გალერეა
FAQ
ძიება
წევრთა სია
ჯგუფები![Logout [ PTK ]](./styles/karavi-ptk/theme/images/old_icons/icon_mini_login.gif){kind=icon}
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
Moderators: Kakha, Druides, Mta Mkvarebia, ilia, Kakha, Druides, Mta Mkvarebia, ilia, Kakha, Druides, Mta Mkvarebia, ilia, Kakha, Druides, Mta Mkvarebia, ilia
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
"ამოძირკვა" საჭირო არ არის. საჭიროა კანონის და წესრიგის აღდგენა.
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
აი ერთი ადამიანის მოსაზრება.
ბევრი რამე საკამათოა, მაგრამ ძირითადი იდეა სრულიად მართალია. ისევე როგორც ის არის ფაქტი, რომ რუსეთი ცდილობს საქართველოს, როგორც ერთიანი მოქმედი სახელმწიფოს სრულ მოშლას/ლიკვიდაციას.
კენტის უნივერსიტეტის (Kent State University, USA) პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დოქტორანტი ვასილ რუხაძე
მორღვეული კავკასიის ქედი - როგორ დავიცვათ თავი ქართველებმა?
საუკუნეების განმავლობაში არსებობისათვის სამკვდრო-სასიცოცხლო ბრძოლაში ჩართული ქართველი ერი და ქართული სახელმწიფო ერთ დიდ გეოგრაფიულ და სტრატეგიულ უპირატესობას ფლობდა, რომელმაც მრავალწილად ჩვენი, ქართველების, როგორც ეთნოსის, ფიზიკური გადარჩენა განაპირობა. ეს უპირატესობა კავკასიის ჩრდილოეთის ქედი და მთიანეთი გახლდათ, რომელიც ქართულ არმიებს და მოსახლეობას ზურგს უმაგრებდა და სამხრეთიდან შემოსეული მტრების პირობებში საშუალებას აძლევდა, ჩრდილოეთისაკენ უკან დაეხია, გადაჯგუფებულიყო, ძალა მოეკრიბა და სამხრეთისაკენ ახალი ბრძოლები გაეჩაღებინა მტრის მიერ დაპყრობილი საქართველოს სამხრეთული მხარეების გასანთავისუფლებლად და მტრის გასანადგურებლად. მოკლედ რომ ვთქვათ, კავკასიის მთები ის ურყევი კედელი გახლდათ, რომელსაც ზურგმიბჯენილი საქართველო სამხრეთელ დამპყრობლებს გულდაჯერებული ებრძოდა. თუკი მე-8 საუკუნეში ჩრდილოეთიდან ხაზართა ხანმოკლე შემოსევას და მე-18 საუკუნის "ლეკიანობას" არ ჩავთვლით, საქართველოს ყველა მომხვდური ძალა (რომაელები, ბიზანტიელები, ირანელები, არაბები, სელჩუკები, მონღოლები, ოსმალოები და სპარსელები) სამხრეთიდან უტევდა, რაც ჩვენს ქვეყანას კავკასიის მთებისაგან ბოძებულ ბუნებრივ, გეოგრაფიულ და სტრატეგიულ უპირატესობას უნარჩუნებდა. კავკასიაში რუსეთის იმპერიის გამოჩენამ საქართველოს ეს დიდი უპირატესობა მოუსპო. რუსეთი პირველი დამპყრობელი გახლდათ, რომელიც ჩვენს ქვეყანას სწორედ ჩრდილოეთიდან უტევდა. რუსეთის მიერ კავკასიის ქედის გადმოლახვა საქართველოს დაცემას ნიშნავდა.
ჩვენი ქვეყნის ისტორიიდან ყველამ კარგად ვიცით, რომ რუსეთმა კავკასიის ქედი 1801 წელს უმტკივნეულოდ გადმოლახა და ზურგმოშლილი საქართველოც საკმაოდ სწრაფად, თანმიმდევრულად და, შეიძლება, ითქვას, უმტკივნეულოდ დაიპყრო. ყველა წინა დამპყრობლისაგან განსხვავებით, რუსეთის სამხედრო კომუნიკაციების ხაზები და ძლიერების ცენტრები არა სამხრეთიდან, არამედ სწორედ ჩრდილოეთიდან, კავკასიის ქედის გავლით შემოდიოდა საქართველოში. როგორც იტყვიან, რუსეთმა კავკასიის ქედი კარგად აითვისა. საქართველომ ისტორიული, სამხედრო-გეოგრაფიული უპირატესობა დაკარგა. ეს გახლდათ ერთ-ერთი უმთავრესი მიზეზი იმისა, რომ ბარისამარადდარჩენილი საქართველო რუსეთის იმპერიის საუკუნოვანი ბატონობის წინააღმდეგ მიმართულ ყველა შეირაღებულ აჯანყებაში სასტიკად დამარცხდა.
რუსეთი კარგად ითვალისწინებდა და ითვალისწინებს, თუ რა დიდ სტარეტეგიულ უპირატესობას ფლობდა საქართველო კავკასიის ქედის სახით, ამიტომაც "ცარისტული", საბჭოთა და პოსტ-საბჭოთა რუსეთი მუდამ თავდადებით ცდილობდა ამ ბუნებრივი ზღვარის მოშლას. მე-19 საუკუნეში ხევსურეთის დაპყრობა, ხევსურთა ფიზიკური განადგურება, მე-20 საუკუნეში ხევსურების დარჩენილი ნაწილის საქართველოს მთიანეთიდან ბარში გადასახლება, აფხაზეთიდან გამუსლიმანებული ქართველების თურქეთში განდევნა ("მუჰაჯირობა"), საქართველოს საბჭოთა ოკუპაციის შემდეგ, აფხაზეთის და სამხრეთ ოსეთის ავტონომიების შექმნა და იქ ექსტრემისტული სეპარატიზმის გაღვივება იმ რუსული პოლიტიკის ნაწილი გახლავთ, რომელიც ცდილობდა, მოესპო საქართველოს, როგორც მთიანი ქვეყნის სტატუსი და მისი უაღრესად მნიშვნელოვანი ჩრდილოეთის მთიანი მხარეები ჩვენი ქვეყნისათვის მოეწყვიტა. სამაჩაბლოს 1990-1992 წლების და აფხაზეთის 1992-1993 წლების ომებმა ეს პროცესი დააჩქარა. რუსეთმა საქართველო აიძულა, ცხინვალში და აფხაზეთში ექსტრემისტულ-სეპარატისტული მოსკოვის მარიონეტული რეჟიმები მიეღო. ამასთანავე რუსეთმა საქართველოს თავს მოახვია "სამშვიდობო" ფორმატი, რომელიც რეგიონში რუსეთის გარდა, ყველა საერთაშორისო ძალის მონაწილეობას გამორიცხავდა. სეპარატისტულ რეგიონებში ჩაყენებული რუსული ე.წ. სამშვიდობო ჯარები კი პრომოსკოვურ კრიმინალურ რეჟიმებს უმაგრებდნენ ზურგს. საქართველომ, კოდორის ხეობის გამოკლებით, მთელს აფხაზეთზე, ასევე ჯავის რაიონზე და ქალაქ ცხინვალზე შიდა ქართლის რეგიონში იურისდიქცია დაჰკარგა. თუმცა ეს არ გახლდათ ის, რაც რუსეთს მთლიანად აკმაყოფილებდა. მოსკოვს სჭირდებოდა კავკასიის ქედზე კონტროლის გაფართოება და მის სამხრეთით მასშტაბური სამხედრო-პოლიტიკური პლაცდარმების შექმნა, რაც ქართული სახელმწიფოს სტრატეგიულ უსაფრთხოებას და მის ჩრდილოურ მიმართულებას ერთიანად მოაშიშვლებდა.
რუსეთ-საქართველოს 2008 წლის ომის შედეგები რუსეთისათვის დიდი წარმატება გახლდათ. რუსეთმა აფხაზეთის და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის "დამოუკიდებლობის" აღიარებით დაასრულა ის პროცესი, რასაც აფხაზეთის და სამაჩაბლოს ომებით მთლიანად ვერ მიაღწია. რუსეთმა დამოუკიდებელ საქართველოს კავკასიის ქედის ჯავშანი მოუშალა. პირველად დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში ჩვენმა მტერმა წარმატებით დაასრულა კავკასიის ქედის სამხრეთით, ჩვენს მიწაზე, ორი ვრცელი სამხედრო-პოლიტიკური დასაყრდენის შექმნა ექსტრემისტულ-სეპარატისტული აფხაზეთის და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის სახით, რომელიც, ერთად აღებული, თანამედროვე საქართველოს სახელმწიფოს ტერიტორიის მეხუთედს შეადგენს. დავკარგეთ ის ბუნებრივი ჯავშანი, რომელიც ასე ერთგულად გვემსახურებოდა საუკუნეების განმავლობაში. საქართველოსთვის სამხედრო-პოლიტიკური რეალობა მთლიანად შეიცვალა. როგორც იტყვიან, რუსეთმა საქართველოს ზურგიდან დაარტყა.
რა ვქნათ ჩვენ, ქართველებმა, ამ ახალი რეალობის პირობებში? საუკუნეების განმავლობაში ხომ საქართველოს თავდაცვის სტრატეგია კავკასიის ქედის და მთიანეთის ირგვლივ იგებოდა — სამხრეთიდან შემოსეულ მტერს შებმულნი უკან, ჩრდილოეთში, მთებისკენ ვიხევდით და ნელ-ნელა, ბრძოლით მტერს სასიცოცხლო ძალებს ვაცლიდით მანამ, სანამ დაძაბუნებული და სისხლისგან დაცლილი მომხდური საქართველოს დატოვებას არ გადაწყვეტდა. ახლა კი, კავკასიის ქედის სამხრეთში, საქართველოს მთიანეთში, ჩრდილოეთში და ჩრდილო-დასავლეთში მტერია მყარად დაბანაკებული, ათეულ-ათასობით ჯარისკაცით, ტანკებით, არტილერიით და ავიაციით, რომელსაც საქართველოს ნებისმიერ კუთხეს, დედაქალაქის ჩათვლით, შეუძლია, ნახევარი საათის მონაკვეთში მძიმე სამხედრო დარტყმები მიაყენოს. ჩვენი ზურგი კი არა ჩრდილოეთი და კავკასიის ქედი, არამედ სამხრეთის ზეგნები და სომხეთის საზღვრებია.
აფხაზეთის და შიდა ქართლის დაბრუნებას, რა თქმა უნდა, ალტერნატივა არა აქვს. Aამ ძირძველი ქართული კუთხეების გარეშე საქართველო ვერასოდეს აღიდგენს საკუთარ ბუნებრივ, სტრატეგიულ უსაფრთხოებას. საქართველოს სახელმწიფოს საზღვარი კავკასიის ქედზე გადის და არა ენგურზე და ცხინვალ-ახალგორზე. აფხაზეთის და შიდა ქართლის გარეშე ქართული სახელმწიფო და ქართველი ერი მუდამ მომაკვდინებელი საფრთხის წინაშე იდგება. რუსეთმა მშვენივრად უწყოდა და უწყის და ჩვენც მუდამ უნდა გვახსოვდეს, რომ კავკასიის ქედის ბუნებრივი ზღუდის გარეშე საქართველო მხოლოდ უხერხემლო ლომია, რომელსაც საკუთარ ბუნაგში ყველა ტურა ადვილად გაგლეჯს. ჩვენი და ქართველთა მომავალი თაობების უპირველესი მორალური და პოლიტიკური ამოცანა აფხაზეთის და შიდა ქართლის დაბრუნებაა, მაგრამ ამ დიდი მიზნის მიღწევამდე საქართველოს სჭირდება თავდაცვის გეგმა და სტრატეგია. ცხადზე უცხადესია, რომ რუსეთის გეგმები ცხინვალზე და აფხაზეთზე გაცილებით შორს მიდის. ცხინვალი და აფხაზეთი, დანარჩენი საქართველოს ჩათვლით, მხოლოდ ნაწილი გახლავთ იმ დიდი რუსული სტრატეგიისა, რომელსაც კავკასიის ახლიდან დაპყრობა-ასიმილაცია და სამხრეთისაკენ ხმელთაშუა ზღვაზე და სპარსეთის ყურეში გაჭრა აქვს დასახული მიზნად. შევცდებით, თუ ვიფიქრებთ, რომ რუსეთს საქართველოს მხოლოდ დაპყრობა აკმაყოფილებს. გავადევნოთ თვალი ჩვენი ქვეყნის უახლეს ისტორიას: აფხაზეთის ოკუპაცია და ქართველთა სრული ეთნიკური წმენდა, შიდა ქართლის ოკუპაცია და იქაც ქართველთა სრული ეთნიკური წმენდა, 1991-2003 წლებში აჭარაში თითქმის დამოუკიდებელი, რუსეთის მფარველობაში მყოფი, ფეოდალის უშფოთველი თორმეტწლიანი მმართველობა, 1992-1993 წლების სამოქალაქო ომის დროს რუსეთის მიერ საქართველოს დასავლეთ და აღმოსავლეთ ნაწილებად გაყოფის მცდელობა. კიდევ უამრავი მსგავსი ფაქტი არსებობს საქართველოს ახალი და უახლესი ისტორიიდან, რომელსაც არათუ ეს პატარა სტატია, არამედ მრავალი წიგნი ვერ დაიტევს. ხომ არ ფიქრობთ, რომ რუსეთს საქართველოს არა მხოლოდ დაპყრობა, არამედ საქართველოს, როგორც სახელმწიფოს და ქვეყნის დაშლა-დანაწევრება და პოლიტიკური რუკიდან წაშლა სურს? ხომ არ ფიქრობთ, რომ რუსეთი ქართველი ერის, როგორც ეთნოსის თანმიმდევრულ აღმოფხვრას ახდენს? რუსეთმა კარგად იცის, რომ ქართული სახელმწიფოს არსებობა და წარმატება მოსკოვის გავლენის ან პირდაპირი მმართველობის ქვეშ მყოფი, კავკასიის თავისუფლებისმოყვარე და განვითარებისათვის მებრძოლი ერებისათვის მუდამ მისაბაძი მაგალითი და შთაგონების წყარო იქნება. ეს კი მოსკოვის გავლენასა და ბატონობას არა მარტო სამხრეთ, არამედ ჩრდილოეთ კავკასიაშიც მუდამ მომაკვდინებელ საფრთხეს შეუქმნის. აქედან გამომდინარე, რუსეთის დღის წესრიგში დგას საკითხი, ადრე თუ გვიან, დაშალოს ქართული სახელმწიფო და მოახდინოს მისი ლიკვიდაცია, რითაც კავკასიაში მოსპობს წარმატებული სახელწიფოებრიობის პრეცედენტს, მოსკოვის წინააღმდეგ მებრძოლ ერებს, ისევე, როგორც მის მორჩილ ეთნიკურ ჯგუფებს, ჩააგონებს რუსეთის "უძლეველობას" და თავისუფლებისათვის ბრძოლის "უშედეგობას" და ამ რეგიონში თანმიმდევრულად აღმოფხვრის ანტირუსული წინააღმდეგობის კერებს. მრავალი მიამიტი ქართველისაგან განსხვავებით, უამრავი დასავლელი პოლიტოლოგი, სოციალური მეცნიერი, ისტორიკოსი, პოლიტიკური მოღვაწე და უბრალო მოქალაქე მიხვდა, რომ რუსეთს ომი საქართველოში და კავკასიაში მხოლოდ გავლენის აღსადგენად არ სჭირდებოდა. 2008 აგვისტოს ომამდე ყველაზე ზომიერნიც კი ახლა, ომის შემდეგ, აღიარებენ, რომ რუსეთი ემუქრება თვით ქართული სახელმწიფოს და ქართველი ხალხის ფიზიკურ არსებობას, რათა რუსი ხალხისათვის და კავკასიაში მისი მორჩილი რამდენიმე ეთნიკური ჯგუფისათვის საცხოვრებელი გეოგრაფიული სივრცე მოათავისუფლოს და კავკასიის პრობლემა საბოლოოდ და წარმატებით გადაჭრას. ხომ არ მოვიდა დრო, რომ ჩვენ, ქართველებმაც სრულად აღვიქვათ საფრთხე და შესაბამისი სტრატეგია დავსახოთ მაშინ, როცა მტერმა ჩვენი ბუნებრივი ჩრდილოური საფარი შემოგვაცალა. და მაინც, რა უნდა გავაკეთოთ ქართველებმა ჩვენი ქვეყნისა და ჩვენი, როგორც ერის არსებობის გადასარჩენად? ეს სტატია სწორედ ამ კითხვაზე პასუხის გაცემის მცდელობაა და ქართულ მთავრობას და მთელ ქართველ საზოგადოებას შესაბამის მოკლე და გრძელვადიან სამოქმედო რეკომენდაციებს და რჩევებს სთავაზობს.
