნის დასვენების შემდეგ თმოგვისაკენ დავიძარით. გავიარეთ უახლოესი სოფელი, რომლის სახელიც არ მახსოვს.
ლამაზი და ხიანი სოფელი იყო კლდის კალთებზე შეფენილი.

მტკვრის მეორე ნაპირიდან გავხედეთ ვანის ქვაბებსაც:

ამინდის პროგნოზირება შეუძლებელი იყო, ერთ-ორგან კიდეც წამოგვაყარა წვიმა, ხან მზე გამოდიოდა, ხან იღრუბლებოდა და ხან წვიმდა კიდეც. ჩვენ კი ჯიუტად და სიამოვნებით მივუყვებოდით სავალს:

შორს თმოგვის ციხეც გამოჩნდა:

დაღლილზე ვისვენებდით ხოლმე.

საღამოსკენ ამინდი უფრო გამოვიდა, ცაც მოიწმიმნდა.

დაღლილები კი ვიყავით უკვე, მაგრამ გზას ჯიუტად მივყვებოდით, ხან ბილიკები იკარგებოდა და უფრო რთული გზით გვიწევდა სიარული.

მზეზე ცხელოდა, ჩრდილში - ციოდა. ეს ცოტა ართულებდა სიარულს, მძიმე ჩანთები და დაკარგული ბილიკებიც, ცოტას კი ართულებდა სავალს, მაგრამ სამაგიეროდ თავგადასავალსაც მატებდა და ეშხსაც. ბილიკს რომ აღმოვაჩენდით ისევ, შედარებით გვიადვილდებოდა სავალი.

კიდევ ერთი ნაქალაქარი აღმოვაჩინეთ. ბევრი რამე იყო შემორჩენილი და თან ვმსჯელობდით, რა როგორ შეიძლებოდა ყოფილიყო თავის დროზე.

მალე ამირანმა ფეხი დაიზიანა და სიარული ცოტა გაურთულდა, მას მივყევი მეც. ორივეს საკმაოდ გვაწუხებდა ფეხი, ერთს ქვემოთ, მეორეს-ზემოთ. ამირანს მარცხენა, მე - მარჯვენა.

ილიკოს და ილარიონის თვალებისა არ იყოს, ვხუმრობდით, მარცხენა ფეხი ერთის გამოვიყენოთ და მარჯვენა მეორესიო.

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 19 ივნ 2009, 17:35

ფეხებში ხშირად გველები გვისრიალებდა. ჩვენც დაკვირვებულად დავდიოდით, რომ არ ფეხი არ დაგვედგა.

გავდიოდით ნასახლარებს:

ლამაზი პეიზაჟებით ვტკბებოდით:

მალე თმოგვის ციხისკენ მიმავალი ბილიკები გამოჩნდა:

ჩვენც ამ სიმაღლისაკენ დავიძარით:

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 19 ივნ 2009, 20:59

თმოგვის ციხე

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 19 ივნ 2009, 21:11

ninola · Post by **ninola** » 19 ივნ 2009, 21:21

ამ სილამაზის ხილვის შემდეგ რაღა უნდა ნახო, რომ განგაცვიფროს...

ისე გველების არ გეშინოდათ????

ninola · Post by **ninola** » 19 ივნ 2009, 21:26

თეთრი ცხენი, ციხე-კოშკები და ა.შ. ზღაპარში მეგონებოდა თავი მანდ რომ ვყოფილიყავი...

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 19 ივნ 2009, 23:36

ninola wrote: ამ სილამაზის ხილვის შემდეგ რაღა უნდა ნახო, რომ განგაცვიფროს...

ისე გველების არ გეშინოდათ????

ninola wrote: თეთრი ცხენი, ციხე-კოშკები და ა.შ. ზღაპარში მეგონებოდა თავი მანდ რომ ვყოფილიყავი...

აი, უნდა ყოფილიყავი და...

ერთადაც წავალთ...

ეს ჯერ კიდევ მხოლოდ 2 დღის ამბავია.

წინ კიდევ 3 დღის თავგადასავალია მოსაყოლი.

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 20 ივნ 2009, 00:34

ცოტა რამ თმოგვის ციხის შესახებ:

თმოგვის ციხე, ისტორიული ციხე-ქალაქი საქართველოში, ჯავახეთში, მდ. მტკვრის მარცხენა ნაპირზე (ახლანდელი ასპინძის რაიონი, სოფ. თმოგვში). წყაროებში პირველად იხსენიება X საუკუნეში. კონტროლს უწევდა გზას, რომელიც წინა აზიიდან მტკვრის ხეობით საქართველოში შემოდიოდა.

