"რა ვქნისა ციხე" - სად, რა და როდის

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

შესაძლოა, გუდამაყრული წარმოშობის იყოს.
თუმცა, არ მგონია. მით უფრო, გუდამაყარი (ფშავიც) ციხეების რაოდენობით არ გამოირჩევა.
ამ მხრივ, მდიდარი ხევი და ხევურეთი უფროა.
რაც შეეხება ლეჩხუმს, იმერეთს, ვგულისხმობ სახელთა წარმოშობას ფრაზების მიხედვით.

მაგალითად, "მოდი ნახე" საჩხერეში.
"დაჰკარი, "დაუხვდი" და "არ გაუშვა" ცაგერის რაიონში
და ა.შ.

მეტაფორასთან დაკავშირებით, მოსაზრებას ნაწილობრივ ვიზიარებ.
ლექსსში "რა ვქნისა ციხე" ბრჭყალებშია.
ეს რას ნიშნნავს?
ეგებ მართლა არის ეს ციხე.
მოდით, მხოლოდ მეტაფორას არ ჩავეჭიდოთ.

[GOGONA]

მე მგონია, რომ ეს მეტაფორაა და ადამიანის გუნება-გამწყობილებას უფრო გამოხატავს, ვიდრე რეალურ ციხის აგებას... გაჯავრებული ადამიანი თავის თავში ჩაიკეტა...და ეს ციხე რომელსაც რა ვქნისა ეწოდება, უნდა იყოს დამწერის გული

მემრე თქვეს: დრო რომ მოალის,
კარ გაიღების თავადა

ანუ, დრო თავისას იზამს და ბრაზი-ჯავრი გაივლის, წყენაც დაგავიწყდება...

ეს არის ჩემი მოკრძალებული ჰაზრი მოცემულ "ციხეზედ"

+1

მგონი მომისმენია ეს ლექსი... თუ არ ვცდები ხევსურებში...

+1
ძააალიან გამოკვეთილად მეტაფორულია , თანაც ვეჭვობ რომ ჩვენს გმირ წინაპრებს ციხის სახელად (მით უმეტეს აგებისას) ესეთი უსასოობის გამომხატველი სიტყვათა წყობა აერჩიათ, თუ რა თქმა უნდა უკვე აოხრებულ გადარქმეულ სახელზე არაა საუბარი

[lama]

ლექსსში "რა ვქნისა ციხე" ბრჭყალებშია.

ძალიან საინტერესოა

ბრჭყალები რამდენად სწორად არის ნახმარი?

ანუ შეცდომა, ხომ არ არის?

ისევე, როგორც სიტყვა

შევაბი (წესით შავაბი უნდა იყოს)

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

ჯავრი შევაბი კარადა,

შავაბი უნდა იყოს წესით

როგორც მე დავწერე, ისეა.
არავითარი "შავაბი".
ბრჭყალებიც სწორად არის.
შენ რა გჭირს?
სხვის ლექსი კი არ გადამიკეთებია.

მე მგონია, რომ ეს მეტაფორაა და ადამიანის გუნება-გამწყობილებას უფრო გამოხატავს, ვიდრე რეალურ ციხის აგებას... გაჯავრებული ადამიანი თავის თავში ჩაიკეტა...და ეს ციხე რომელსაც რა ვქნისა ეწოდება, უნდა იყოს დამწერის გული

მემრე თქვეს: დრო რომ მოალის,
კარ გაიღების თავადა

ანუ, დრო თავისას იზამს და ბრაზი-ჯავრი გაივლის, წყენაც დაგავიწყდება...

დრო რომ მოალის,
კარ გაიღების თავადა

ეგებ, ეს ფრაზა ციხის დანებების, დაცემის მოლოდინს ნიშნავს?
არა, იმას კი არ ვამბობ, რომ არ არის მეტაფორა.
ქართული პოეზია, პირიქით, უმდიდრესია კიდეც თავისი მეტაფორით.
მომწონს ამ თემაზე მსჯელობა.
ძნ დიდი იმედი მაქვს, რაღაცასთან მიგვიყვანს

[lama]

GAMARJOBA SAKARTVELO
და ზმნა

შევაბი არ არის ხევსურული და მითუმეტეს მოხეური

რასაც შენ ვარაუდობ და ამიტომ სწორი ფორმა "შავაბი" უნდა იყოს


არა სხვის ლექსისი გადაკეთება რა შუაშია?

უბრალოდ მაინტერესებს, რომელ გამოცემაშია ბრჭყალები ნახმარი?

თუ ინტერნეტიდან გადმოიწერე მაშინ შეცდომა შესაძლოა ნამდვილად იყოს

და ბრჭყალები არ იყოს ორიგინალში

აკაკი შანიძის "ხალხური პოეზიაა" სანდო წყარო, რომელიც გასული საუკუნის 50-იან წლებში დაიბეჭდა

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

არადა, რა საინტერესო ლექსია...