პირველი, აბსოლუტურად აუცილებელია, რომ საქართველოს უმაღლესმა მთავარსარდლობამ საქართველოს ძირითადი სამხედრო ინფრასტრუქტურა თანდათანობით საქართველოს სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში, თურქეთთან ახლოს, კერძოდ, აჭარაში, გურიაში და სამცხე-ჯავახეთის დასავლეთ ნაწილში გადაიტანოს. ეს საშუალებას მისცემს ქართულ ჯარს, განმეორებითი, ძლიერი რუსული შეტევის შემთხვევაში ჩრდილოეთიდან თურქეთისკენ დაიხიოს, ზურგიდან საფრთხის გარეშე ამ მიმართულებით გამაგრდეს და მომარაგების ხაზი სრულად შეინარჩუნოს.
მეორე, ქართულმა მთავრობამ ქვეყნის ჩრდილოური საზღვრის გაძლიერების მიზნით განსაკუთრებული აქცენტი უნდა გააკეთოს საქართველოს ჩრდილოეთის, არაოკუპირებული მთიანი რეგიონების, კერძოდ, თუშ-ფშავ-ხევსურეთის, რაჭისა და სვანეთის სამხედრო-ეკონომიკური პოტენციალის გაზრდაზე, სახელდობრ:
ა) ამ სამივე რეგიონში უნდა დაარსდეს მსუბუქად შეიარაღებული სამთო-მოიერიშე და სამთო-სადესანტო ბატალიონების მცირე სამხედრო ბანაკები, რომლებიც პროფესიონალ ჯარისკაცებთან ერთად ამ რეგიონების ლანდშაფტისა და გეოგრაფიული თავისებურებების კარგად მცოდნე ადგილობრივ მოსახელობასაც გაწვრთნის საბრძოლოდ სამთო პირობებში.
ბ) აღნიშნული სამხედრო ბანაკები სურსათით უნდა მომარაგდეს ადგილობრივ რესურსებზე დაყრდნობით, რაც წაახალისებს მეცხოველეობის და სოფლის მეურნეობის სხვა დარგების განვითარებას ამ რეგიონებში, დაამაგრებს და მოიზიდავს მთიდან ბარად გადასახლებულ ადგილობრივ მოსახლეობას და ხელს შეუწყობს საქართველოს ამ სასაზღვრო კუთხეების გრძელვადიან ეკონომიკურ განვითარებას და აღორძინებას.
მესამე, აუცილებელია, ქართულმა მთავრობამ დაუყოვნებლივ დაიწყოს მუშაობა ახალი ალტერნატიული სატრანსპორტო-საკომუნიკაციო მაგისტრალის მშენებლობაზე დასავლეთ და აღმოსავლეთ საქართველოს შორის. აგვისტოს ომის დროს რუსულმა არმიამ საქართველოს დასავლეთ-აღმოსავლეთის ავტომაგისტრალის ბლოკირებით ძალიან სწრაფად და ადვილად მოსწყვიტა ქვეყნის დასავლეთ და აღმოსავლეთ ნაწილები ერთმანეთს. რუსეთის მომავალი სამხედრო ინტერვენციის საფრთხის გათვალისწინებით, აბსოლუტურად აუცილებელია, შეიქმნას ახალი ავტომაგისტრალი რუსეთის მიერ ოკუპირებული შიდა ქართლისგან მოშორებით, კერძოდ, სამხრეთში, რომელიც ქვემო ქართლის, სამცხე-ჯავახეთის და აჭარის გავლით ქვეყნის აღმოსავლეთ ნაწილს დასავლეთ რეგიონებს დააკავშირებს რუსეთის არმიის სწრაფი შეტევის და თბილისი-გორი-ქუთაისის ავტომაგისტრალის დაკავების შემთხვევაში.
მეოთხე, ქართულმა უმაღლესმა მთავარსარდლობამ უნდა გადააფასოს და გაი
ბევრი რამე საკამათოა, მაგრამ ძირითადი იდეა სრულიად მართალია. ისევე როგორც ის არის ფაქტი, რომ რუსეთი ცდილობს საქართველოს, როგორც ერთიანი მოქმედი სახელმწიფოს სრულ მოშლას/ლიკვიდაციას.
კენტის უნივერსიტეტის (Kent State University, USA) პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დოქტორანტი ვასილ რუხაძე
მორღვეული კავკასიის ქედი - როგორ დავიცვათ თავი ქართველებმა?
საუკუნეების განმავლობაში არსებობისათვის სამკვდრო-სასიცოცხლო ბრძოლაში ჩართული ქართველი ერი და ქართული სახელმწიფო ერთ დიდ გეოგრაფიულ და სტრატეგიულ უპირატესობას ფლობდა, რომელმაც მრავალწილად ჩვენი, ქართველების, როგორც ეთნოსის, ფიზიკური გადარჩენა განაპირობა. ეს უპირატესობა კავკასიის ჩრდილოეთის ქედი და მთიანეთი გახლდათ, რომელიც ქართულ არმიებს და მოსახლეობას ზურგს უმაგრებდა და სამხრეთიდან შემოსეული მტრების პირობებში საშუალებას აძლევდა, ჩრდილოეთისაკენ უკან დაეხია, გადაჯგუფებულიყო, ძალა მოეკრიბა და სამხრეთისაკენ ახალი ბრძოლები გაეჩაღებინა მტრის მიერ დაპყრობილი საქართველოს სამხრეთული მხარეების გასანთავისუფლებლად და მტრის გასანადგურებლად. მოკლედ რომ ვთქვათ, კავკასიის მთები ის ურყევი კედელი გახლდათ, რომელსაც ზურგმიბჯენილი საქართველო სამხრეთელ დამპყრობლებს გულდაჯერებული ებრძოდა. თუკი მე-8 საუკუნეში ჩრდილოეთიდან ხაზართა ხანმოკლე შემოსევას და მე-18 საუკუნის "ლეკიანობას" არ ჩავთვლით, საქართველოს ყველა მომხვდური ძალა (რომაელები, ბიზანტიელები, ირანელები, არაბები, სელჩუკები, მონღოლები, ოსმალოები და სპარსელები) სამხრეთიდან უტევდა, რაც ჩვენს ქვეყანას კავკასიის მთებისაგან ბოძებულ ბუნებრივ, გეოგრაფიულ და სტრატეგიულ უპირატესობას უნარჩუნებდა. კავკასიაში რუსეთის იმპერიის გამოჩენამ საქართველოს ეს დიდი უპირატესობა მოუსპო. რუსეთი პირველი დამპყრობელი გახლდათ, რომელიც ჩვენს ქვეყანას სწორედ ჩრდილოეთიდან უტევდა. რუსეთის მიერ კავკასიის ქედის გადმოლახვა საქართველოს დაცემას ნიშნავდა.
ჩვენი ქვეყნის ისტორიიდან ყველამ კარგად ვიცით, რომ რუსეთმა კავკასიის ქედი 1801 წელს უმტკივნეულოდ გადმოლახა და ზურგმოშლილი საქართველოც საკმაოდ სწრაფად, თანმიმდევრულად და, შეიძლება, ითქვას, უმტკივნეულოდ დაიპყრო. ყველა წინა დამპყრობლისაგან განსხვავებით, რუსეთის სამხედრო კომუნიკაციების ხაზები და ძლიერების ცენტრები არა სამხრეთიდან, არამედ სწორედ ჩრდილოეთიდან, კავკასიის ქედის გავლით შემოდიოდა საქართველოში. როგორც იტყვიან, რუსეთმა კავკასიის ქედი კარგად აითვისა. საქართველომ ისტორიული, სამხედრო-გეოგრაფიული უპირატესობა დაკარგა. ეს გახლდათ ერთ-ერთი უმთავრესი მიზეზი იმისა, რომ ბარისამარადდარჩენილი საქართველო რუსეთის იმპერიის საუკუნოვანი ბატონობის წინააღმდეგ მიმართულ ყველა შეირაღებულ აჯანყებაში სასტიკად დამარცხდა.
რუსეთი კარგად ითვალისწინებდა და ითვალისწინებს, თუ რა დიდ სტარეტეგიულ უპირატესობას ფლობდა საქართველო კავკასიის ქედის სახით, ამიტომაც "ცარისტული", საბჭოთა და პოსტ-საბჭოთა რუსეთი მუდამ თავდადებით ცდილობდა ამ ბუნებრივი ზღვარის მოშლას. მე-19 საუკუნეში ხევსურეთის დაპყრობა, ხევსურთა ფიზიკური განადგურება, მე-20 საუკუნეში ხევსურების დარჩენილი ნაწილის საქართველოს მთიანეთიდან ბარში გადასახლება, აფხაზეთიდან გამუსლიმანებული ქართველების თურქეთში განდევნა ("მუჰაჯირობა"), საქართველოს საბჭოთა ოკუპაციის შემდეგ, აფხაზეთის და სამხრეთ ოსეთის ავტონომიების შექმნა და იქ ექსტრემისტული სეპარატიზმის გაღვივება იმ რუსული პოლიტიკის ნაწილი გახლავთ, რომელიც ცდილობდა, მოესპო საქართველოს, როგორც მთიანი ქვეყნის სტატუსი და მისი უაღრესად მნიშვნელოვანი ჩრდილოეთის მთიანი მხარეები ჩვენი ქვეყნისათვის მოეწყვიტა. სამაჩაბლოს 1990-1992 წლების და აფხაზეთის 1992-1993 წლების ომებმა ეს პროცესი დააჩქარა. რუსეთმა საქართველო აიძულა, ცხინვალში და აფხაზეთში ექსტრემისტულ-სეპარატისტული მოსკოვის მარიონეტული რეჟიმები მიეღო. ამასთანავე რუსეთმა საქართველოს თავს მოახვია "სამშვიდობო" ფორმატი, რომელიც რეგიონში რუსეთის გარდა, ყველა საერთაშორისო ძალის მონაწილეობას გამორიცხავდა. სეპარატისტულ რეგიონებში ჩაყენებული რუსული ე.წ. სამშვიდობო ჯარები კი პრომოსკოვურ კრიმინალურ რეჟიმებს უმაგრებდნენ ზურგს. საქართველომ, კოდორის ხეობის გამოკლებით, მთელს აფხაზეთზე, ასევე ჯავის რაიონზე და ქალაქ ცხინვალზე შიდა ქართლის რეგიონში იურისდიქცია დაჰკარგა. თუმცა ეს არ გახლდათ ის, რაც რუსეთს მთლიანად აკმაყოფილებდა. მოსკოვს სჭირდებოდა კავკასიის ქედზე კონტროლის გაფართოება და მის სამხრეთით მასშტაბური სამხედრო-პოლიტიკური პლაცდარმების შექმნა, რაც ქართული სახელმწიფოს სტრატეგიულ უსაფრთხოებას და მის ჩრდილოურ მიმართულებას ერთიანად მოაშიშვლებდა.
რუსეთ-საქართველოს 2008 წლის ომის შედეგები რუსეთისათვის დიდი წარმატება გახლდათ. რუსეთმა აფხაზეთის და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის "დამოუკიდებლობის" აღიარებით დაასრულა ის პროცესი, რასაც აფხაზეთის და სამაჩაბლოს ომებით მთლიანად ვერ მიაღწია. რუსეთმა დამოუკიდებელ საქართველოს კავკასიის ქედის ჯავშანი მოუშალა. პირველად დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში ჩვენმა მტერმა წარმატებით დაასრულა კავკასიის ქედის სამხრეთით, ჩვენს მიწაზე, ორი ვრცელი სამხედრო-პოლიტიკური დასაყრდენის შექმნა ექსტრემისტულ-სეპარატისტული აფხაზეთის და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის სახით, რომელიც, ერთად აღებული, თანამედროვე საქართველოს სახელმწიფოს ტერიტორიის მეხუთედს შეადგენს. დავკარგეთ ის ბუნებრივი ჯავშანი, რომელიც ასე ერთგულად გვემსახურებოდა საუკუნეების განმავლობაში. საქართველოსთვის სამხედრო-პოლიტიკური რეალობა მთლიანად შეიცვალა. როგორც იტყვიან, რუსეთმა საქართველოს ზურგიდან დაარტყა.
რა ვქნათ ჩვენ, ქართველებმა, ამ ახალი რეალობის პირობებში? საუკუნეების განმავლობაში ხომ საქართველოს თავდაცვის სტრატეგია კავკასიის ქედის და მთიანეთის ირგვლივ იგებოდა — სამხრეთიდან შემოსეულ მტერს შებმულნი უკან, ჩრდილოეთში, მთებისკენ ვიხევდით და ნელ-ნელა, ბრძოლით მტერს სასიცოცხლო ძალებს ვაცლიდით მანამ, სანამ დაძაბუნებული და სისხლისგან დაცლილი მომხდური საქართველოს დატოვებას არ გადაწყვეტდა. ახლა კი, კავკასიის ქედის სამხრეთში, საქართველოს მთიანეთში, ჩრდილოეთში და ჩრდილო-დასავლეთში მტერია მყარად დაბანაკებული, ათეულ-ათასობით ჯარისკაცით, ტანკებით, არტილერიით და ავიაციით, რომელსაც საქართველოს ნებისმიერ კუთხეს, დედაქალაქის ჩათვლით, შეუძლია, ნახევარი საათის მონაკვეთში მძიმე სამხედრო დარტყმები მიაყენოს. ჩვენი ზურგი კი არა ჩრდილოეთი და კავკასიის ქედი, არამედ სამხრეთის ზეგნები და სომხეთის საზღვრებია.
აფხაზეთის და შიდა ქართლის დაბრუნებას, რა თქმა უნდა, ალტერნატივა არა აქვს. Aამ ძირძველი ქართული კუთხეების გარეშე საქართველო ვერასოდეს აღიდგენს საკუთარ ბუნებრივ, სტრატეგიულ უსაფრთხოებას. საქართველოს სახელმწიფოს საზღვარი კავკასიის ქედზე გადის და არა ენგურზე და ცხინვალ-ახალგორზე. აფხაზეთის და შიდა ქართლის გარეშე ქართული სახელმწიფო და ქართველი ერი მუდამ მომაკვდინებელი საფრთხის წინაშე იდგება. რუსეთმა მშვენივრად უწყოდა და უწყის და ჩვენც მუდამ უნდა გვახსოვდეს, რომ კავკასიის ქედის ბუნებრივი ზღუდის გარეშე საქართველო მხოლოდ უხერხემლო ლომია, რომელსაც საკუთარ ბუნაგში ყველა ტურა ადვილად გაგლეჯს. ჩვენი და ქართველთა მომავალი თაობების უპირველესი მორალური და პოლიტიკური ამოცანა აფხაზეთის და შიდა ქართლის დაბრუნებაა, მაგრამ ამ დიდი მიზნის მიღწევამდე საქართველოს სჭირდება თავდაცვის გეგმა და სტრატეგია. ცხადზე უცხადესია, რომ რუსეთის გეგმები ცხინვალზე და აფხაზეთზე გაცილებით შორს მიდის. ცხინვალი და აფხაზეთი, დანარჩენი საქართველოს ჩათვლით, მხოლოდ ნაწილი გახლავთ იმ დიდი რუსული სტრატეგიისა, რომელსაც კავკასიის ახლიდან დაპყრობა-ასიმილაცია და სამხრეთისაკენ ხმელთაშუა ზღვაზე და სპარსეთის ყურეში გაჭრა აქვს დასახული მიზნად. შევცდებით, თუ ვიფიქრებთ, რომ რუსეთს საქართველოს მხოლოდ დაპყრობა აკმაყოფილებს. გავადევნოთ თვალი ჩვენი ქვეყნის უახლეს ისტორიას: აფხაზეთის ოკუპაცია და ქართველთა სრული ეთნიკური წმენდა, შიდა ქართლის ოკუპაცია და იქაც ქართველთა სრული ეთნიკური წმენდა, 1991-2003 წლებში აჭარაში თითქმის დამოუკიდებელი, რუსეთის მფარველობაში მყოფი, ფეოდალის უშფოთველი თორმეტწლიანი მმართველობა, 1992-1993 წლების სამოქალაქო ომის დროს რუსეთის მიერ საქართველოს დასავლეთ და აღმოსავლეთ ნაწილებად გაყოფის მცდელობა. კიდევ უამრავი მსგავსი ფაქტი არსებობს საქართველოს ახალი და უახლესი ისტორიიდან, რომელსაც არათუ ეს პატარა სტატია, არამედ მრავალი წიგნი ვერ დაიტევს. ხომ არ ფიქრობთ, რომ რუსეთს საქართველოს არა მხოლოდ დაპყრობა, არამედ საქართველოს, როგორც სახელმწიფოს და ქვეყნის დაშლა-დანაწევრება და პოლიტიკური რუკიდან წაშლა სურს? ხომ არ ფიქრობთ, რომ რუსეთი ქართველი ერის, როგორც ეთნოსის თანმიმდევრულ აღმოფხვრას ახდენს? რუსეთმა კარგად იცის, რომ ქართული სახელმწიფოს არსებობა და წარმატება მოსკოვის გავლენის ან პირდაპირი მმართველობის ქვეშ მყოფი, კავკასიის თავისუფლებისმოყვარე და განვითარებისათვის მებრძოლი ერებისათვის მუდამ მისაბაძი მაგალითი და შთაგონების წყარო იქნება. ეს კი მოსკოვის გავლენასა და ბატონობას არა მარტო სამხრეთ, არამედ ჩრდილოეთ კავკასიაშიც მუდამ მომაკვდინებელ საფრთხეს შეუქმნის. აქედან გამომდინარე, რუსეთის დღის წესრიგში დგას საკითხი, ადრე თუ გვიან, დაშალოს ქართული სახელმწიფო და მოახდინოს მისი ლიკვიდაცია, რითაც კავკასიაში მოსპობს წარმატებული სახელწიფოებრიობის პრეცედენტს, მოსკოვის წინააღმდეგ მებრძოლ ერებს, ისევე, როგორც მის მორჩილ ეთნიკურ ჯგუფებს, ჩააგონებს რუსეთის "უძლეველობას" და თავისუფლებისათვის ბრძოლის "უშედეგობას" და ამ რეგიონში თანმიმდევრულად აღმოფხვრის ანტირუსული წინააღმდეგობის კერებს. მრავალი მიამიტი ქართველისაგან განსხვავებით, უამრავი დასავლელი პოლიტოლოგი, სოციალური მეცნიერი, ისტორიკოსი, პოლიტიკური მოღვაწე და უბრალო მოქალაქე მიხვდა, რომ რუსეთს ომი საქართველოში და კავკასიაში მხოლოდ გავლენის აღსადგენად არ სჭირდებოდა. 2008 აგვისტოს ომამდე ყველაზე ზომიერნიც კი ახლა, ომის შემდეგ, აღიარებენ, რომ რუსეთი ემუქრება თვით ქართული სახელმწიფოს და ქართველი ხალხის ფიზიკურ არსებობას, რათა რუსი ხალხისათვის და კავკასიაში მისი მორჩილი რამდენიმე ეთნიკური ჯგუფისათვის საცხოვრებელი გეოგრაფიული სივრცე მოათავისუფლოს და კავკასიის პრობლემა საბოლოოდ და წარმატებით გადაჭრას. ხომ არ მოვიდა დრო, რომ ჩვენ, ქართველებმაც სრულად აღვიქვათ საფრთხე და შესაბამისი სტრატეგია დავსახოთ მაშინ, როცა მტერმა ჩვენი ბუნებრივი ჩრდილოური საფარი შემოგვაცალა. და მაინც, რა უნდა გავაკეთოთ ქართველებმა ჩვენი ქვეყნისა და ჩვენი, როგორც ერის არსებობის გადასარჩენად? ეს სტატია სწორედ ამ კითხვაზე პასუხის გაცემის მცდელობაა და ქართულ მთავრობას და მთელ ქართველ საზოგადოებას შესაბამის მოკლე და გრძელვადიან სამოქმედო რეკომენდაციებს და რჩევებს სთავაზობს.