თმოგვის ციხის დაწინაურება უნდა დაწყებულიყო IX-X საუკუნეებში, ქ. წუნდის დაკნინების შემდეგ. X საუკუნეში არაბებმა სცადეს მისი აღება, მაგრამ უშედეგოდ. X საუკუნის დასასრულს და XI საუკუნის დასაწყისში თმოგვის ციხე სამეფო ხელისუფლებას ემორჩილებოდა.

1073-იდან დიდებული ნიანია ქუაბულისძე და მისი მემკვიდრენი ფლობდნენ, შემდგომ საუკუნეებში პერიოდულად - მსხვილი ფეოდალური საგვარეულოები - თორელები, მხარგრძელები, შალიკაშვილები და ჯაყელები. თმოგველ ფეოდალთა კარზე გაშლილი იყო ლიტერატურული საქმიანობა (სარგის თმოგველი).

1578 თმოგვის ციხეს ოსმალები დაეუფლნენ, ამის შემდეგ იგი თავისი მიმდებარე ტერიტორიით ოსმალეთის პოლიტიკური-ადმინისტრაციული ერთეულში - ახალქალაქის ლივაში შედიოდა. რუსეთ-ოსმალეთის 1828-1829 ომის შემდეგ ადრიანოპოლის საზავო ხელშეკრელების (1829) თანახმად ოსმალეთმა საქართველოს სხვა ტერიტორიასთან ერთად თმოგვის ციხეც დათმო.

თმოგვის ციხე აგებულია მაღალ კლდოვან მთაზე. რელიეფის თავისებურების გამო მისი ზღუდები სხვადასხვა სიმაღლეზეა ამოყვანილი. შედარებით უკეთ არის შემონახული ციხის დასავლეთი ნაწილი. აქ იგი კლდის დამრეც ფერდობზე სამ საფეხურად არის ამოშენებული კედელ-ბურჯებით.

სამხრეთ-აღმოსავლეთით კედელი ებჯინებოდა ქვაბს, რომელიც კლდეში გაყვანილი საიდუმლო გვირაბით უკავშირდებოდა ზემოთ ციტადელს და ქვემოთ მდ. მტკვარს. ციხის შუაგულში მცირე ფართობი მთლიანად ნაგებობებს ეჭირა. ბაზალტის ცოკოლზე აღმართული, გათლილი ტუფის კვადრებით ნაშენი, ორფერდა სახურავით გადახურული სწორკუთხა ნაგებობა, როგორც ჩანს, ეკლესია იყო.

თმოგვის ციხის მნიშვნებლობაში ორი ძირითადი ფენა გაირჩევა. უძველესი ფენა ნაშენია ტუფის გათლილი კვადრების თანაბარი რიგებით. უხეშად დამუშავებული ნატეხი ქვით ნაგები კედელი კი, გვიანდელი აღდგენა-რეკონსტრუქციის ხანას მიეკუთვნება. ციხის კედლებს გარეთ, დასავლეთით ხევში, კლდის მასივში გამოკვეთილი წმ. ეფრემის ეკლესია, კლდეშივე კამოკვეთილი კანკელით, მეორე ეკლესიის ნანგრევებში შემორჩენილია XIII საუკუნის კედლის მხატვრობის ფრაგმენტები.

მტკვრის ორივე ნაპირზე ნასოფლარები და სასახლეთა ნანგრევებია. მარცხენა ნაპირის სასახლის ნანგრევები მშენებლობის უძველეს ფენას მიეკუთვნება, მარჯვენა ნაპირისა კი - გვიანდელს და XIV საუკუნის შუა წლებით თარიღდება. მდ. მტკვარზე შემორჩენილია ხიდის ბურჯების ნაშთი. ერთი ხიდი სასახლეებს აკავშირებს, მეორე კი ტრანსპორტისათვის ყოფილა განკუთვნილი.

ციხე-ქალაქი რამდენჯერმე დაანგრია ძლიერმა მიწისძვრამ (1089, 1283, 1319 და სხვა).