„რა ვქნისა“ ციხე ავაგე,
ჯავრი შევაბი კარადა,
საიქიოდან მოიდენ
ამ ციხის სანახავადა.
ბევრი უარეს ციხესა,
კარ ვერ გატეხეს ძალადა,
მემრე თქვეს: დრო რომ მოალის,
კარ გაიღების თავადა

ლ(ი)ამა,
აგერ, ბატონო, ეს ლექსი კიდევ 1ხელ და როგორც წერია, ისე წაიკითხე.
არაფერი გადამიკეთებია

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

მგონი მომისმენია ეს ლექსი... თუ არ ვცდები ხევსურებში...

მოგისმენია?
აბა, გაიხსენე.
ეგებ, გელა დაიაურსაც ვკითხოთ და რამე იცოდეს.

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

ისეთი ლექსია, ყველა თარგზე რომ მოიჭრება.
ეტყობა, ძნ არ მინდა, დავიჯერო,
რომ მხოლოდ მეტაფორაა.

ბულბულის ციხეზეც ეგრე მეგონა და აღმოჩნდა, რომ მართლა იყო ასეთი სახელისც ციხე.

[burdula]

აი ასეთი რაღაც ვნახე ინტერნეტში

Folklore

The third poem is from the Georgian folk tradition and is on the subject of time as the great healer. It was recorded in the mountainous region of Pshavi in eastern Georgia in 1956. The informant was 76 year old Ivane Gorzamauli who reported having sung it the day he buried his son. Note that the phrase 'რა ვქნა' in the original (approximately 'what am I to do?') is translated here as 'despair'.

„რა ვქნისა“ ციხე ავაგე


The castle of despair






„რა ვქნისა“ ციხე ავაგე
ჯავრი შევაბი კარადა.
საიქიოდამ მოიდნენ
ამ ციხის სანახავადა.


I built a castle of despair,
I shut my anguish up inside.
From the realm of the dead they came
to look upon this citadel.






ბევრი უარეს ციხესა,
კარ ვერ გატეხეს ძალადა.
მერმე თქვეს: დრო რო მოალის
კარ გაიღებს თავადა.


The castle they encircled tight,
but their might failed to breach the door.
Then they said: when the time will come
the door will open of itself.

[lama]

ლექსი მეტაფორულია

ციხის აგებაში იგულისხმება ადამიანის მიერ საკუთარი პიროვნების შექმნა

საიქიოდან მოსულებში კი იცით ვინც არან ნაგულისხმევი

კარის გაღებაში კი გარდაცვალებაა მეტაფორულად წარმოდგენილი

რომელსაც თავისი დრო და ჟამი აქვს ("დრო რომ მოალის, კარ გაიღების თავადა")

ძალიან ლამაზი ლექსია თავისი შინაგანი განწყობითა და მეტაფორული ფორმით

[burdula]

ესეიგი ეს ლექსი 76 წლის ფშაველ ივანე გორზამაულს წარმოუთქვამს თავისი შვილის დასაფლავების დღეს

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

ესეიგი ეს ლექსი 76 წლის ფშაველ ივანე გორზამაულს წარმოუთქვამს თავისი შვილის დასაფლავების დღეს

არიქა, სად წარმოუთქვამს?
ფშავში?
ფშავური ლექსია?
შვილი ამ ციხესთან ჰომ არ დაეღუპა?

[burdula]

ამის მეტი ინფორმაცია ამაზე ვერ ვნახე

The third poem is from the Georgian folk tradition and is on the subject of time as the great healer. It was recorded in the mountainous region of Pshavi in eastern Georgia in 1956. The informant was 76 year old Ivane Gorzamauli who reported having sung it the day he buried his son. Note that the phrase 'რა ვქნა' in the original (approximately 'what am I to do?') is translated here as 'despair'

ესეიგი ფშავშია წარმოთქმული ნამდვილად,მაგრამ იქნებ ეს ციხე გადატანითი მნიშვნელობით არის რადგან შვილის დასაფლავებაზე წარმოთქვა და არა პირდაპირით.

[გვალდა]

burdula

ესეიგი ეს ლექსი 76 წლის ფშაველ ივანე გორზამაულს წარმოუთქვამს თავისი შვილის დასაფლავების დღეს

ყველაფერი ნათელია. სასოწარკვეთილი/შვილმკვდარი ადამიანის გოდებაა ეს ლექსი.


რეალურ ციხესთან არ გვაქვს საქმე. ფილოლოგიური ინტუიცია მწიწკნის. თუ გინდათ დაგენიძლავებით

[burdula]

burdula

ესეიგი ეს ლექსი 76 წლის ფშაველ ივანე გორზამაულს წარმოუთქვამს თავისი შვილის დასაფლავების დღეს

ყველაფერი ნათელია. სასოწარკვეთილი/შვილმკვდარი ადამიანის გოდებაა ეს ლექსი.

კი,მეც მაგას ვფიქრობ და არანაირი ასეთი ციხე არ არსებობს ალბათ....