პირველი, აბსოლუტურად აუცილებელია, რომ საქართველოს უმაღლესმა მთავარსარდლობამ საქართველოს ძირითადი სამხედრო ინფრასტრუქტურა თანდათანობით საქართველოს სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში, თურქეთთან ახლოს, კერძოდ, აჭარაში, გურიაში და სამცხე-ჯავახეთის დასავლეთ ნაწილში გადაიტანოს. ეს საშუალებას მისცემს ქართულ ჯარს, განმეორებითი, ძლიერი რუსული შეტევის შემთხვევაში ჩრდილოეთიდან თურქეთისკენ დაიხიოს, ზურგიდან საფრთხის გარეშე ამ მიმართულებით გამაგრდეს და მომარაგების ხაზი სრულად შეინარჩუნოს.
მეორე, ქართულმა მთავრობამ ქვეყნის ჩრდილოური საზღვრის გაძლიერების მიზნით განსაკუთრებული აქცენტი უნდა გააკეთოს საქართველოს ჩრდილოეთის, არაოკუპირებული მთიანი რეგიონების, კერძოდ, თუშ-ფშავ-ხევსურეთის, რაჭისა და სვანეთის სამხედრო-ეკონომიკური პოტენციალის გაზრდაზე, სახელდობრ:
ა) ამ სამივე რეგიონში უნდა დაარსდეს მსუბუქად შეიარაღებული სამთო-მოიერიშე და სამთო-სადესანტო ბატალიონების მცირე სამხედრო ბანაკები, რომლებიც პროფესიონალ ჯარისკაცებთან ერთად ამ რეგიონების ლანდშაფტისა და გეოგრაფიული თავისებურებების კარგად მცოდნე ადგილობრივ მოსახელობასაც გაწვრთნის საბრძოლოდ სამთო პირობებში.
ბ) აღნიშნული სამხედრო ბანაკები სურსათით უნდა მომარაგდეს ადგილობრივ რესურსებზე დაყრდნობით, რაც წაახალისებს მეცხოველეობის და სოფლის მეურნეობის სხვა დარგების განვითარებას ამ რეგიონებში, დაამაგრებს და მოიზიდავს მთიდან ბარად გადასახლებულ ადგილობრივ მოსახლეობას და ხელს შეუწყობს საქართველოს ამ სასაზღვრო კუთხეების გრძელვადიან ეკონომიკურ განვითარებას და აღორძინებას.
მესამე, აუცილებელია, ქართულმა მთავრობამ დაუყოვნებლივ დაიწყოს მუშაობა ახალი ალტერნატიული სატრანსპორტო-საკომუნიკაციო მაგისტრალის მშენებლობაზე დასავლეთ და აღმოსავლეთ საქართველოს შორის. აგვისტოს ომის დროს რუსულმა არმიამ საქართველოს დასავლეთ-აღმოსავლეთის ავტომაგისტრალის ბლოკირებით ძალიან სწრაფად და ადვილად მოსწყვიტა ქვეყნის დასავლეთ და აღმოსავლეთ ნაწილები ერთმანეთს. რუსეთის მომავალი სამხედრო ინტერვენციის საფრთხის გათვალისწინებით, აბსოლუტურად აუცილებელია, შეიქმნას ახალი ავტომაგისტრალი რუსეთის მიერ ოკუპირებული შიდა ქართლისგან მოშორებით, კერძოდ, სამხრეთში, რომელიც ქვემო ქართლის, სამცხე-ჯავახეთის და აჭარის გავლით ქვეყნის აღმოსავლეთ ნაწილს დასავლეთ რეგიონებს დააკავშირებს რუსეთის არმიის სწრაფი შეტევის და თბილისი-გორი-ქუთაისის ავტომაგისტრალის დაკავების შემთხვევაში.
მეოთხე, ქართულმა უმაღლესმა მთავარსარდლობამ უნდა გადააფასოს და გაი
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
საქართველოს მიაჩნია, რომ ანგარიშში გაამართლეს
ვაშინგტონ პოსტი
სარა მარკუსი
სააკაშვილი შედეგებს აქებს, ხოლო მის ოპონენტები გამოძიებას კრიტიკის გასამკაცრებლად იყენებენ.
თბილისი, საქართველო - თუ აქაურ ტელეგადაცემებს დაუჯერებთ, მიმდინარე კვირას დამოუკიდებელმა ევროპულმა გამოძიებამ საქართველო რუსეთთან გასული წლის ომის გამო მთლიანად გაამართლა.
არაფერს ნიშნავს ის, რომ გამოძიების დასკვნით, ომი საქართველომ დაიწყო. არც ის ნიშნავს რამეს, რომ საქართველოს განცხადებები, რომელთა თანახმადაც ის ფართომასშტაბიან რუსულ შეტევაზე საპასუხოდ და თავდაცვისთვის მოქმედებდა, უარყოფილ იქნა. სამი მთავარი ნაციონალური ტელეკომპანია იმას ცდილობს, რომ ყოველგვარი კვალიფიკაციის გარეშე, მთავრობის ოფიციალური ხაზი გაიმეოროს - გამოძიების საბოლოო დასკვნით “დადასტურდა, რომ რუსეთი საქართველოში შემოიჭრა”.
კეთილგანწყობილი გაშუქება ერთ-ერთი მიზეზია იმისა, რომ ევროპის კავშირის ანგარიში, რომელსაც ასე ელოდნენ და რომელიც ოთხშაბათს გამოქვეყნდა, ალბათ არაფერს ავნებს სააკაშვილის პოლიტიკურ მდგომარეობას საქართველოში, მოკლევადიან პერსექტივაში მაინც.
მეორე მიზეზი კი ისაა, რომ ქართული საზოგადოების დიდმა ნაწილმა, განსაკუთრებით მათ, ვინც პრეზიდენტს უჭერს მხარს, უკვე დიდი ხანია დაასკვნა, რომ დამნაშავე რუსეთი იყო, ამბობენ ანალიტიკოსები.
სააკაშვილი, ამერიკაში განათლებამიღებული იურისტი, რომელსაც ბუშის ადმინისტრაცია უჭერდა მხარს და რომელიც დემოკრატიული რეფორმებისადმი წინააღმდეგობის გამო კრიტიკის ობიექტად იქცა, ხუთშაბათს ანგარიშს მიესალმა, თუმცა თავიდან უჩვეულოდ იცავდა დუმილს.
“მათ უფრო მეტი სიმართლე თქვეს, ვიდრე ოდესმე წარმოვიდგენდი” - უთხრა მან შეკრებილებს შეხვედრაზე, რომელიც პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა, ევროპულ გამოძიებაზე მინიშნებით. “ეს საქართველოსთვის დიდი დიპლომატიური გამარჯვებაა”.
მაგრამ ანგარიშში ნათქვამია, რომ საქართველომ დაარღვია საერთაშორისო სამართალი და სეპარატისტული სამხრეთ ოსეთის დაბომბვით 2008 წლის აგვისტოს ომი დაიწყო. სააკაშვილის მიერ ასე ხშირად განმეორებული განცხადება იმის შესახებ, რომ რუსების მიერ დაწყებულ ფართომასშტაბიანი შეტევა მისგან კონტრშეტევაზე ბრძანების გაცემას ითხოვდა, ანგარიშმა, როგორც უსაფუძვლო, უარყო.
“მათ განაცხადეს, რომ საქართველომ ყველაფერს თვალი ვერ მიადევნა და რაღაცა დაარღვია” - განაცხადა სააკაშვილმა - “მაგრამ ეს არაფერს ნიშნავს”.
ანგარიშს სააკაშვილსა და მის ალყაშემორტყმულ ოპოზიციას შორის ურთიერთბრალდებათა ახალი რაუნდი მოყვა. ოპოზიცია უკვე კარგა ხანია ბრალს სდებს სააკაშვილს ნაციონალური ტელევიზიებისთვის თავისი ნების კარნახში, ომის ცუდად მართვასა და საქართველოს ტერიტორიების 20 პროცენტის დაკარგვაში.
ოპონენტები ფრთხილობენ, რათა რუსეთის მხარდამჭერებად არ დახატონ, მაგრამ ნინო ბურჯანაძე, პარლამენტის ყოფილი სპიკერი, რომელიც ოპოზიციურ პარტიას “დემოკრატიულ მოძრაობას - ერთიანი საქართველო” უდგას სათავეში, ანგარიშის დასკვნებს სააკაშვილის კრიტიკის გასამძაფრებლად მიმართავს.
“სააკაშვილი ქართველ ხალხს რუსული შემოჭრის შესახებ ატყუებდა” - განაცხადა მან. “რა თქმა უნდა რუსეთის საფრთხე არსებობდა, მაგრამ პრეზიდენტს თავი უნდა აერიდებინა რუსეთი ხაფანგისთვის, რაზეც მას ბევრი ადამიანი და მათ შორის მეც არაერთხელ ვაფრთხილებდით”.
მეორე წამყვანი ოპოზციური ფიგურა, ირაკლი ალასანია, საქართველოს ყოფილი ელჩი გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში, სააკაშვილს “პოლიტიკურად უპასუხისმგებლო გადაწყვეტილების” მიღებაში სდებს ბრალს, “რამაც სრულმასშტაბიანი ომი გამოიღო შედეგად და საქართველოს სახელმწიფოებრიობას საფრთხე შეუქმნა”. მაგრამ მან თავი შეიკავა და სააკაშვილს რუსეთის შემოჭრის შესახებ ქართველი ხალხის მოტყუებაში ბრალი არ დასდო.
ევროპულმა მისიამ აღიარა, რომ გარკვეული რაოდენობის რუსული სამხედრო პერსონალი, როგორც ჩანს, საქართველოში მანამდე შევიდა, სანამ სააკაშვილი სამხრეთ ოსეთზე შეტევის ბრძანებას გასცემდა. ამ დასკვნას საქართველოს მთავრობა ისე წარმოადგენს, როგორც შემოჭრის დადასტურებას. მთავრობა იმასაც უსვამს ხაზს, რომ მისიის მიერ მოძიებული მასალის თანახმად, რუსეთის მხარდაჭერით სამხრეთ ოსეთის შეიარაღებულმა რაზმებმა ქართულ სოფლებში ეთნიკური წმენდა ჩაატრეს და რომ რუსეთის შეჭრა საქართველოში უკანონო და გაუმართლებელი იყო.
ქართული გაზეთები და რადიო ბალანსის დაცვას ცდილობდნენ. სამი ნაციონალური სატელევიზიო არხი, ყველაზე გავლენიანი და პოპულარული მედია, ოპოზიციის კრიტიკას გადასცემდა, მაგრამ ხელისუფლების სასარგებლოდ იხრებოდა.
“ნაციონალური სატელევიზიო კომპანიების უმეტესობა კეთილგანწყობილია მთავრობის მიმართ, ამიტომ ისინი ისეთ პოზიციას იკავებენ, რომელიც მთავრობისთვისაა მომგებიანი და ანგარიში ამის შესაძლებლობას იძლეოდა” - ამბობს გია ნოდია, პოლიტილოგი ჭავჭავაძის სახელმწიფო უნივერსიტეტიდან, რომელიც ამტკიცებს, რომ ანგარიში ძალიან ფრთხილად იყო შედგენილი, რაც მხარეებს დასკვნის ომის მათეული ვერსიის სასარგებლოდ გამოყენების საშუალებას აძლევს.
“საქართველოს ოპოზიცია იმედოვნებდა, რომ ანგარიშს თავის სასარგებლოდ გამოიყენებდა, მაგრამ ეს არ იმუშავებს. ომი, როგორც საკითხი, უკვე ამოწურულია, ხოლო ანგარიში არ არის იმდენად ხისტი, რომ საკითხის გამოცოცხლება შესაძლებელი გამხდარიყო” - დასძინა ნოდიამ.
სააკაშვილი გაზაფხულზე გადაურჩა ოპოზიციური ქუჩის პროტესტის ტალღას, სადაც მის გადადგომას ითხოვდნენ, ხოლო მისი თანამშრომლები ამბობენ, რომ საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვის მიხედვით, ის პოპულარობას ინარჩუნებს.
მაგრამ ლინკოლ მიტჩელი, კოლუმბიის უნივერსიტეტის საქართველოს პოლიტიკის სპეციალისტი ამბობს, რომ მთავრობის სტრატეგიამ, რომელიც ანგარიშის მხოლოდ იმ ნაწილებზეა ფოკუსირებული, სადაც მის პოზიციას უჭერენ მხარს, საბოლოოდ ხალხთან შეიძლება მარცხი განიცადოს.
“ეს ის მთავრობაა, რომელიც შარშან მთელი წელი ძალიან მტკიცედ აცხადებდა, რომ ომი მას არ დაუწყია” - ამბობს მიტჩელი - ” ქართველი ხალხი ან იფიქრებს, რომ მთავრობა ატყუებდა, ან რომ ევროკავშირია მის წინააღმდეგ. არც ერთი ამ მოსაზრებათაგანი საქართველოსთვის კომფორტული არ არის”.
ვაშინგტონ პოსტი
სარა მარკუსი
სააკაშვილი შედეგებს აქებს, ხოლო მის ოპონენტები გამოძიებას კრიტიკის გასამკაცრებლად იყენებენ.
თბილისი, საქართველო - თუ აქაურ ტელეგადაცემებს დაუჯერებთ, მიმდინარე კვირას დამოუკიდებელმა ევროპულმა გამოძიებამ საქართველო რუსეთთან გასული წლის ომის გამო მთლიანად გაამართლა.
არაფერს ნიშნავს ის, რომ გამოძიების დასკვნით, ომი საქართველომ დაიწყო. არც ის ნიშნავს რამეს, რომ საქართველოს განცხადებები, რომელთა თანახმადაც ის ფართომასშტაბიან რუსულ შეტევაზე საპასუხოდ და თავდაცვისთვის მოქმედებდა, უარყოფილ იქნა. სამი მთავარი ნაციონალური ტელეკომპანია იმას ცდილობს, რომ ყოველგვარი კვალიფიკაციის გარეშე, მთავრობის ოფიციალური ხაზი გაიმეოროს - გამოძიების საბოლოო დასკვნით “დადასტურდა, რომ რუსეთი საქართველოში შემოიჭრა”.