ARCHILI · Post by **ARCHILI** » 20 ივნ 2009, 01:24

თმოგველები

თმოგველები, დიდგვარიან ფეოდალთა საგვარეულო XII-XIV საუკუნეების საქართველოში, მხარგრძელთა განშტოება. ამ გვარის ფუძემდებელი იყო სარგის ვარამის ძე მხარგრძელი, რომელსაც თამარ მეფემ ამირსპასალარ გამრეკელ თორელის სიკვდილის შემდეგ სამამულოდ უბოძა თორელის საკარგავი - თმოგვის ციხე (ისტორიულ ჯავახეთში) და მიმდგომი მხარე.

XIII საუკუნის დასაწყისიდან თმოგველების საგვარეულო მონასტრად იქცა ვაჰანის (ვანი) სამეფო მონასტერი (თმოგვის მახლობლად). თმოგველების მამული - თმოგვის მხარე - XIII-XIV საუკუნეებში წარმოადგენდა დიდ ფეოდალურ სენიორიას, თვით თმოგვი კი - შუა საუკუნეების ტიპურ ციხე-ქალაქს.

თმოგველები ატიურად მონაწილეობდნენ XII-XIII საუკუნეების საქართველოს პოლიტიკურ და კულტურულ ცხოვრებაში (სარგის თმოგველი, თაყაიდინ თმოგველი). თმოგველებს ფეოდალური შუღლი ჰქონდათ სამხრეთ საქართველოს მეორე დიდ საგვარეულოსთან - სამცხის მტავრებტან, ჯაყელებთან.

ამ ბრძოლაში თმოგველები დამარცხდნენ და XIV საუკუნეში დატოვეს თმოგვი, გადასახლდნენ კახეთსა და შიდა ქართლში. კახეთში ისინი დაეუფლდნენ უჯარმას, ხოლო შიდა ქართლის დასავლეთ ნაწილში - ნიქოზს და ეწოდათ ჯერ თმოგველ-უჯარმელები, ხოლო შემდეგ - თმოგველ-უჯარმელ-ფავლენიშვილები.

აქ მათ საგვარეულო საყდრად გაიხადეს ნიქოზის ეკლესია. საისტორიო წყაროებში თმოგველებად ხშირად იხსენიებიან არა მარტო თმოგველების საგვარეულოს წევრები, არამედ თმოგვის მხარის მცხოვრებლებიც.

GAMARJOBA SAKARTVELO

ძნ ლამაზი ფოტოა.
ამ თემაში შემოვიხედე, იმ იმედით, რომ პასუხი დამხვდებოდა კითხვაზე რას ნიშნვს "ტრაპეზი"
მრჩება შთაბეჭდილება, რომ შეგნებულად უგულვებელყოფ ჩემს კითხვა(ებ)ს, რაც, ვფიქრობ,
სულ არ შეეფერება კარავულ დამოკიდებულებას.

ARCHILI wrote:

ველი, რეპორტაჟის გაგრძელებას.
საინტერესო და შინაარსიანი თემა გამოდის.

pauna · Post by **pauna** » 20 ივნ 2009, 01:53

ტრაპეზი
ტრაპეზ-ი [ბერძ. trapeza] â€“ 1. ეკლესიაში: საკურთხევლის ტახტი; თვით საკურთხეველი. 2. მაგიდა, სუფრა. 3. სადილი, ნადიმი, წვეულება.
Source: უცხო სიტყვათა ლექსიკონი

წმინდა ტრაპეზი, ოდიკი

ტრაპეზზე აუცილებლად დაბრძანებულია ოდიკი, რომლის გარეშეც წირვა-ლოცვა არ სრულდება. ოდიკს უწოდებენ აბრეშუმის ქსოვილს, რომელზეც ამოქარგულია მაცხოვრის გარდამოხსნა ჯვრიდან. ოდიკში აუცილებლად არის ჩაკერებული წმინდა ნაწილი.

ტრაპეზის უკან აუცილებლად დგას შვიდტოტა სასანთლე; ტრაპეზზე - ჯვარი, ტრაპეზის სახარება, საცეცხლური და სანაწილე, სადაც ინახება წმინდა ზიარების საიდუმლოს შესასრულებლად საჭირო ნივთები.

ახალი წერილი	ახალი წერილი არაა	ანონსი
ახალი წერილი [ ცხარე ]	ახალი წერილი არაა [ ცხარე ]	თვალშისაცემი
ახალი წერილი [ დაკეტილია ]	ახალი წერილი არაა [ დაკეტილია ]

FORUM_PERMISSIONS