მცირე ტრავმები - მათი თავიდან აცილება - მოვლა

[Ketevan Guliashvili]

ჭამაზე ვსაუბრობდით და ლაშქრობისას ჭამის შესახებ ასეთ რჩევებს გადავაწყდი, რუსულადაა და ვთარგმნი დრო რომ მექნება.

акклиматизация и втягивания в походный режим.


В первые дни похода турист, попавший в непривычные условия - высокогорье или тундру, - вынуждает свой организм перестраиваться на новый режим работы. Перестройка происходит не сразу и требует большого напряжения сил, мобилизации всех резервов. Здесь начинают действовать регулирующие системы организма. Они, как хороший полководец, перебрасывают на главное направление дополнительные резервы за счет второстепенных участков.

В походе повышенная нагрузка ложится на сердечно-сосудистую, дыхательную и нервную системы. Поэтому количество крови, подаваемое к ним, увеличивается по абсолютному значению, но доля их в общем балансе кровообращения остается почти неизменной (рис. 6).

Наибольшую нагрузку несет двигательный аппарат, соответственно резко увеличивается приток крови к мышцам. Однако, пока сердечно-сосудистая система привыкает в повышенным нагрузкам, а в горном походе - и к недостатку кислорода, организм не может полностью компенсировать все свои затраты. Следовательно, другие органы, и прежде всего -пищеварительные, в этот период снабжаются кровью хуже, чем обычно.

Именно поэтому в сложных походах в первые дни желудок не может полностью переваривать пищу, печень хуже фильтрует ядовитые вещества, содержащиеся в ней, кишечник медленнее выводит шлаки, способствуя тем самым всасыванию в кровь вредных веществ. Начинается самоотравление организма. Тогда срабатывают механизмы защиты. Сначала ухудшается аппетит. Это организм требует от нас сократить количество пищи и, следовательно, снизить накопление вредных веществ.

Иногда, чаще всего в высокогорье, этого оказывается мало, и концентрация нежелательных веществ в крови продолжает расти. И тогда организм экстренно очищает желудок и кишечник от их источников. Начинается расстройство желудка.

Отравление вызывает недомогание, головную боль, снижает работоспособность и в конечном счете сокращает БДП для данного участника. Вот поэтому-то и нельзя в начале похода есть через силу. Особенно тяжело протекают такие отравления в горах. Снижая сопротивляемость организма, они усугубляют тяжесть горной болезни. При правильной организации питания многие участники похода, сошедшие с маршрута из-за приступа горной болезни, отделались бы легким недомоганием или, по крайней мере, смогли бы спуститься до ближайшего селения без посторонней помощи.

Но отрицательные последствия неправильного питания на этом не кончаются: организм вынужден тратить свои ресурсы на борьбу с отравлением, те самые ресурсы, которые ему так необходимы для скорейшей адаптации к походным условиям. В итоге срываются сроки, предусмотренные для адаптации, и туристы выходят на сложный рельеф ослабленными, с не восстановившейся координацией движений. Чем это грозит - объяснять не надо.

Напрашивается вывод: в первые дни похода надо есть значительно меньше, чем требуется для восполнения энергетических затрат. Однако человек не может расходовать больше энергии, чем вырабатывает его организм. Поэтому организму приходится мобилизовывать внутренние ресурсы - использовать жировые отложения. Собственный жир не надо переваривать, он не содержит вредных веществ. Следовательно, выгоднее компенсировать дефицит калорий за счет его переработки.

Практика показывает, что калорийность рациона в первые 2-3 дня похода и первые 2-3 дня пребывания на высотах более 3500 метров на Памире и 2500 метров на Кавказе не должна превышать 2400-2600 ккал в день, хотя это заведомо голодный паек.

Далее рацион надо постепенно увеличивать и к пятому - шестому дню довести до 3000-3200 ккал. Однако в горных походах в Средней Азии за это время группа только-только успевает выйти на техническую часть маршрута, и, если набор высоты продолжается и акклиматизация еще не завершена, лучше не повышать калорийность рациона еще 2-3 дня до дневки или до уменьшения высоты.

[Ketevan Guliashvili]

Теперь об основной части маршрута. В соответствии с рекомендациями туристской литературы, калорийность рациона на основной части маршрута должна составлять 3500-4000 ккал, а в штурмовые дни - от 4500 до 6500 ккал.

Эти нормы значительно меньше фактических энергозатрат, но, как говорилось, масса даже такого урезанного рациона достаточно велика. Восполнение калорийности за счет жирной пищи возможно лишь до известного предела, а в горах оно просто опасно. Ведь на получение одной килокалории при окислении жиров требуется больше кислорода, чем при окислении углеводов. А это в горах играет решающую роль. Да и печень на высоте работает хуже, из-за этого полного усвоения жиров не происходит, и организм подает нам об этом сигнал: на высоте жирная пища может вызвать отвращение. Как же быть?