კეთილგანწყობილი გაშუქება ერთ-ერთი მიზეზია იმისა, რომ ევროპის კავშირის ანგარიში, რომელსაც ასე ელოდნენ და რომელიც ოთხშაბათს გამოქვეყნდა, ალბათ არაფერს ავნებს სააკაშვილის პოლიტიკურ მდგომარეობას საქართველოში, მოკლევადიან პერსექტივაში მაინც.
მეორე მიზეზი კი ისაა, რომ ქართული საზოგადოების დიდმა ნაწილმა, განსაკუთრებით მათ, ვინც პრეზიდენტს უჭერს მხარს, უკვე დიდი ხანია დაასკვნა, რომ დამნაშავე რუსეთი იყო, ამბობენ ანალიტიკოსები.
სააკაშვილი, ამერიკაში განათლებამიღებული იურისტი, რომელსაც ბუშის ადმინისტრაცია უჭერდა მხარს და რომელიც დემოკრატიული რეფორმებისადმი წინააღმდეგობის გამო კრიტიკის ობიექტად იქცა, ხუთშაბათს ანგარიშს მიესალმა, თუმცა თავიდან უჩვეულოდ იცავდა დუმილს.
“მათ უფრო მეტი სიმართლე თქვეს, ვიდრე ოდესმე წარმოვიდგენდი” - უთხრა მან შეკრებილებს შეხვედრაზე, რომელიც პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა, ევროპულ გამოძიებაზე მინიშნებით. “ეს საქართველოსთვის დიდი დიპლომატიური გამარჯვებაა”.
მაგრამ ანგარიშში ნათქვამია, რომ საქართველომ დაარღვია საერთაშორისო სამართალი და სეპარატისტული სამხრეთ ოსეთის დაბომბვით 2008 წლის აგვისტოს ომი დაიწყო. სააკაშვილის მიერ ასე ხშირად განმეორებული განცხადება იმის შესახებ, რომ რუსების მიერ დაწყებულ ფართომასშტაბიანი შეტევა მისგან კონტრშეტევაზე ბრძანების გაცემას ითხოვდა, ანგარიშმა, როგორც უსაფუძვლო, უარყო.
“მათ განაცხადეს, რომ საქართველომ ყველაფერს თვალი ვერ მიადევნა და რაღაცა დაარღვია” - განაცხადა სააკაშვილმა - “მაგრამ ეს არაფერს ნიშნავს”.
ანგარიშს სააკაშვილსა და მის ალყაშემორტყმულ ოპოზიციას შორის ურთიერთბრალდებათა ახალი რაუნდი მოყვა. ოპოზიცია უკვე კარგა ხანია ბრალს სდებს სააკაშვილს ნაციონალური ტელევიზიებისთვის თავისი ნების კარნახში, ომის ცუდად მართვასა და საქართველოს ტერიტორიების 20 პროცენტის დაკარგვაში.
ოპონენტები ფრთხილობენ, რათა რუსეთის მხარდამჭერებად არ დახატონ, მაგრამ ნინო ბურჯანაძე, პარლამენტის ყოფილი სპიკერი, რომელიც ოპოზიციურ პარტიას “დემოკრატიულ მოძრაობას - ერთიანი საქართველო” უდგას სათავეში, ანგარიშის დასკვნებს სააკაშვილის კრიტიკის გასამძაფრებლად მიმართავს.
“სააკაშვილი ქართველ ხალხს რუსული შემოჭრის შესახებ ატყუებდა” - განაცხადა მან. “რა თქმა უნდა რუსეთის საფრთხე არსებობდა, მაგრამ პრეზიდენტს თავი უნდა აერიდებინა რუსეთი ხაფანგისთვის, რაზეც მას ბევრი ადამიანი და მათ შორის მეც არაერთხელ ვაფრთხილებდით”.
მეორე წამყვანი ოპოზციური ფიგურა, ირაკლი ალასანია, საქართველოს ყოფილი ელჩი გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში, სააკაშვილს “პოლიტიკურად უპასუხისმგებლო გადაწყვეტილების” მიღებაში სდებს ბრალს, “რამაც სრულმასშტაბიანი ომი გამოიღო შედეგად და საქართველოს სახელმწიფოებრიობას საფრთხე შეუქმნა”. მაგრამ მან თავი შეიკავა და სააკაშვილს რუსეთის შემოჭრის შესახებ ქართველი ხალხის მოტყუებაში ბრალი არ დასდო.
ევროპულმა მისიამ აღიარა, რომ გარკვეული რაოდენობის რუსული სამხედრო პერსონალი, როგორც ჩანს, საქართველოში მანამდე შევიდა, სანამ სააკაშვილი სამხრეთ ოსეთზე შეტევის ბრძანებას გასცემდა. ამ დასკვნას საქართველოს მთავრობა ისე წარმოადგენს, როგორც შემოჭრის დადასტურებას. მთავრობა იმასაც უსვამს ხაზს, რომ მისიის მიერ მოძიებული მასალის თანახმად, რუსეთის მხარდაჭერით სამხრეთ ოსეთის შეიარაღებულმა რაზმებმა ქართულ სოფლებში ეთნიკური წმენდა ჩაატრეს და რომ რუსეთის შეჭრა საქართველოში უკანონო და გაუმართლებელი იყო.
ქართული გაზეთები და რადიო ბალანსის დაცვას ცდილობდნენ. სამი ნაციონალური სატელევიზიო არხი, ყველაზე გავლენიანი და პოპულარული მედია, ოპოზიციის კრიტიკას გადასცემდა, მაგრამ ხელისუფლების სასარგებლოდ იხრებოდა.
“ნაციონალური სატელევიზიო კომპანიების უმეტესობა კეთილგანწყობილია მთავრობის მიმართ, ამიტომ ისინი ისეთ პოზიციას იკავებენ, რომელიც მთავრობისთვისაა მომგებიანი და ანგარიში ამის შესაძლებლობას იძლეოდა” - ამბობს გია ნოდია, პოლიტილოგი ჭავჭავაძის სახელმწიფო უნივერსიტეტიდან, რომელიც ამტკიცებს, რომ ანგარიში ძალიან ფრთხილად იყო შედგენილი, რაც მხარეებს დასკვნის ომის მათეული ვერსიის სასარგებლოდ გამოყენების საშუალებას აძლევს.
“საქართველოს ოპოზიცია იმედოვნებდა, რომ ანგარიშს თავის სასარგებლოდ გამოიყენებდა, მაგრამ ეს არ იმუშავებს. ომი, როგორც საკითხი, უკვე ამოწურულია, ხოლო ანგარიში არ არის იმდენად ხისტი, რომ საკითხის გამოცოცხლება შესაძლებელი გამხდარიყო” - დასძინა ნოდიამ.
სააკაშვილი გაზაფხულზე გადაურჩა ოპოზიციური ქუჩის პროტესტის ტალღას, სადაც მის გადადგომას ითხოვდნენ, ხოლო მისი თანამშრომლები ამბობენ, რომ საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვის მიხედვით, ის პოპულარობას ინარჩუნებს.
მაგრამ ლინკოლ მიტჩელი, კოლუმბიის უნივერსიტეტის საქართველოს პოლიტიკის სპეციალისტი ამბობს, რომ მთავრობის სტრატეგიამ, რომელიც ანგარიშის მხოლოდ იმ ნაწილებზეა ფოკუსირებული, სადაც მის პოზიციას უჭერენ მხარს, საბოლოოდ ხალხთან შეიძლება მარცხი განიცადოს.
“ეს ის მთავრობაა, რომელიც შარშან მთელი წელი ძალიან მტკიცედ აცხადებდა, რომ ომი მას არ დაუწყია” - ამბობს მიტჩელი - ” ქართველი ხალხი ან იფიქრებს, რომ მთავრობა ატყუებდა, ან რომ ევროკავშირია მის წინააღმდეგ. არც ერთი ამ მოსაზრებათაგანი საქართველოსთვის კომფორტული არ არის”.
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
სხვათაშორის სულაც არ მაწუხებს.............burdula wrote:ძალიან ცუდი შეხედულებები და იდები გაწუხებს და კაი მეგობრული რჩევაა ცოტა გადახედოarcivi9 wrote:burdula wrote:arcivi9
ხოდა მოდი ჯერ ერთი ორი ოსი გაიცანი,თუნდაც ახალგორში და კანალიცაზიაში მერე გაუშვი! რამდენიმე არაკაცის გამო ყველა ერთ ქვაბში არ უნდა მოხარშო!
"რამდენიმეზე" არაა საუბარი არამედ იმ Y ერზე რუსის ჩექმის ჩვრად რომაა ქცეული და ამას ვერც ხვდება......
მხოლოდ რუსების გვამების მთებზე გადავლით მოიპოვებს კაცობრიობა თავისუფლებას
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
დათო
კარგი სტატიაა. მადლობა. რეკომენდაციები ცოტა შეიძლება სადავო იყოს, მაგრამ ძალიან გონივრულია.
კარგი სტატიაა. მადლობა. რეკომენდაციები ცოტა შეიძლება სადავო იყოს, მაგრამ ძალიან გონივრულია.
ბოროტსა სძლია კეთილმან, არსება მისი ... ჯაზია
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
Wanderer
გეთანხმები, კონკრეტულ დეტალებში ბევრი საკამათო რამ არის, მაგრამ თვითონ აზროვნების მიმართულება ძალიან საღი და გამართლებულია.
გეთანხმები, კონკრეტულ დეტალებში ბევრი საკამათო რამ არის, მაგრამ თვითონ აზროვნების მიმართულება ძალიან საღი და გამართლებულია.
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
''Уроки руÑÑкого'' - ÐÐ½Ð´Ñ€ÐµÑ ÐекраÑова
http://www.youtube.com/watch?v=omfgUQAM7p8
ფილმის მეორე რეჟისორი ოლგა კონსკაია 2009 წლის მაისში გარდაიცვალა.
(მოკლეს?)
Фильм "Уроки руÑÑкого" поÑвÑщен трагичеÑким ÑобытиÑм авгуÑта минувшего года в Южной ОÑетии. По мнению авторов ленты, оÑÐ½Ð¾Ð²Ð½Ð°Ñ Ð²Ð¸Ð½Ð° за развÑзывание конфликта лежит на роÑÑийÑкой Ñтороне. КомиÑÑÐ¸Ñ Ð•Ð²Ñ€Ð¾Ñоюза, раÑÑÐ»ÐµÐ´ÑƒÑŽÑ‰Ð°Ñ Ð¾Ð±ÑтоÑтельÑтва роÑÑийÑко-грузинÑкой "пÑтидневной войны", запроÑила Ñтот фильм Ð´Ð»Ñ Ð¸Ð·ÑƒÑ‡ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð² качеÑтве документального ÑвидетельÑтва.
ამ ფილმს ბევრი ეძებს და ვერ პოულობენ .
აი მცირე ნაწყვეტიანი ვიდეო:
http://www.youtube.com/watch?v=CT0RrscHbfE
http://www.youtube.com/watch?v=omfgUQAM7p8
ფილმის მეორე რეჟისორი ოლგა კონსკაია 2009 წლის მაისში გარდაიცვალა.
(მოკლეს?)
Фильм "Уроки руÑÑкого" поÑвÑщен трагичеÑким ÑобытиÑм авгуÑта минувшего года в Южной ОÑетии. По мнению авторов ленты, оÑÐ½Ð¾Ð²Ð½Ð°Ñ Ð²Ð¸Ð½Ð° за развÑзывание конфликта лежит на роÑÑийÑкой Ñтороне. КомиÑÑÐ¸Ñ Ð•Ð²Ñ€Ð¾Ñоюза, раÑÑÐ»ÐµÐ´ÑƒÑŽÑ‰Ð°Ñ Ð¾Ð±ÑтоÑтельÑтва роÑÑийÑко-грузинÑкой "пÑтидневной войны", запроÑила Ñтот фильм Ð´Ð»Ñ Ð¸Ð·ÑƒÑ‡ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð² качеÑтве документального ÑвидетельÑтва.
ამ ფილმს ბევრი ეძებს და ვერ პოულობენ .
აი მცირე ნაწყვეტიანი ვიდეო:
http://www.youtube.com/watch?v=CT0RrscHbfE
Last edited by ლეონტი on 18 ნოე 2009, 20:21, edited 1 time in total.
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
ABC რესპუბლიკა
spiegel
ალექსანდრე სმოლჩიკი
აფხაზეთი, მსოფლიოს უკანონოდ შობილი სახელმწიფო, ერთი წლის წინ რუსეთმა სცნო. ის გეოპოლიტიკური ყუმბარაა, რომელიც ძველ აღმოსავლეთსა და ახალ დასავლეთს შორის საომარი დაპირისპირების მიზეზად ნებისმიერ დროს შეიძლება გამოიყენონ. რა ხდება, როდესაც ერი საკუთარი თავის გამოგონებას ცდილობს?
”რაც გინდათ ის დაწერეთ, ოღონდ…” – სთქვა პრემიერ-მინისტრმა – ”… ძალიან გთხოვთ არ დაგვცინოთ”. ალექსანდრე ანქვაბი კონიაკის ჭიქებს ავსებს – ”თავისუფლებას გაუმარჯოს!” რამდენიმე კვირით ადრე, აფხაზეთის მთავრობის ხელმძღვანელის სამსახურეობრივ ავტომობილზე ბაზუკით შეიარაღებული თავდასხმა მოხდა. ”როგორც სჩანს ვიღაცას ზედმეტად მივუახლოვდი” – ამბობს ანქვაბი – ”ეს მეოთხე შემთხვევაა, მაგრამ ცოცხალი ვარ და აფხაზეთიც ცოცხალია, არ მეთანხმებით?”
ალექსანდრე ანქვაბი იმ ქვეყნის პრემიერ-მინისტრია, სადაც ქალაქებს ბზიფი, გულრიფში და გაგრიფში ჰქვია და რომელსაც ”ჯერ-ჯერობით!” დიპლომატიური ურთიერთობა მხოლოდ რუსეთთან, ნიკარაგუასთან და ღაზას სექტორთან აქვს, მაგრამ ეს უკანასკნელი ამ მომენტისთვის არ ითვლება. ერთადერთი საერთაშორისო ორგანიზაცია, სადაც ეს ქვეყანაა წარმოდგენილი არაღიარებული ერებისა და ხალხების ორგანიზაციაა (Unpo). ეს არის იდეალიზებული რესპუბლიკების, გათავისუფლებული ზონების, ეთნიკური უმცირესობებისა და მარიონეტული სახელმწიფოების გაერთიანება.
ალექსანდრე ანქვაბს თანამშრომლები ”ენტონი ჰოპკინს”-ს ეძახიან, რადგან ის ბრიტანელ მსახიობს ჰგავს, მაგრამ პრემიერ-მინისტრი ანქვაბი არ თამაშობს. იგი სერიოზულად ამბობს – ”ათი წლის შემდეგ აფხაზეთი მონაკოს დაემსგავსება. ჩვენი სტატუსი არც ერთ ინვესტორს არ აწუხებს. ახლახანს სინგაპურს ერთდროულად ყველაფრის ყიდვა სურდა, სასტუმროების, აეროპორტების, სანაპიროების. ეს ჩვენთვის მოვლენების სწრაფი განვითარება იყო”. აფხაზეთი კავკასიაში მდებარეობს, იქ სადაც ევროპა აზიაში გადაიზრდება.
1993-წლამდე ეს მიწა საქართველოს ეკუთვნოდა. მას შემდეგ რაც მან საკუთარი თავი სუვერენულ სახელმწიფოდ გამოაცხადა, ”აფხაზეთი” ის მიწაა, რომელიც საკუთარი თავის შექმნას ცდილობს. ზოგიერთ რეალურად მოაზროვნე პოლიტიკოსს ის იმ ხალხს აგონებს, რომლებმაც უცბად გამოქვაბულში, ტყეში ცხოვრება და საკუთარ ენაზე საუბარი გადაწყვიტეს.
2008 წლის 26 აგვისტო აფხაზეთის პრემიერ-მინისტრისა და მისი მოქალაქეებისთვის რობინზონ კრუზოს გამოცდილება იყო. ისინი მარტო არ იყვნენ. რუსეთმა აფხაზეთი სცნო. ალექსანდრე ანქვაბმა ეს ტელევიზიით შეიტყო. რუსეთმა ეს-ეს იყო საქართველოს აჯანყებული რეგიონის სამხრეთ-ოსეთის ოკუპაცია (ან გათავისუფლება) მოახდინა, ევროკავშირი კი რუსეთ- საქართველოს შორის შუამავლის როლში იყო. რუსეთის პრეზიდენტი კამერების წინ გამოვიდა და გამოაცხადა, რომ მისი მთავრობა მეორე აჯანყებულ რეგიონს (ან ერს) აფხაზეთსაც სცნობს.
ამგვარად აფხაზეთი სახელმწიფოთა თანამეგობრობაში თუნდაც უკანონოდ შობილი, მაგრამ ყველაზე ნორჩი სახელმწიფოა. დიპლომატიურ წრეებში (და დოკუმენტებშიც) მას შემოკლებით ABC-ის ეძახიან (SOS – სამხრეთ-ოსეთის აბრევიატურაა).
ABC-რესპუბლიკას არა აქვს საკუთარი ფულის ერთეული, ვერ ბეჭდავს ფულს და ფინანსურ ბაზარზე კრედიტის აღება არ შეუძლია, რადგან ის სამართლებრივად არ არსებობს. დანარჩენი მსოფლიოსთვის ის განდიდების მანიით შეპყრობილი საქართველოს პროვინციაა, სადაც იმდენივე ადამიანი ცხოვრობს, რამდენიც კასელში.
აფხაზეთი ასეთი საინტერესო არ იქნებოდა, ის რომ კავკასიაში, ამ გეოპოლიტიკურად ტექტონურ ცხელ ზონაში არ მდებარეობდეს. როდესაც ერთი წლის წინ საქართველოს და რუსეთს შორის კავკასიის ომის ნიშნები გაჩნდა, გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრი ფრანკ-ვალტერ შტაინმაიერი სოხუმში ჩავიდა და არა იმისთვის, რომ პრემიერ-მინისტრ ანქვაბთან ერთად კონიაკი დაელია.
აფხაზეთი უაღრესად რთული დიპლომატიური სუდოკუა, რომელიც შეიძლება ნებისმიერ დროს იქნას გამოყენებული, როგორც Casus Belli (ომის მიზეზი) ძველ აღმოსავლეთსა და ახალ დასავლეთს შორის. არსებობენ ექსპერტები, რომლებიც ამბობენ, რომ შემდეგი ევროპული ომი სადღაც ყირიმს და კავკასიას შორის გაჩაღდება.
მაგრამ მანამდე მშვიდობაა. ”თქვენს კანცლერს გაუმარჯოს! აფხაზების და გერმანელების მეგობრობას გაუმარჯოს!” ამ სიტყვებით ანქვაბი სტუმრებს საჩუქრებს აწვდის. სავარაუდოდ ეს ძვირადღირებული პროსპექტები, სპილენძის ალმები გაბრაზებული ამორძალით, სახელმწიფო გერბი და საათია აფხაზეთის ნაციონალური დროშით, რომელზეც მწვანე ხელისგული და თეთრი ზოლებია გამოსახული. ეს ყველაფერი იმ სახელმწიფოს არსებობის მტკიცებულებაა, რომელიც სინამდვილეში არც კი არსებობს და რომლის ტერიტორიაზე ვერც კი შეაბიჯებ.
ბერლინის საგარეო უწყების უსაფრთხოების ინსტრუქციებში ნათქვამია – ”აფხაზეთი საერთაშორისო მიმოსვლებისთვის ძირითადად დახურულია. ამ ტერიტორიაზე ლეგალური გადაადგილება, როგორც შესვლა ასევე გამოსვლა, შეუძლებელია, როგორც საქართველო რუსეთის საზღვრის, ასევე ცეცხლის შეწყვეტის ხაზის გასწვრივ მდინარე ენგურის მხრიდან. აფხაზეთში მოგზაურობა რეკომენდებული არ არის”.
ამ გაფრთხილების მიუხედავად, ჩრდილოეთის მხრიდან, ფსოუს სასაზღვრო პუნქტზე პათეტიკური ცემენტის თაღია, სადაც რუსული ტურისტული ავტობუსები იცდიან. რუსებისთვის აფხაზეთის სანაპირო როგორც რიმინი ისეა და კიდევ უკეთესი: იაფია, ყველას ესმის ერთმანეთის და რუსული რუბლის გადახურდავებაც არ არის საჭირო.
“ლადა”–ს სალონი კვერცხებითაა დატვირთული, მეორე ავტომობილის საბარგულიდან ლითონის ღერძი მოსჩანს, გვერდით დგას Porsche Cayenne ახალი ABH სანომრე ნიშნით. მძღოლები Duty-Free-Shop-ში გაუჩინარდნენ, სადაც ერთ ევროდ Bounty-ს და შოტლანდიური ვისკის შეძენა შეიძლება. რადგან სამხრეთ საზღვარი საქართველოს მხრიდან დახურულია, აქ შესვლა მხოლოდ რუსეთის შავი ზღვის საკურორტო ქალაქ სოჭიდან შეიძლება. ამიტომ არა რუსებმა აფხაზური ვიზის გარდა აქ რუსული სატრანზიტო ვიზაც უნდა შეიძინონ თან ისე, რომ ამის შესახებ საქართველომ ვერასდროს ვერაფერი ვერ გაიგოს.
თეორიულად აფხაზეთში მოსახვედრად ტრაპზონში თურქული ნავის მეპატრონის მოსყიდვაც შეიძლება, რომ მან ჩუმად, ქართული აკვატორიუმის გადაკვეთით დანიშნულების ადგილამდე მიგიყვანოთ. ეს სარისკო და არალეგალური ქმედებაა, მაგრამ აფხაზეთის მთელი საზღვაო ვაჭრობა სწორედ ამ სქემაზეა აწყობილი. როდესაც Benetton-მა მაისში აფხაზეთში ფილიალის გახსნა გადაწყვიტა, საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრმა ამას ”დანაშაულებრივი” გეგმა უწოდა და შურისძიებით დაიმუქრა. Benetton-მა უკან დაიხია.
3 000 წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც იასონი და არგონავტები აქ ოქროს საწმისს ეძებდნენ. მაშინ ქვეყანას კოლხეთი ერქვა და კავკასიის ერთ-ერთ მწვერვალზე არწივი ჯიჯგნიდა პრომეთეს გულ-ღვიძლს. ღვთიური წესრიგი ჯერ კიდევ მან დაირღვა.
დღეს დედაქალაქს სოხუმი ჰქვია – უფრო პოლიტ-კორექტულად, აფხაზურად კი სუხუმ ”ი”-ს გარეშე. 1992-93 წლებში თავისუფლებისთვის და საკუთარი მართლწერისთვის ბრძოლას 3 500 აფხაზი ტყუილად ხომ არ შეეწირა. ამგვარად, გათავისუფლების შემდეგ ერთ-ერთი პირველი ადმინისტრაციული ბრძანება გახლდათ ის, რომ დასახლებულ პუნქტებში არსებულ ყველა ტრაფარეტზე ”ი” გადაეღებათ. Tipp-Ex როგორც იარაღი.
ერთ დროს აფხაზეთი საბჭოთა იმპერიის სუბტროპიკული დაბოლოება გახლდათ და გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკის ყოფილი მოქალაქეები ყოველთვის სევდით იხსენებენ ამ სანაპიროებს, პალმებს და მანდარინის ხეებს. საბჭოთა კავშირის ყველა საოფისე ოთახს, აფხაზეთიდან ჩამოტანილი ქოთნის ყვავილები ამშვენებდა. აქ პავიანების მოსაშენებელი ლაბორატორია არსებობდა, რომლის წინაც დღეს გმირების მემორიალია აღმართული. მასზე ამოტვიფრულია საბჭოთა ხალხის მადლიერების გამომხატველი სიტყვები ყველა იმ თავგანწირული ექსპერიმენტისთვის, რომელიც აქ ტიფთან და პოლიომელიტთან ბრძოლისთვის ტარდებოდა.
ჯერ კიდევ 10 წლის წინ, სოხუმი გათავისუფლებული, მაგრამ მთლიანად დანგრეული ქალაქი იყო, სადაც ღამით კონტრაბანდისტთა ბანდებს შორის სროლები იმართებოდა და მანქანები დაჰქროდნენ, ADAC ნიშანით.
იმავდროულად აქ ტროლეიბუსებიც დადის. ბანკები ღიაა და პუშკინის გიმნაზიის სკოლის ფორმაში გამოწყობილი მოზარდები დგანან. კინოთეატრში ლუი დეფიუნესის მონაწილეობით ფილმი გადის, აფხაზური სუბტიტრებით. არის შუქნიშნები, საბავშვო ბიბლიოთეკა და მოძრაობის სიჩქარის კონტროლი (სპიდომეტრი), ქალი ქუჩაში საკუთარ ტაქსას თოკზე გამობმულს ასეირნებს, მაგრამ ეს არ ადასტურებს ფუნქციონირებადი სამოქალაქო საზოგადოების არსებობას, თუმცა აქ არსებული სიტუაცია ბერლინის საგარეო უწყების გაფრთხილებას გარკვეულწილად ეწინააღმდეგება.
აფხაზეთს საკუთარი ეროვნული ოლიმპიური კომიტეტიც აქვს. ასე წერია ერთ-ერთი ოთახის კარზე, ოფისში რომელიც თავისუფლების მოედანზე საბჭოთა პერიოდის დამწვარი შენობის ნახევარსარდაფშია განთავსებული. სპორტის მინისტრი სიგარეტ Parliament-ს უკიდებს, კვამლს უშვებს და ამბობს – ”ჩვენ დომინოში მსოფლიო ჩემპიონატში მივიღეთ მონაწილეობა და საკმაოდ წარმატებულადაც”. სპორტის მინისტრი გამხდარი 45 წლის ყოფილი კომენდანტია. საბედნიეროდ მის ცოლს კარგი ანაზღაურება აქვს, აღნიშნავს მინისტრი, თორემ სხვაგვარად ის ამ ოფისს ვერ შეინარჩუნებდა.
”ჩვენ იმედი გვაქვს რომ 2012 წლის ლონდონის ოლიმპიურ თამაშებშიც მივიღებთ მონაწილეობას”. სამწუხაროდ მსოფლიოს ოლიმპიური კომიტეტი საეჭვო სახელმწიფოების გუნდებს ამის უფლებას არ აძლევს. ”გამოდის, აფხაზეთის ეროვნული საფეხბურთო გუნდის წევრებს ქართული მაისურები უნდა ეცვათ”. მინისტრმა გვერდით მიმოიხედა, თითქოს ანეკდოტი მოჰყვა.
”ჩვენი ფეხბურთის ფედერაცია 100 წლისაა. რატომ გვეუბნება FIFA ყოველთვის (Fédération Internationale de Football Association) უარს განაცხადზე? სამაგიეროდ, სამბოს საერთაშორისო ფედერაციასთან მოლაპარაკებები წარმატებით მიმდინარეობს” – სამბო? – ”დიახ. საბჭოთა-რუსული ძიუდოს სახეობაა”.
2014 წელს სოჭში, აფხაზეთის საზღვართან ახლოს ზამთრის ოცდამეორე ოლიმპიური თამაშები გაიმართება. საქართველოში ემიგრაციაში მყოფი აფხაზეთის ოლიმპიური კომიტეტი ტყუილად შეეცადა ამ თამაშების ჩაშლას. ახლა აფხაზეთიდან 14 მილიონი ტონა ცემენტი, ხრეში და ბეტონი მიეწოდება მშენებლობას. ცემენტის თითოეული ტონა სტატუს ქვოა. შესაძლოა ”სოჭი 2014” არის ის, რის გამოც რუსეთმა აფხაზეთი აღიარა. უსიამოვნო იქნებოდა ბიატლონის ყოველ ხაზზე პარტიზანის მხრიდან სროლის მოლოდინში ყოფნა.
აფხაზეთის პოლიტიკური ხელმძღვანელობა ერთ შენობაშია განთავსებული. ეს სტალინის პერიოდის ქვიშისფერი ნაგებობა სანაპიროზე დგას, სადაც ევკალიპტისა და ფორთოხლის ხეების მომწრო-მოტკბო სურნელია. აქ ცხოვრობს პრეზიდენტი, იქვე კუთხეში პარლამენტია. მოპირდაპირე მხარეს კი პრემიერ-მინისტრის კანცელარიაში შესასვლელი და მისი კაბინეტი, მაგრამ დღეს აქ თითქმის არავინაა, რადგან პრეზიდენტს დედა გარდაეცვალა და ყველა დაკრძალვაზეა.
აფხაზები თავიანთ სახელმწიფოს ისეთივე სერიოზულობით და რუდუნებით ძერწავენ, როგორც მოყვარული აშენებს ეიფელის კოშკს ასანთისგან. პარლამენტის სხდომათა დარბაზი რაიონული ბანკის მისაღებს მოგაგონებთ. აქ 12 ყველაზე მნიშვნელოვანი პარტიაა წარმოდგენილი, დაწყებული სოციალურ-პოლიტიკური მოძრაობა ”აიდგილარა”-დან, დამთავრებული აფხაზეთის ”სახალხო გაერთიანებ”-ით, თუმცა ოფიციალური ევროპისთვის კვლავ ყაჩაღების რესპუბლიკად რჩება, სადაც ჭკუაარეული ისტორიკოსები და სპეკულიანტები სეპარატიზმით გულს იოხებენ.
ამიტომ აქვს მნიშვნელოვან ოფისებში შესვლაზე მაქსიმ ღვინჯიას პრობლემები, მის სამუშაო მაგიდაზე დევს წარწერა – ”აფხაზეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე”. ”თუკი მე ბალტიის რესპუბლიკებთან საუბარი მსურს” – ამბობს მაღალჩინოსანი დიპლომატი – ”შეხვედრას მესამეხარისხოვან ჩინოვნიკთან მინიშნავენ”.
ღვინჯია 33 წლისაა, მისი ყოველთვიური შემოსავალი 200$-ია და თავის ოჯახთან ერთად სანაპიროზე ერთ-ერთ კორპუსში ცხოვრობს. მისი ცოლი პირველ აფხაზურ სამოდელო სააგენტოს ხელმძღვანელობს და ყოველწლიურად სახელმწიფოთა თანამეგობრობის მიერ არაღიარებულ ”მის აფხაზეთი”-ს კონკურსს აწყობს. ”ჩვენ არ გვინდა ვიყოთ დასავლეთის მოწინააღმდეგე ფრონტის პირა სახელმწიფო” – ამბობს მაქსიმ ღვინჯია – ”ძველი ევროპის ბევრ პოლიტიკოსს ეს ესმის, მაგრამ ახალი ევროპელები თავიანთ პოზიციებს ანტი-რუსულ სტერეოტიპებზე აგებენ”. ამ დროს აფხაზეთი შეიძლება კავკასიის ის ერთადერთი ქვეყანაა, სადაც დემოკრატია ფუნქციონირებს.
”თქვენი არასამთავრობო ორგანიზაციები ჩვენთან ადამიანის უფლებათა დაცვის, მშვიდობის შენარჩუნების და კონფლიქტებთან დაკავშირებულ ტრენინგების კურსებს აფინანსებდნენ. ჩვენ ყველას დავესწარით” – ამბობს იგი – ”მაგრამ ჩვენს მოხუცებს რუსეთი ყოველწლიურად პენსიებისთვის 20 მილიონ დოლარს ურიცხავს”.
რუსეთი ასევე ყიდულობს მთელ ექსპორტს, პირველ რიგში მანდარინს და სამშენებლო მასალას ოლიმპიადისთვის. მისი მობილური ტელეფონი რეკავს, ”Excuse me…” ეს მისი დესპანია ტირასპოლიდან მოლდავეთის ასევე არაღიარებული დნესტრისპირეთის რესპუბლიკიდან.
იმ სამყაროს შესახებ, სადაც დიპლომატი მაქსიმ ღვინჯია მოძრაობს, წარმოდგენა არა აქვს დასავლურ საზოგადოებას. ეს Unpo-ა, არაღიარებული ერებისა და ხალხების ორგანიზაცია, კონტრ-გაერო-ს ტიპის საერთო კრებით, გენერალური მდივნით და უშიშროების საბჭოთი, რომელიც რეგულარულად იკრიბება.
ღვინჯია იცნობს მდინარე ბუფალოს ინდიელების საგარეო საქმეთა მინისტრს, კარგი კავშირები აქვს ბელუჯისტანის (ირანი) და ბურიატიელების მთავრობებთან და ყირიმის თათრებთან. ”ეს კარგი და ინფორმატიულია” – ამბობს იგი – ”მაგრამ ჩვენ ევროკავშირი გვჭირდება”.
ათი წლის განმავლობაში გაერო და ევროკავშირი აფხაზეთსა და საქართ ...
spiegel
ალექსანდრე სმოლჩიკი
აფხაზეთი, მსოფლიოს უკანონოდ შობილი სახელმწიფო, ერთი წლის წინ რუსეთმა სცნო. ის გეოპოლიტიკური ყუმბარაა, რომელიც ძველ აღმოსავლეთსა და ახალ დასავლეთს შორის საომარი დაპირისპირების მიზეზად ნებისმიერ დროს შეიძლება გამოიყენონ. რა ხდება, როდესაც ერი საკუთარი თავის გამოგონებას ცდილობს?