Рассмотрим физиологические процессы, характерные для основной части маршрута. Как известно, энергетические затраты в это время могут превышать 8000 ккал в сутки. Усвоить соответствующее количество пищи практически невозможно. Ведь работоспособность даже хорошо тренированного и адаптированного человека имеет предел. По этой причине, если затраты энергии на передвижение по маршруту в данный день велики, не остается достаточно ресурсов для переваривания пищи (см. рис. 6). Кроме того, переваривание завтрака и обеда приходится на период самой активной физической работы. Из повседневной практики известно, что после дня тяжелой физической работы аппетит падает. Снижением аппетита после тяжелого дня желудок сигнализирует нам, что не может удовлетворительно выполнять свои функции. Значит, увеличивая рацион в штурмовые дни, мы увеличиваем вес рюкзака, но не улучшаем питание.

В штурмовые дни надо прежде всего повысить в рационе содержание легко-усвояемых углеводов для поддержания работоспособности в течение дня. А вот на следующий день, когда наиболее тяжелый участок позади, в рацион можно ввести высококалорийные, относительно трудно усваиваемые жировые продукты,

такие, как топленое масло или корейка. Если акклиматизация прошла успешно, жировые прибавки допустимы даже в высокогорье. Высококалорийные продукты помогут восстановить силы, потраченные в штурмовой день.

Недостаток калорий можно частично восполнить и на дневках, когда энергозатраты на передвижение минимальны. Но и здесь надо соблюдать меру, чтобы пиршество не привело к срыву графика из-за расстройства желудков.

Подкрепленное многолетней практикой, все сказанное выше позволяет дать следующую рекомендацию: калорийность дневного рациона на основной части маршрута не должна превышать 3500 ккал. Увеличивать калорийность в послеш-турмовые дни рационально до 4000 ккал. Для восстановления сил очень удобны препараты, применяемые для реабилитации спортсменов, например, СП-11.

В пеших и лыжных походах нагрузка на основной части маршрута, как правило, распределяется более равномерно, чем в горных, поэтому в них можно обойтись без значительного изменения калорийности рационов в различные дни.

[Ketevan Guliashvili]

Есть и еще один период — послепоходный. Вернувшись домой, туристы начинают отъедаться за поход, но тем, кто ведет малоподвижный образ жизни, надо вовремя остановиться, иначе ожирение, профессиональная болезнь туристов, неизбежно...
Участникам особосложных и длительных походов. В 1999 г. москвичи (рук. А. Лебедев) прошли поход 6-й категории сложности по Памиру (470 км, около 40 дней, восхождения на пики Революции и Ленина на 23-й и 37-й дни). Их опыт показывает, что с 20—25 дня следует увеличивать потребление белков, поскольку в длительных походах работоспособность снижается, в первую очередь, из-за недостатка белков для восстановления мышц и нервной системы. Москвичи в 2—2,5 раза увеличили норму сублимяса, ввели на человека по 20—30 г соевых кубиков и увеличили число приемов пищи до 5—6 раз, что улучшило её усвояемость.

ავტორი: ა.ა. ალექსეევი

[Nika]

ეხ მუხლის ტრავმას ნუ გამახსენებთ. ჩემი პირველ კარავულ გასვლაში დამემართა პირველად და მაგის მერე სულ მაწუხებს ხოლმე

[guruli]

Nika

ჩემი პირველ კარავულ გასვლაში დამემართა პირველად და მაგის მერე სულ მაწუხებს ხოლმე

როცა აგტკივდება (თუ გინდა, ისეც). კეტონალის მაზი წაისვი. ეგრევე მოგცემს შვებას. ვისაც ანალოგიური პრობლემა აწუხებს, ჩემსავით მთელი ცხოვრება თან უნდა ატარონ ეგ მაზი. ცხადია, ყველა ტრავმა ერთნაირი არაა, მაგრამ ჩემი საოპერაციო მენისკით დღემდე უოპერაციოდ რომ მოვატანე, მაგის დამსახურებაა.

[Tamari-ch.]

მაზი

მოიდა გოგაი!

[Ketevan Guliashvili]

არასწორია - მართებულია

მაზი - საცხი

[Ketevan Guliashvili]

ეს წერილი ვფიქრობ ახალბედა მოლაშქრეებს ძალიან დაინტერესებს. ვისაუბრებთ იმაზე თუ როგორ ავირიდოთ თავიდან დაღლილობა ლაშქრობისას.

მაშ ასე, სპეციალისტები გვირჩევენ ფეხით სიარულის დაწყებდან 25-30 წუთის შემდეგ შევისვენოთ და შევამოწმოთ ზურგჩანთის სამაგრები. შემდეგ კი ყოველ საათში 10 წუთით უნდა შევისვენოთ. მთავარია დაღლის პრევენცია.