”რაც გინდათ ის დაწერეთ, ოღონდ…” – სთქვა პრემიერ-მინისტრმა – ”… ძალიან გთხოვთ არ დაგვცინოთ”. ალექსანდრე ანქვაბი კონიაკის ჭიქებს ავსებს – ”თავისუფლებას გაუმარჯოს!” რამდენიმე კვირით ადრე, აფხაზეთის მთავრობის ხელმძღვანელის სამსახურეობრივ ავტომობილზე ბაზუკით შეიარაღებული თავდასხმა მოხდა. ”როგორც სჩანს ვიღაცას ზედმეტად მივუახლოვდი” – ამბობს ანქვაბი – ”ეს მეოთხე შემთხვევაა, მაგრამ ცოცხალი ვარ და აფხაზეთიც ცოცხალია, არ მეთანხმებით?”
ალექსანდრე ანქვაბი იმ ქვეყნის პრემიერ-მინისტრია, სადაც ქალაქებს ბზიფი, გულრიფში და გაგრიფში ჰქვია და რომელსაც ”ჯერ-ჯერობით!” დიპლომატიური ურთიერთობა მხოლოდ რუსეთთან, ნიკარაგუასთან და ღაზას სექტორთან აქვს, მაგრამ ეს უკანასკნელი ამ მომენტისთვის არ ითვლება. ერთადერთი საერთაშორისო ორგანიზაცია, სადაც ეს ქვეყანაა წარმოდგენილი არაღიარებული ერებისა და ხალხების ორგანიზაციაა (Unpo). ეს არის იდეალიზებული რესპუბლიკების, გათავისუფლებული ზონების, ეთნიკური უმცირესობებისა და მარიონეტული სახელმწიფოების გაერთიანება.
ალექსანდრე ანქვაბს თანამშრომლები ”ენტონი ჰოპკინს”-ს ეძახიან, რადგან ის ბრიტანელ მსახიობს ჰგავს, მაგრამ პრემიერ-მინისტრი ანქვაბი არ თამაშობს. იგი სერიოზულად ამბობს – ”ათი წლის შემდეგ აფხაზეთი მონაკოს დაემსგავსება. ჩვენი სტატუსი არც ერთ ინვესტორს არ აწუხებს. ახლახანს სინგაპურს ერთდროულად ყველაფრის ყიდვა სურდა, სასტუმროების, აეროპორტების, სანაპიროების. ეს ჩვენთვის მოვლენების სწრაფი განვითარება იყო”. აფხაზეთი კავკასიაში მდებარეობს, იქ სადაც ევროპა აზიაში გადაიზრდება.
1993-წლამდე ეს მიწა საქართველოს ეკუთვნოდა. მას შემდეგ რაც მან საკუთარი თავი სუვერენულ სახელმწიფოდ გამოაცხადა, ”აფხაზეთი” ის მიწაა, რომელიც საკუთარი თავის შექმნას ცდილობს. ზოგიერთ რეალურად მოაზროვნე პოლიტიკოსს ის იმ ხალხს აგონებს, რომლებმაც უცბად გამოქვაბულში, ტყეში ცხოვრება და საკუთარ ენაზე საუბარი გადაწყვიტეს.
2008 წლის 26 აგვისტო აფხაზეთის პრემიერ-მინისტრისა და მისი მოქალაქეებისთვის რობინზონ კრუზოს გამოცდილება იყო. ისინი მარტო არ იყვნენ. რუსეთმა აფხაზეთი სცნო. ალექსანდრე ანქვაბმა ეს ტელევიზიით შეიტყო. რუსეთმა ეს-ეს იყო საქართველოს აჯანყებული რეგიონის სამხრეთ-ოსეთის ოკუპაცია (ან გათავისუფლება) მოახდინა, ევროკავშირი კი რუსეთ- საქართველოს შორის შუამავლის როლში იყო. რუსეთის პრეზიდენტი კამერების წინ გამოვიდა და გამოაცხადა, რომ მისი მთავრობა მეორე აჯანყებულ რეგიონს (ან ერს) აფხაზეთსაც სცნობს.
ამგვარად აფხაზეთი სახელმწიფოთა თანამეგობრობაში თუნდაც უკანონოდ შობილი, მაგრამ ყველაზე ნორჩი სახელმწიფოა. დიპლომატიურ წრეებში (და დოკუმენტებშიც) მას შემოკლებით ABC-ის ეძახიან (SOS – სამხრეთ-ოსეთის აბრევიატურაა).
ABC-რესპუბლიკას არა აქვს საკუთარი ფულის ერთეული, ვერ ბეჭდავს ფულს და ფინანსურ ბაზარზე კრედიტის აღება არ შეუძლია, რადგან ის სამართლებრივად არ არსებობს. დანარჩენი მსოფლიოსთვის ის განდიდების მანიით შეპყრობილი საქართველოს პროვინციაა, სადაც იმდენივე ადამიანი ცხოვრობს, რამდენიც კასელში.
აფხაზეთი ასეთი საინტერესო არ იქნებოდა, ის რომ კავკასიაში, ამ გეოპოლიტიკურად ტექტონურ ცხელ ზონაში არ მდებარეობდეს. როდესაც ერთი წლის წინ საქართველოს და რუსეთს შორის კავკასიის ომის ნიშნები გაჩნდა, გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრი ფრანკ-ვალტერ შტაინმაიერი სოხუმში ჩავიდა და არა იმისთვის, რომ პრემიერ-მინისტრ ანქვაბთან ერთად კონიაკი დაელია.
აფხაზეთი უაღრესად რთული დიპლომატიური სუდოკუა, რომელიც შეიძლება ნებისმიერ დროს იქნას გამოყენებული, როგორც Casus Belli (ომის მიზეზი) ძველ აღმოსავლეთსა და ახალ დასავლეთს შორის. არსებობენ ექსპერტები, რომლებიც ამბობენ, რომ შემდეგი ევროპული ომი სადღაც ყირიმს და კავკასიას შორის გაჩაღდება.
მაგრამ მანამდე მშვიდობაა. ”თქვენს კანცლერს გაუმარჯოს! აფხაზების და გერმანელების მეგობრობას გაუმარჯოს!” ამ სიტყვებით ანქვაბი სტუმრებს საჩუქრებს აწვდის. სავარაუდოდ ეს ძვირადღირებული პროსპექტები, სპილენძის ალმები გაბრაზებული ამორძალით, სახელმწიფო გერბი და საათია აფხაზეთის ნაციონალური დროშით, რომელზეც მწვანე ხელისგული და თეთრი ზოლებია გამოსახული. ეს ყველაფერი იმ სახელმწიფოს არსებობის მტკიცებულებაა, რომელიც სინამდვილეში არც კი არსებობს და რომლის ტერიტორიაზე ვერც კი შეაბიჯებ.
ბერლინის საგარეო უწყების უსაფრთხოების ინსტრუქციებში ნათქვამია – ”აფხაზეთი საერთაშორისო მიმოსვლებისთვის ძირითადად დახურულია. ამ ტერიტორიაზე ლეგალური გადაადგილება, როგორც შესვლა ასევე გამოსვლა, შეუძლებელია, როგორც საქართველო რუსეთის საზღვრის, ასევე ცეცხლის შეწყვეტის ხაზის გასწვრივ მდინარე ენგურის მხრიდან. აფხაზეთში მოგზაურობა რეკომენდებული არ არის”.
ამ გაფრთხილების მიუხედავად, ჩრდილოეთის მხრიდან, ფსოუს სასაზღვრო პუნქტზე პათეტიკური ცემენტის თაღია, სადაც რუსული ტურისტული ავტობუსები იცდიან. რუსებისთვის აფხაზეთის სანაპირო როგორც რიმინი ისეა და კიდევ უკეთესი: იაფია, ყველას ესმის ერთმანეთის და რუსული რუბლის გადახურდავებაც არ არის საჭირო.
“ლადა”–ს სალონი კვერცხებითაა დატვირთული, მეორე ავტომობილის საბარგულიდან ლითონის ღერძი მოსჩანს, გვერდით დგას Porsche Cayenne ახალი ABH სანომრე ნიშნით. მძღოლები Duty-Free-Shop-ში გაუჩინარდნენ, სადაც ერთ ევროდ Bounty-ს და შოტლანდიური ვისკის შეძენა შეიძლება. რადგან სამხრეთ საზღვარი საქართველოს მხრიდან დახურულია, აქ შესვლა მხოლოდ რუსეთის შავი ზღვის საკურორტო ქალაქ სოჭიდან შეიძლება. ამიტომ არა რუსებმა აფხაზური ვიზის გარდა აქ რუსული სატრანზიტო ვიზაც უნდა შეიძინონ თან ისე, რომ ამის შესახებ საქართველომ ვერასდროს ვერაფერი ვერ გაიგოს.
თეორიულად აფხაზეთში მოსახვედრად ტრაპზონში თურქული ნავის მეპატრონის მოსყიდვაც შეიძლება, რომ მან ჩუმად, ქართული აკვატორიუმის გადაკვეთით დანიშნულების ადგილამდე მიგიყვანოთ. ეს სარისკო და არალეგალური ქმედებაა, მაგრამ აფხაზეთის მთელი საზღვაო ვაჭრობა სწორედ ამ სქემაზეა აწყობილი. როდესაც Benetton-მა მაისში აფხაზეთში ფილიალის გახსნა გადაწყვიტა, საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრმა ამას ”დანაშაულებრივი” გეგმა უწოდა და შურისძიებით დაიმუქრა. Benetton-მა უკან დაიხია.
3 000 წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც იასონი და არგონავტები აქ ოქროს საწმისს ეძებდნენ. მაშინ ქვეყანას კოლხეთი ერქვა და კავკასიის ერთ-ერთ მწვერვალზე არწივი ჯიჯგნიდა პრომეთეს გულ-ღვიძლს. ღვთიური წესრიგი ჯერ კიდევ მან დაირღვა.
დღეს დედაქალაქს სოხუმი ჰქვია – უფრო პოლიტ-კორექტულად, აფხაზურად კი სუხუმ ”ი”-ს გარეშე. 1992-93 წლებში თავისუფლებისთვის და საკუთარი მართლწერისთვის ბრძოლას 3 500 აფხაზი ტყუილად ხომ არ შეეწირა. ამგვარად, გათავისუფლების შემდეგ ერთ-ერთი პირველი ადმინისტრაციული ბრძანება გახლდათ ის, რომ დასახლებულ პუნქტებში არსებულ ყველა ტრაფარეტზე ”ი” გადაეღებათ. Tipp-Ex როგორც იარაღი.
ერთ დროს აფხაზეთი საბჭოთა იმპერიის სუბტროპიკული დაბოლოება გახლდათ და გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკის ყოფილი მოქალაქეები ყოველთვის სევდით იხსენებენ ამ სანაპიროებს, პალმებს და მანდარინის ხეებს. საბჭოთა კავშირის ყველა საოფისე ოთახს, აფხაზეთიდან ჩამოტანილი ქოთნის ყვავილები ამშვენებდა. აქ პავიანების მოსაშენებელი ლაბორატორია არსებობდა, რომლის წინაც დღეს გმირების მემორიალია აღმართული. მასზე ამოტვიფრულია საბჭოთა ხალხის მადლიერების გამომხატველი სიტყვები ყველა იმ თავგანწირული ექსპერიმენტისთვის, რომელიც აქ ტიფთან და პოლიომელიტთან ბრძოლისთვის ტარდებოდა.
ჯერ კიდევ 10 წლის წინ, სოხუმი გათავისუფლებული, მაგრამ მთლიანად დანგრეული ქალაქი იყო, სადაც ღამით კონტრაბანდისტთა ბანდებს შორის სროლები იმართებოდა და მანქანები დაჰქროდნენ, ADAC ნიშანით.
იმავდროულად აქ ტროლეიბუსებიც დადის. ბანკები ღიაა და პუშკინის გიმნაზიის სკოლის ფორმაში გამოწყობილი მოზარდები დგანან. კინოთეატრში ლუი დეფიუნესის მონაწილეობით ფილმი გადის, აფხაზური სუბტიტრებით. არის შუქნიშნები, საბავშვო ბიბლიოთეკა და მოძრაობის სიჩქარის კონტროლი (სპიდომეტრი), ქალი ქუჩაში საკუთარ ტაქსას თოკზე გამობმულს ასეირნებს, მაგრამ ეს არ ადასტურებს ფუნქციონირებადი სამოქალაქო საზოგადოების არსებობას, თუმცა აქ არსებული სიტუაცია ბერლინის საგარეო უწყების გაფრთხილებას გარკვეულწილად ეწინააღმდეგება.
აფხაზეთს საკუთარი ეროვნული ოლიმპიური კომიტეტიც აქვს. ასე წერია ერთ-ერთი ოთახის კარზე, ოფისში რომელიც თავისუფლების მოედანზე საბჭოთა პერიოდის დამწვარი შენობის ნახევარსარდაფშია განთავსებული. სპორტის მინისტრი სიგარეტ Parliament-ს უკიდებს, კვამლს უშვებს და ამბობს – ”ჩვენ დომინოში მსოფლიო ჩემპიონატში მივიღეთ მონაწილეობა და საკმაოდ წარმატებულადაც”. სპორტის მინისტრი გამხდარი 45 წლის ყოფილი კომენდანტია. საბედნიეროდ მის ცოლს კარგი ანაზღაურება აქვს, აღნიშნავს მინისტრი, თორემ სხვაგვარად ის ამ ოფისს ვერ შეინარჩუნებდა.
”ჩვენ იმედი გვაქვს რომ 2012 წლის ლონდონის ოლიმპიურ თამაშებშიც მივიღებთ მონაწილეობას”. სამწუხაროდ მსოფლიოს ოლიმპიური კომიტეტი საეჭვო სახელმწიფოების გუნდებს ამის უფლებას არ აძლევს. ”გამოდის, აფხაზეთის ეროვნული საფეხბურთო გუნდის წევრებს ქართული მაისურები უნდა ეცვათ”. მინისტრმა გვერდით მიმოიხედა, თითქოს ანეკდოტი მოჰყვა.
”ჩვენი ფეხბურთის ფედერაცია 100 წლისაა. რატომ გვეუბნება FIFA ყოველთვის (Fédération Internationale de Football Association) უარს განაცხადზე? სამაგიეროდ, სამბოს საერთაშორისო ფედერაციასთან მოლაპარაკებები წარმატებით მიმდინარეობს” – სამბო? – ”დიახ. საბჭოთა-რუსული ძიუდოს სახეობაა”.
2014 წელს სოჭში, აფხაზეთის საზღვართან ახლოს ზამთრის ოცდამეორე ოლიმპიური თამაშები გაიმართება. საქართველოში ემიგრაციაში მყოფი აფხაზეთის ოლიმპიური კომიტეტი ტყუილად შეეცადა ამ თამაშების ჩაშლას. ახლა აფხაზეთიდან 14 მილიონი ტონა ცემენტი, ხრეში და ბეტონი მიეწოდება მშენებლობას. ცემენტის თითოეული ტონა სტატუს ქვოა. შესაძლოა ”სოჭი 2014” არის ის, რის გამოც რუსეთმა აფხაზეთი აღიარა. უსიამოვნო იქნებოდა ბიატლონის ყოველ ხაზზე პარტიზანის მხრიდან სროლის მოლოდინში ყოფნა.
აფხაზეთის პოლიტიკური ხელმძღვანელობა ერთ შენობაშია განთავსებული. ეს სტალინის პერიოდის ქვიშისფერი ნაგებობა სანაპიროზე დგას, სადაც ევკალიპტისა და ფორთოხლის ხეების მომწრო-მოტკბო სურნელია. აქ ცხოვრობს პრეზიდენტი, იქვე კუთხეში პარლამენტია. მოპირდაპირე მხარეს კი პრემიერ-მინისტრის კანცელარიაში შესასვლელი და მისი კაბინეტი, მაგრამ დღეს აქ თითქმის არავინაა, რადგან პრეზიდენტს დედა გარდაეცვალა და ყველა დაკრძალვაზეა.
აფხაზები თავიანთ სახელმწიფოს ისეთივე სერიოზულობით და რუდუნებით ძერწავენ, როგორც მოყვარული აშენებს ეიფელის კოშკს ასანთისგან. პარლამენტის სხდომათა დარბაზი რაიონული ბანკის მისაღებს მოგაგონებთ. აქ 12 ყველაზე მნიშვნელოვანი პარტიაა წარმოდგენილი, დაწყებული სოციალურ-პოლიტიკური მოძრაობა ”აიდგილარა”-დან, დამთავრებული აფხაზეთის ”სახალხო გაერთიანებ”-ით, თუმცა ოფიციალური ევროპისთვის კვლავ ყაჩაღების რესპუბლიკად რჩება, სადაც ჭკუაარეული ისტორიკოსები და სპეკულიანტები სეპარატიზმით გულს იოხებენ.
ამიტომ აქვს მნიშვნელოვან ოფისებში შესვლაზე მაქსიმ ღვინჯიას პრობლემები, მის სამუშაო მაგიდაზე დევს წარწერა – ”აფხაზეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე”. ”თუკი მე ბალტიის რესპუბლიკებთან საუბარი მსურს” – ამბობს მაღალჩინოსანი დიპლომატი – ”შეხვედრას მესამეხარისხოვან ჩინოვნიკთან მინიშნავენ”.
ღვინჯია 33 წლისაა, მისი ყოველთვიური შემოსავალი 200$-ია და თავის ოჯახთან ერთად სანაპიროზე ერთ-ერთ კორპუსში ცხოვრობს. მისი ცოლი პირველ აფხაზურ სამოდელო სააგენტოს ხელმძღვანელობს და ყოველწლიურად სახელმწიფოთა თანამეგობრობის მიერ არაღიარებულ ”მის აფხაზეთი”-ს კონკურსს აწყობს. ”ჩვენ არ გვინდა ვიყოთ დასავლეთის მოწინააღმდეგე ფრონტის პირა სახელმწიფო” – ამბობს მაქსიმ ღვინჯია – ”ძველი ევროპის ბევრ პოლიტიკოსს ეს ესმის, მაგრამ ახალი ევროპელები თავიანთ პოზიციებს ანტი-რუსულ სტერეოტიპებზე აგებენ”. ამ დროს აფხაზეთი შეიძლება კავკასიის ის ერთადერთი ქვეყანაა, სადაც დემოკრატია ფუნქციონირებს.
”თქვენი არასამთავრობო ორგანიზაციები ჩვენთან ადამიანის უფლებათა დაცვის, მშვიდობის შენარჩუნების და კონფლიქტებთან დაკავშირებულ ტრენინგების კურსებს აფინანსებდნენ. ჩვენ ყველას დავესწარით” – ამბობს იგი – ”მაგრამ ჩვენს მოხუცებს რუსეთი ყოველწლიურად პენსიებისთვის 20 მილიონ დოლარს ურიცხავს”.
რუსეთი ასევე ყიდულობს მთელ ექსპორტს, პირველ რიგში მანდარინს და სამშენებლო მასალას ოლიმპიადისთვის. მისი მობილური ტელეფონი რეკავს, ”Excuse me…” ეს მისი დესპანია ტირასპოლიდან მოლდავეთის ასევე არაღიარებული დნესტრისპირეთის რესპუბლიკიდან.
იმ სამყაროს შესახებ, სადაც დიპლომატი მაქსიმ ღვინჯია მოძრაობს, წარმოდგენა არა აქვს დასავლურ საზოგადოებას. ეს Unpo-ა, არაღიარებული ერებისა და ხალხების ორგანიზაცია, კონტრ-გაერო-ს ტიპის საერთო კრებით, გენერალური მდივნით და უშიშროების საბჭოთი, რომელიც რეგულარულად იკრიბება.
ღვინჯია იცნობს მდინარე ბუფალოს ინდიელების საგარეო საქმეთა მინისტრს, კარგი კავშირები აქვს ბელუჯისტანის (ირანი) და ბურიატიელების მთავრობებთან და ყირიმის თათრებთან. ”ეს კარგი და ინფორმატიულია” – ამბობს იგი – ”მაგრამ ჩვენ ევროკავშირი გვჭირდება”.
ათი წლის განმავლობაში გაერო და ევროკავშირი აფხაზეთსა და საქართ ...
-
GAMARJOBA SAKARTVELO
- იეტი
- Posts: 16569
- Joined: 20 ივლ 2007, 03:45
- Location: RA TQMA UNDA, SAKARTVELO
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
ვნახე ფილმი "რუსული გაკვეთილები", რომელიც
ამბოხებულ კუთხეებში რუსეთ-საქართველოს ომს ასახავს.
ქართველთა წინააღმდეგ ჩადენილმა ბოროტულმა ფაქტებმა შემზარა.
კიდევ უფრო მეტად რუსული სინფორმაციო მანქანის სიცრუემ აღმაშფოთა.
ფილმის რეჟისორები არიან ანდრეი ნეკრასოვი და ოლგა კონსკაია.
ადამიანები, რომლებიც კრემლის მატყუარებს არ დაემსგავსნენ
ამბოხებულ კუთხეებში რუსეთ-საქართველოს ომს ასახავს.
ქართველთა წინააღმდეგ ჩადენილმა ბოროტულმა ფაქტებმა შემზარა.
კიდევ უფრო მეტად რუსული სინფორმაციო მანქანის სიცრუემ აღმაშფოთა.
ფილმის რეჟისორები არიან ანდრეი ნეკრასოვი და ოლგა კონსკაია.
ადამიანები, რომლებიც კრემლის მატყუარებს არ დაემსგავსნენ
მე ვყიდულობ ქართულ ნაწარმს
და ამით ჩემიანებს ვეხმარები
და ამით ჩემიანებს ვეხმარები
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
ამათ მგონი ჯერ ვერ უპოვიათ მსოფლიოში უძველესი აფხაზური ანბანი“ყოფილი საბჭოთა კავშირის ტერიტორიაზე აფხაზური კულტურა უძველესია” – ასე იწყებს საუბარს ქალბატონი, რომელიც აფხაზეთის ეროვნული მუზეუმის ექსკურსიამძღოლია. (აფხაზეთის ეროვნულ მუზეუმს ოდესღაც აფხაზური მუზეუმი ერქვა). ქალბატონი მიგვითითებს ბრინჯაოს ხანის დასახლების მოდელზე – ”იმ დროს აფხაზეთს საქართველოსგან ვერ განასხვავებდით”.
1992 წელს, დამოუკიდებლობისთვის ომის დროს ქართველმა მილიციელებმა მუზეუმი დაარბიეს, სცემეს დირექტორი და ხალიჩები წაიღეს. სამოქალაქო ომის მთავარი სამიზნე აფხაზეთის ეროვნული არქივი იყო.
აფხაზეთში ისტორიკოსებს გენერლებზე დიდი ავტორიტეტი აქვთ, თუ ისინი თავად არ არიან გენერლები.
მხოლოდ რუსების გვამების მთებზე გადავლით მოიპოვებს კაცობრიობა თავისუფლებას
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
ომზე ფილმის გადაღებები დასრულდა, ამბობს რეჟისორი
ელენა ბედველი
ჰოლივუდის რეჟისორმა რენი ჰარლინმა, რომელმაც ”კერკეტი კაკალი 2” გადაიღო, განაცხადა რომ საქართველოში რუსეთთან 2008 წლის ომზე ფილმის გადაღებები დაასრულა
”მძაფრსიუჟეტიანი ფილმი, რომლის დროებითი სახელწოდებაა ”საქართველო” და რომელშიც პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის როლს ენდი გარსია თამაშობს, ერთგვარი დრამისა და რომანის ნაზავია” – გუშინ ღამით სატელეფონო ინტერვიუში განაცხადა ჰარლინმა, რადგან ის საქართველოს დედაქალაქ თბილისიდან გამგზავრებისთვის ემზადებოდა. ფილმის გადაღებები დიდწილად ვაზიანის სამხედრო ბაზაზე, თბილისის შემოგარენში მიმდინარეობდა. ეს ბაზა შარშანდელი ომის დროს დაიბომბა.
”ჩვენ ფილმის სცენების გადაღება საქართველოში დავასრულეთ და მის რედაქტირებაზე მუშაობას შეერთებულ შტატებში განვაგრძობთ იმ გათვლით, რომ ფილმზე მუშაობა 2010 წლის მაისისთვის დასრულდება” – განაცხადა ჰარლინმა.
” ”საქართველოს” გადაღება იმ ღირებულების (დაახლოებით 200 მილიონი დოლარი) 25% დაჯდა, რაც ის დაჯდებოდა შეერთებულ შტატებში გადაღების შემთხვევაში” – განაცხადა მან.
ფილმის რეჟისორები და პროდიუსერები ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკას, როგორც ფილმების გადაღების ადგილს, სულ უფრო მეტ უპირატესობას ანიჭებენ. 20 ნოემბერს ესპანელმა პროდიუსერმა ანდრეს გომესმა განაცხადა, რომ მომავალ წელს ის საქართველოში საშინელებათა ფილმების ჟანრის კინოს გადაღებას გეგმავს, რომელშიც ჰავიერ ბარდემი ითამაშებს.
ჰარლინმა, რომელიც ასევე ფილმის ” Nightmare on Elm Street 4” რეჟისორია, განაცხადა რომ ფილმს კერძო დამფინანსებლები ჰყავს, ლოს-ანჯელესში ბაზირებული საპროდუქციო და სადისტრიბუციო კომპანიიდან Rexmedia. ქვეყანაში ფილმს ლოჯისტიკურ და საზოგადოებასთან ურთიერთობის მომსახურებას უწევს კომპანია საქართველოს ”გოლდ ინვესტი”.
საქართველოში მსახიობი ვოლ კილმერიც ჩამოვიდა, რომელიც ფილმში ჰოლანდიელ რეპორტიორს განასახიერებს. ”ბრიტანელი მსახიობი რუპერტ ფრენდი ასევე მთავარ როლს თამაშობს” – სთქვა ჰარლინმა.
ჰარლინმა გარსია საქართველოს პრეზიდენტის ”ფანტასტიკური” განსახიერებისთვის შეაქო. გასულ თვეში სააკაშვილმა ინტერვიუში განაცხადა, რომ ეს ფილმი საქართველოს ”ნორმალურ ქვეყნად” წარმოაჩენს და ცხადყოფს, რომ კონფლიქტი ”შეიძლება ნებისმიერ განვითარებულ ქვეყანაში მომხდარიყო – და ეს ტრაგედიაა”.
რუსეთმა ამერიკელების გაწვრთნილი ქართული არმია შარშან აგვისტოში, სეპარატისტული რეგიონის სამხრეთ-ოსეთის გამო გაჩაღებულ ხუთდღიან ომში დაამარცხა. მოგვიანებით, მოსკოვმა სამხრეთ-ოსეთი და მეორე სეპარატისტული რეგიონი აფხაზეთი დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად სცნო. ეს ნაბიჯი აშშ-მ და ბევრმა ევროპულმა ქვეყანამ დაგმო.
ელენა ბედველი
ჰოლივუდის რეჟისორმა რენი ჰარლინმა, რომელმაც ”კერკეტი კაკალი 2” გადაიღო, განაცხადა რომ საქართველოში რუსეთთან 2008 წლის ომზე ფილმის გადაღებები დაასრულა
”მძაფრსიუჟეტიანი ფილმი, რომლის დროებითი სახელწოდებაა ”საქართველო” და რომელშიც პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის როლს ენდი გარსია თამაშობს, ერთგვარი დრამისა და რომანის ნაზავია” – გუშინ ღამით სატელეფონო ინტერვიუში განაცხადა ჰარლინმა, რადგან ის საქართველოს დედაქალაქ თბილისიდან გამგზავრებისთვის ემზადებოდა. ფილმის გადაღებები დიდწილად ვაზიანის სამხედრო ბაზაზე, თბილისის შემოგარენში მიმდინარეობდა. ეს ბაზა შარშანდელი ომის დროს დაიბომბა.
”ჩვენ ფილმის სცენების გადაღება საქართველოში დავასრულეთ და მის რედაქტირებაზე მუშაობას შეერთებულ შტატებში განვაგრძობთ იმ გათვლით, რომ ფილმზე მუშაობა 2010 წლის მაისისთვის დასრულდება” – განაცხადა ჰარლინმა.
” ”საქართველოს” გადაღება იმ ღირებულების (დაახლოებით 200 მილიონი დოლარი) 25% დაჯდა, რაც ის დაჯდებოდა შეერთებულ შტატებში გადაღების შემთხვევაში” – განაცხადა მან.
ფილმის რეჟისორები და პროდიუსერები ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკას, როგორც ფილმების გადაღების ადგილს, სულ უფრო მეტ უპირატესობას ანიჭებენ. 20 ნოემბერს ესპანელმა პროდიუსერმა ანდრეს გომესმა განაცხადა, რომ მომავალ წელს ის საქართველოში საშინელებათა ფილმების ჟანრის კინოს გადაღებას გეგმავს, რომელშიც ჰავიერ ბარდემი ითამაშებს.
ჰარლინმა, რომელიც ასევე ფილმის ” Nightmare on Elm Street 4” რეჟისორია, განაცხადა რომ ფილმს კერძო დამფინანსებლები ჰყავს, ლოს-ანჯელესში ბაზირებული საპროდუქციო და სადისტრიბუციო კომპანიიდან Rexmedia. ქვეყანაში ფილმს ლოჯისტიკურ და საზოგადოებასთან ურთიერთობის მომსახურებას უწევს კომპანია საქართველოს ”გოლდ ინვესტი”.
საქართველოში მსახიობი ვოლ კილმერიც ჩამოვიდა, რომელიც ფილმში ჰოლანდიელ რეპორტიორს განასახიერებს. ”ბრიტანელი მსახიობი რუპერტ ფრენდი ასევე მთავარ როლს თამაშობს” – სთქვა ჰარლინმა.
ჰარლინმა გარსია საქართველოს პრეზიდენტის ”ფანტასტიკური” განსახიერებისთვის შეაქო. გასულ თვეში სააკაშვილმა ინტერვიუში განაცხადა, რომ ეს ფილმი საქართველოს ”ნორმალურ ქვეყნად” წარმოაჩენს და ცხადყოფს, რომ კონფლიქტი ”შეიძლება ნებისმიერ განვითარებულ ქვეყანაში მომხდარიყო – და ეს ტრაგედიაა”.
რუსეთმა ამერიკელების გაწვრთნილი ქართული არმია შარშან აგვისტოში, სეპარატისტული რეგიონის სამხრეთ-ოსეთის გამო გაჩაღებულ ხუთდღიან ომში დაამარცხა. მოგვიანებით, მოსკოვმა სამხრეთ-ოსეთი და მეორე სეპარატისტული რეგიონი აფხაზეთი დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად სცნო. ეს ნაბიჯი აშშ-მ და ბევრმა ევროპულმა ქვეყანამ დაგმო.
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
თბილისი – რუსეთთან ომის ერთი წლის შემდეგ
ჯონ ლოიდი
1991 წლის დეკემბრის ერთ საღამოს, როდესაც საქართველო სამოქალაქო ომში გადაეშვა და მისი დედაქალაქი ლტოლვილებით გაივსო, მე აღმოსავლური სტილით ნაგებ თბილისის ოპერაში, რუსთაველის გამზირზე, ქალაქის ცენტრალურ ქუჩაზე, ბოლო სპექტაკლს დავესწარი. იმ საღამოს გლინკას ”რუსლანი და ლიუდმილა”-ს წარმოადგენდნენ, ორი კეთილშობილი მიჯნურის ამბავს ისინი ჯერ ერთმანეთს დაშორდნენ და მერე ჯადოსნური ბეჭდის დახმარებით, პრე-ქრისტიანულ კიევში ისევ გაერთიანდნენ. ძალიან ციოდა. შუქი ენთო, მაგრამ არ ათბობდა: რამდენიმე ჩვენგანს მცირერიცხოვანი აუდიტორიიდან, უზარმაზარ დარბაზში, რიგებში მიმოფანტულებს, პალტოები და ხელთათმანები არ გაგვიხდია, ზუსტად ისევე, როგორც ბევრს ორკესტრში. იმათ, ვინც სიმებიან ინსტრუმენტებზე უკრავდნენ, ხელთათმანები ამოეჭრათ, რომ დაკვრა შესძლებოდათ. უიღბლო მსახიობები, მსუბუქად ჩაცმულები სცენაზე იმდენად მკვირცხლად მოძრაობდნენ, რამდენადაც მუსიკა და ქმედება აძლევდათ საშუალებას, მაგრამ დრო და დრო, ნახევრად მალულად ხელებს სუნთქვით ითბობდნენ. აუდიტორიიდან ზოგიერთმა სპექტაკლი ანტრაქტის დროს დატოვა, მაგრამ სპექტაკლი დასრულდა და ორკესტრმა და მსახიობებმა თავი ისე დაუკრეს სევდისმომგვრელად მცირე აპლოდისმენტს, როგორც დიდებულ წარმოდგენაზე.
როდესაც ამ სექტემბერს თბილისში დავბრუნდი, მსახიობი ალან რიკმანი შემხვდა. მან მითხრა, რომ თბილისში ისიც იყო, ოპერაში ჩემი ვიზიტიდან არც თუ ისე დიდი ხნის შემდეგ. მდგომარეობა მაშინაც ქაოტური დახვდა, რუსთაველის თეატრში უნდა ეთამაშა, იქვე ოპერის შენობასთან. შუქი ჩაქრა და მსახიობები წარმოდგენაზე უარის თქმასაც კი აპირებდნენ, მაგრამ რიკმანი მერე მიყვებოდა, ”უცებ 800 სანთელი გამოჩნდა” – აუდიტორია მომზადებული მოსულა და წარმოდგენაც გაიმართა.