თუმცა ეს რჩევა ზოგადია.
სიარულის ტემპი ძალზედ ინდივიდუალურია. ლაშქრობის დასაწყისში, ან რთულ რელიეფზე სიარულისას არა რეკომენდებული მაღალი ტემპით სიარული.

მედიკები გვირჩევენ ადაპტოგენის მიღებას. პრეპარატს რომელიც შეიცავს ჟენშენს, ჩინური ლიმონნიკს, ვარდისფერ რადილას, ექინაცეას, ნიორს და სხვ. რაც ორგანიზმის ტონუსს აუმჯობესებს, დადებითად მოქმედებს გონებრივსა და ფიზიკურ შესაძლებლობებზე.

[Ketevan Guliashvili]

მუხლის ტრავმა



მუხლის სერიოზულ ტრავმაზე მეტყველებს:

- მუხლის ხილული დეფორმაცია;
- ვერ ეყრდნობით დაშავებულ ფეხს;
- ტრავმიდან ორი საათის განმავლობაში განვითარდა მოზრდილი შესივება;
- ბოლომდე ვერ შლით მუხლს (“ჩაკეტილი მუხლი”);
- განსაზღვრულ ადგილებზე ხელის დაჭერის დროს მწვავე ტკივილი.

რაც შეიძლება სწრაფად მიმართეთ ექიმს! მუხლის ნებისმიერი ტრავმის დროს დაზიანებული სახსარი ოდნავ ყოველთვის სივდება. შესივება ტრავმის მიღებიდან 24 საათის განმავლობაში იჩენს თავს. ტრავმის შემდეგ პირველი დღე-ღამის განმავლობაში დიდი ზომის შესივების წარმოქმნა (მუხლი საჰაერო ბუშტივით გამოიყურება) იმაზე მეტყველებს, რომ განვითარდა ჰემართროზი (სისხლდენა მუხლის სახსარში). ჰემართროზის დროს აუცილებელია ქირურგ-ორთოპედთან ვიზიტი ზუსტი დიაგნოსტიკისა და სახსრიდან სისხლის გამოსაღებად (თუმცა ეს შესაძლოა არც გახდეს საჭირო). პროცედურა სტერილურ პირობებში უნდა ჩატარდეს. ნუ ეცდებით, ეს სახლში გააკეთოთ!

მუხლის ტრავმის მკურნალობის საერთო წესები

ნაკაწრების სპირტით, იოდით, არყით და სხვა სადეზინფექციო სითხით დამუშავება და სტერილური საფენით დაცვა, დასვენება, ყინულის დადება და ფეხის მაღლა აწევა (სხვათა შორის, დაზიანებულ ადგილზე ყინულით, სიცივით ზემოქმედება ნებისმიერი ტრავმის დროს კარგია, ოღონდ უნდა გვახსოვდეს, რომ ყინულის გამოყენება მხოლოდ პირველი ექვსი საათის განმავლობაშია შედეგის მომცემი, შემდეგ კი მის გამოყენებას აზრი არ აქვს. ყინული პარკში, ქსოვილის ნაჭერში უნდა გაახვიოთ და ასე გამოიყენოთ. 15 წუთით უნდა დაიდოთ მტკივან ადგილას, შემდეგ მცირე ხნით აიღოთ და კიდური დაასვენოთ. თუ ტკივილის შეგრძნება ისევ გაქვთ, ეს მანიპულაცია უნდა გაიმეოროთ).
შალი+დამწოლი ნახვევი პირველი 24 საათის განმავლობაში ედება, შემდეგ ის იცვლება არტაშნით.
მცირე ტრავმების დროს საკმარისია დამწოლი ნახვევი.
თუ საჭიროა, ყავარჯნების გამოყენებაც.
თუ არ არსებობს უკუჩვენება, საჭიროა ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული მედიკამენტების გამოყენება (თუ ექიმთან ვერ მიდიხართ, კონსულტაციისთვის ფარმაცევტს მიმართეთ). წამლების მიღება ხუთი დღე მაინც უნდა გაგრძელდეს (არ აქვს მნიშვნელობა, გაუმჯობესდა თუ არა მდგომარეობა).
უნდა მოხდეს ოთხთავა კუნთის გავარჯიშება. ოთხთავა კუნთი – ეს ბარძაყის კუნთია და მუხლის ნებისმიერი ტრავმის დროს მისი დატვირთვის შენარჩუნება განსაკუთრებით საჭიროა. გაგიკვირდებათ, იმდენად სწრაფად კარგავს ის ძალას, როცა არ ხდება მისი დატვირთვა და ეს მუხლის სახსრისთვისაც ძალიან ცუდია.
ფიზიოთერაპიული მკურნალობა. იგი უნდა ჩატარდეს რაც შეიძლება მალე – ამ პროცედურების ნაწილი ხელს უწყობს ოთხთავა კუნთის ტონუსის შენარჩუნებას.
როგორც კი მწვავე ტკივილი გაქრება, უნდა შეფასდეს იოგების სტაბილურობა, რისთვისაც, საჭიროებისამებრ, შესადარებლად გამოყენებული უნდა იქნეს დაუზიანებელი მხარე.
ბოლო ორი პროცედურა უშუალოდ ექიმის მეთვალყურეობით უნდა ჩატარდეს, დანარჩენი კი ექიმთან მისვლამდე პირველი დახმარებისთვის გამოგადგებათ. მომდევნო ჩამონათვალი უშუალოდ მოთხილამურეთათვის არის განკუთვნილი. წინა ჯვარედინი იოგის, რომელიც მუხლის სახსრის ერთ-ერთი შემადგენელი ნაწილია, ტრავმის მაღალ ალბათობას ადვილად აიცილებთ თავიდან, თუ:

დაცემისას მთლიანად არ გაასწორებთ ფეხებს, მუხლები ოდნავ მოხრილი გექნებათ.
არ ეცდებით წამოდგომას, სანამ მისრიალებთ. როცა სრიალი დამთავრდება, ჯობს იწვეთ და დამხმარის მოსვლას დაელოდოთ.
ეცდებით, დაცემისას საყრდენად ხელები არ გამოიყენოთ. ხელები წინ და ზემოთ უნდა გეჭიროთ.
არ გადახტებით, სანამ კარგად არ მოათვალიერებთ დაშვების ადგილს. დახტებით ორივე თხილამურზე. მუხლები ამ დროს მოხრილი გექნებათ.
როგორც ხედავთ, ამ ჩამონათვალში არ არის ისეთი პუნქტი, რომლის შესრულებაც ნებისმიერ თქვენგანს არ შეეძლოს. თითქოს ყველაფერი ძალზე მარტივია, მაგრამ გვერწმუნეთ, თუ ამ ელემენტარულ წესებს ზედმიწევნით დაიცავთ, მომავალში ბევრ პრობლემას აიცილებთ თავიდან. მუხლი იმდენად რთული სახსარია, რომ მხოლოდ ტკივილის არარსებობა ან ერთჯერადი მკურნალობა პრობლემას ვერ წყვეტს. უფრო მეტიც – ყოფილა შემთხვევები, რომ მუხლის ტრავმის შემდეგ ათწლეულები გასულა და ადამიანი მოულოდნელად დახეიბრებულა. და ეს – ელემენტარული უყურადღებობის გამო…



დევი დევიძე

[arcivi9]

მცირე ტრავმები - მათი თავიდან აცილება

ფრენა ისწავლეთ და ტრავმებსაც აიცილებთ თავიდან

[QAQUCA]

მცირე ტრავმები - მათი თავიდან აცილება

ფრენა ისწავლეთ და ტრავმებსაც აიცილებთ თავიდან

ერთი შენი ნაფრენი მანახა არწივო და მერე მეც მოგბაძავ

[arcivi9]

მცირე ტრავმები - მათი თავიდან აცილება

ფრენა ისწავლეთ და ტრავმებსაც აიცილებთ თავიდან

ერთი შენი ნაფრენი მანახა არწივო და მერე მეც მოგბაძავ

აგერ იხილე შესაბამისი თემა
http://karavi.caucasus.net/viewtopic.php?t=5349

[QAQUCA]

მცირე ტრავმები - მათი თავიდან აცილება

ფრენა ისწავლეთ და ტრავმებსაც აიცილებთ თავიდან

ერთი შენი ნაფრენი მანახა არწივო და მერე მეც მოგბაძავ

აგერ იხილე შესაბამისი თემა
http://karavi.caucasus.net/viewtopic.php?t=5349

შენ გაიხარე არწივო, კარგად ვიხალისე აშკარად დაფრინავ

[arcivi9]

მცირე ტრავმები - მათი თავიდან აცილება

ფრენა ისწავლეთ და ტრავმებსაც აიცილებთ თავიდან

ერთი შენი ნაფრენი მანახა არწივო და მერე მეც მოგბაძავ

აგერ იხილე შესაბამისი თემა
http://karavi.caucasus.net/viewtopic.php?t=5349

შენ გაიხარე არწივო, კარგად ვიხალისე აშკარად დაფრინავ

გსურს შენც ისწავლო ფრენა?

[QAQUCA]

"გსურს შენც ისწავლო ფრენა?"


არა ძმაო მიწაზე მშვენივრად დავდივარ"ცვრიან ბალახზე თუ ფეხშიშველმა არ გაიარე რაა მამული"-ო