სასცენო დრამების გახსენებით წერილის დაწყება უპრიანია, რადგან თბილისი დრამატული ქალაქია. ის მტკვრის ორივე სანაპიროზეა გადაჭიმული, მისი მარცხენა სანაპირო მდინარესა და კილომეტრის სიმაღლეზე აღმართულ კლდეებს შორისაა ჩაჭედილი. ჰორიზონტზე ნარიყალას ციხის ნანგრევები, საბჭოთა ეპოქიდან შემორჩენილი ქართლის დედის ალუმინის ქანდაკება და უზარმაზარი ტელეანძა დომინირებს, რომელიც ღამით მიციმციმე შუქებით თამაშობს და ისეთ შთაბეჭდილებას ქმნის, თითქოს ცეცხლოვანი რაკეტაა, რომელიც ვერაფრით ვერ აფრენილა. კლდეების ძირში ძველი თბილისის ნაგებობის უმეტესობა დაშლის პირასაა მისული. ზოგიერთი რიკულებიანი აივანი ისე მძიმედაა ჩამოკიდებული, რომ მათ ქვევით გავლაზე შეიძლება თავიც კი შეიკავო. მე-19 საუკუნის სახლები, ჩამოშლილი და გადაქერცლილია, მათი წარსული იმპერიული ელეგანტურობიდან ცოტა რამ კიდევ მოსჩანს, მაგრამ მდინარის პირას გოგირდის აბანოების მახლობელი სივრცე, იქ სადაც დღესაც შეგიძლიათ გაიკეთოთ მასაჟი და სადაც ულმობლად გაგხეხავენ ქისით, ქალაქი აღდგენილია. გრძელი ხეივანი სავსეა კაფეებით, რესტორნებით და საჩუქრების მაღაზიებით, რომლებიც ტურისტებისა და ახლად გამოჩენილი ქართული ბურჟუაზიისთვისაა გამიზნული, თუმცა ამ თბილ, ჭექა-ქუხილიან შაბათ დილას, აქ ისინი მრავლად არ ჩანდნენ. ერთ-ერთ კაფეში ჩაი და თაფლიანი ბლინი თხილით და ქიშმიშით ავიღე – უფრო რუსული, ვიდრე ქართული საუზმე. აკომპანიმენტად რუსული ჯაზური სიმღერები მომყვებოდა და მიმტან ქალთან რუსული საუბარი. როგორც სჩანს, ბევრ ქართველს რუსულად ლაპარაკი ახარებს და იმასაც ამბობენ, რომ საქართველოში მცხოვრები რუსები არ განიცდიან არავითარ დისკრიმინაციას.
ქალაქ გორში, თბილისიდან 75 კილომეტრში, სტალინის მუზეუმი, კომპლექსი, რომელშიც დიქტატორის მშობლიური სახლიცაა დაცული, რუსეთთან გასული წლის აგვისტოს განხეთქილების შემდეგ, ისევ მუშაობს. მისი ნატურალური სიმაღლის ძეგლი ისევ ადგილზეა. შორენა შავერდაშვილი, ჟურნალ ”ლიბერალი”-ს რედაქტორი მეუბნება, რომ მიხეილ სააკაშვილის, მტრისთვისაც და მეგობრისთვისაც, ”მიშას” მთავრობა ძეგლის მოცილებას ფიქრობს, მაგრამ შეიძლება აღმოჩნდეს, რომ ამის გაკეთება გართულდება. ”მისმა ხალხმა ამ იდეით ჟურნალისტებს მოუხმო, იმ იმედით, რომ ისინი ამ საქმეს ხელს მოკიდებდნენ” – ამბობს შავედრაშვილი. ”მე ნამდვილად არა მაქვს არაფერი საწინააღმდეგო, მაგრამ კონკრეტულად გორში, ბევრს პროტესტი გაუჩნდება. იდეა ზევიდან მოდის, რამდენადაც ვხედავ, ის პოპულარული არ არის”.
1991-წლიდან, მას შემდეგ რაც ქვეყანამ დამოუკიდებლობა მოიპოვა, მიშას საპრეზიდენტო რეჟიმი საქართველოსთვის უკვე მესამეა. როდესაც მან თავისი პირველი საპრეზიდენტო ვადა 2004 წელს სრული უპირატესობით მოიგო, მისი პლატფორმის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილი – სეპარატისტული რეგიონების, სამხრეთ-ოსეთისა და აფხაზეთის ქართული სუვერენიტეტის ფარგლებში სრული დაბრუნება იყო. მან ეს ვერ შესძლო, მაგრამ მესამე რეგიონში, აჭარაში მზარდი ძალაუფლების მოთოკვა მოახერხა და აფხაზეთის ხელისუფლებასთან განაწყენებული დიალოგი დაიწყო. 2008 წლის აგვისტოში, სამხრეთ-ოსეთში ჯერ კიდევ მცხოვრებ ქართველებზე თავდასხმით აღშფოთებულები (როგორც აფხაზეთში, ისინი აქაც ერთ დროს მთავარ ეთნიკურ ჯგუფს შეადგენდნენ), მან იქ ამერიკელების მიერ გაწვრთნილი ჯარი გააგზავნა, რათა ცხინვალში, რეგიონის დედაქალაქში განთავსებული სამხედრო დანადგარები ჩაეწყნარებინა. ტერიტორიაზე თითქმის მყისიერად რუსული ჯარი შემოიჭრა (ბევრი ქართველი ამტკიცებს, რომ ინტერვენცია უკვე დაწყებული იყო), ქართულ ჯარზე ნადირობა გამართა და საქართველოს ტერიტორიაზე შემოგრიალდა, მათ შორის გორშიც, რომელიც დაიცხრილა, თუმცა სტალინის ძეგლი უვნებლად გადარჩა.
მე ქართული მთავრობის მინისტრთან შესახვედრად მივედი, მისი ფუნქცია ასე განისაზღვრება – ”რეინტეგრაციის” და მას მეამბოხე ტერიტორიების საქართველოსთვის დაბრუნება ევალება. თემურ იაკობაშვილი ჯერ კიდევ მრავალრიცხოვანი ებრაული დიასპორის (ცნობილია, რომ ქართველების განცხადებით, ანტი-სემიტიზმი მათთვის უცხოა) წევრიცაა და უზარმაზარი ქართული ინტელიგენციისაც. ის ფიზიკოსია, მაგრამ ბირმინგემში, ოქსფორდში, ჰარვარდში, იელში და უფსალაში საგარეო ურთიერთობების კურსი მოისმინა. მან საგარეო ურთიერთობების პრობლემებზე მომუშავე მთავარი ანალიტიკური ორგანიზაცია დააფუძნა, საგარეო უწყების ევროპულ დეპარტამენტს ხელმძღვანელობდა და ბევრს წერდა საერთაშორისო ურთიერთობებზე. რუსთაველის პროსპექტზე, თავის დიდ ოფისში, შეუხედავ სამთავრობო შენობაში იაკობაშვილი იმას მიყვებოდა, რომ საქართველო რუსეთთან არც ოსურ და არც აფხაზურ საკითხებთან დაკავშირებით მოლაპარაკებებზე არ წავა. რა არის სალაპარაკო? კითხულობს ის რიტორიკულად.
მისთვის და პრეზიდენტისთვის, მიუხედავად რუსეთის გამარჯვებისა, ხანმოკლე ომის შემდეგ ვითარება რაღაც თვალსაზრისით უკეთესობისკენ შეიცვალა. ”ახლა ყველაფერი ცხადია. ილუზიები აღარ დარჩა” – ამბობს ის – ”რუსეთი აგრესორი იყო, ის ორ რეგიონში მხარს უჭერდა მარიონეტულ რეჟიმებს და სამხრეთ-ოსეთში ისეთი მთავრობა იჯდა, როგორიც აქამდე არასდროს ყოფილა, ე.წ. მინისტრები – ტომსკიდან და პერმიდან საიდუმლო სამსახურების ოფიცრები”.
სექტემბერში, მას შემდეგ რაც მე თბილისიდან წამოვედი, ევროპის კავშირმა რუსეთთან ომზე საქართველოსთვის ძალიან კრიტიკული ანგარიში გამოაქვეყნა. იაკობაშვილმა პრეს-კონფერენცია ჩაატარა, სადაც განაცხადა რომ ანგარიშში ომამდე, წლების მანძილზე მიმდინარე რუსული პროვოკაციებია ნახსენები - ”ის პირველივე გვერდებზე აცხადებს, რომ ომი გასული წლის 7-8 აგვისტოს არ დაწყებულა და ის მანამდე მიმდინარე თავდასხმებისა და პროვოკაციების კულმინაციას წარმოადგენდა”.
იაკობაშვილმა მითხრა, რომ როდესაც ანალიტიკურ ორგანიზაციას ხელმძღვანელობდა, რუსეთის ინსტიტუტებიდან დისკუსიებში მონაწილეობისთვის ხალხს იწვევდა. ”მე მათ ვეკითხებოდი: რა უნდა ვისწავლოთ რუსეთისგან? რა მაგალითის მოცემა შეგიძლიათ? ერთადერთი რამ, რასაც ისინი ამბობდნენ აი ეს იყო: ჩვენ თქვენი ჯარის გაწვრთნა შეგვიძლია. მე ვეკითხებოდი, საკუთარი არმია მოგწონთ? ვერ ამბობდნენ, რომ მოსწონთ. ჰოდა მეც ვეუბნებოდი, რად გინდათ, რომ ჩვენიც თქვენსას დაემსგავსოს? რუსეთს რბილი ძალა არ გააჩნია და არც ისეთი მოდელი, რომელსაც სხვა მიბაძავდა. მას უხეში ძალის გამოყენება შეუძლია, შიშის მეტი არაფრის.
”მე უნდა ვთქვა, რომ რუსებმა სამსახური გაგვიწიეს, როდესაც გაზი და ელექტროენერგია გაგვითიშეს. მათზე დამოკიდებულები რომ ვიყავით, დეფიციტი გვქონდა. ახლა ეს უკვე პრობლემა აღარ არის. ხედავთ თქვენ რაიმე დეფიციტს?” მართლაც თბილისი მთელი ღამის განმავლობაში კაშკაშებს და თითქოს ამით ჩრდილოელ დათვს შეტყობინებას უგზავნის. სამთავრობო და საჯარო შენობები ილუმინირებულია, რუსთაველიც მდიდრულად განათებული, ხოლო ყველაზე მეტად სატელევიზიო ანძა კაშკაშებს და ელვარებს. ეს კომბინირებული ბრწყინვალება, როგორც სჩანს რუსებს ატყობინებს: შეხედე შენ ნავთობი, გაზი და ელექტროენერგია შეგვიწყვიტე, შენგან რომ ვიღებდით, მაგრამ ნახე რა წარმატებულები ვართ.
ეს თემა კახა ბენდუქიძემ განაგრძო. ის დაბადების პროცესში არსებულ მითს ჰგავს, თბილისსა და მოსკოვში განსწავლული ბიოქიმიკოსი, კაცი რომელიც ოცდაათის არ იყო, როდესაც რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიაში მოლეკულურ გენეტიკაზე მუშაობდა. როდესაც 1980-იანი წლების ბოლოს გორბაჩოვმა ეკონომიკა ბაზრისთვის ოდნავ გაათავისუფლა, ბენდუქიძემ ყველა საშუალება გამოიყენა და ჩამოაყალიბა ბიოქიმიური კომპანია, მერე ყველაზე დიდი საბჭოთა საინჟინრო კომპანიის, ”ურალმაში”-ს აქციები შეისყიდა, შემდეგ ის სხვა კონცერნებთან გააერთიანა, რათა შეექმნა რუსეთის ყველაზე დიდი საინჟინრო კორპორაცია.
მან იმისთვისაც დაიტოვა დრო, რომ დემოკრატიულად მოაზროვნე რუსებს დაახლოვებოდა, იმათ ვისაც პოსტ-საბჭოთა სახელმწიფოში სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტების დაფუძნება სურდათ. ზოგიერთი მათგანი ჩემი მეგობარიც იყო და 1990-იანი წლების დასაწყისში ბენდუქიძეს მათ ბინაში შევხვდი – ხალხმრავალ ღამის დისკუსიებში ელცინის სუსტ რეჟიმზე ჩვენი გესლიანი, მწვავე კომენტარიც უნდა გვეთქვა. ბენდუქიძე ბრიტანეთში იყო, რათა ინგლისურის შესწავლისთვის იმპულსი მიეცა და მიყვებოდა, როგორი გასხივოსნება ჰქონდა, როდესაც საბოლოოდ ჩასწვდა ბრიტანეთის სამოქალაქო საზოგადოების სიღრმეს. რკინიგზის ხმაურიან სადგურში, ცუდად ჩაცმული ადამიანების ჯგუფს გადაეყარა, უბის წიგნაკებით ხელში ისინი პლატფორმას უვლიდნენ და ხანდახან აღგზნებულები რაღაცას იწერდნენ. თავდაპირველად იფიქრა, რომ საიდუმლო სამსახურების წარმომადგენლები იყვნენ, მაგრამ მერე გაიგო რომ მატარებლებს მეთვალყურეობდნენ. ”ისეთ ქვეყანაში” – მითხრა მან – ”სადაც ადამიანებს, რომელთათვისაც მატარებლების ნომრების აღნუსხვა ჰობია, თანამოქალაქეები ჯაშუშებად არ აღიქვამენ, სტაბილური დემოკრატიაა”.
ბენდუქიძემ თბილისის ერთ-ერთ ყველაზე კარგ რესტორანში გრძელ სადილზე დამპატიჟა და გაუჩერებლად ბუზღუნებდა - მისი ჩინებული მზარეული ცოლი შინ არ იყო და ამიტომ მხოლოდ ასეთი ნაკლებად ხარისხოვანი კერძებით შეეძლო ჩემი გამასპინძლება.
2004-ში ბენდუქიძემ საინჟინრო კორპორაციაში აქტიურ ხელმძღვანელობაზე უარი სთქვა და თბილისში მოგზაურობისას ის ახლად არჩეულმა პრეზიდენტმა ეკონომიკის მინისტრობაზე დაითანხმა, მოგვიანებით მისი ადმინისტრაციის ხელმძღვანელად დანიშნა, ახლა კი ის მისი კონსულტანტი და რუხი კარდინალია. ის დიდი კაცია, მოსული, დამცინავი ღიმილი აქვს და გაქნილი გონება. იაკობაშვილივით მასაც სჯერა, რომ რუსულმა ემბარგომ ქვეყანის ეკონომიკას სამსახური გაუწია. იმის გამო, რომ რუსეთმა განთქმულ ქართულ ღვინოზე უარი სთქვა, დარგი იძულებული გახდა დასავლური ბაზრები მოეძია და ტექნოლოგია განეახლებინა. რეალურად ომმა დაცემა გამოიწვია, მაგრამ ომამდე ეკონომიკა წელიწადში 8%-ით იზრდებოდა და კიდევ გაიზრდება. მაღალსართულიანი რესტორნის ფანჯრები ძველ თბილისს, ნარიყალას ციხესა და კლდეებს გადასცქეროდა. ქარიანი შუა დღე იდგა, შავი ღრუბლები დაბლა დასტრიალებდა ციხესა და ქართლის ალუმინის დედას, რომელსაც ხანჯალი მარჯვენა ხელში მუცლის გაწვრივ, ჰორიზონტალურად უჭირავს, მარცხენა, მაღლა აღმართულ ხელში ღვინის თასი აქვს მომარჯვებული – მარჯვენა, მტრის მოგერიებას ისახავს მიზნად, მარცხენა – მეგობრების შეგებებას.
სანამ ვსადილობდით, ნინო ყანჩელი შემოგვიერთდა, სააკაშვილის მთავარი თანაშემწე, რომელიც თავისი ოჯახის წევრებთან ერთად სადილობდა. მამამისი გია ყანჩელი, კომპოზიტორი, იქვე იყო. არვო პარტთან და ალფრედ შნიტკესთან ერთად, ის მსოფლიოში იყო აღიარებული, როგორც მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი პერიოდის საბჭოთა კომპოზიტორი და 1991-წლიდან დასავლეთში ცხოვრობს. ის ჩვენს მაგიდასთან მოვიდა, ცოტა უხერხულად გადაეხვია ბენდუქიძეს და დაგვტოვა. მსუბუქი უხერხულობა ჩამოვარდა: ყანჩელი, რომელიც ქართველ ინტელიგენტთა უმეტესობასავით ახალგაზრდა პრეზიდენტს უჭერდა მხარს, ახლა საკმაოდ საპირისპირო პოზიციას იზიარებდა. ადამიანებს, ვისთანაც ის მუშაობდა, განსაკუთრებით თეატრში (ის წლების მანძილზე რუსთაველის თეატრის მუსიკალური დირექტორი იყო) ახლა პრეზიდენტი ძირითადად ეზიზღებათ. საპასუხოდ სააკაშვილის ხალხი, ისეთები, როგორიცაა ბენდუქიძე, მათ გადაბერებულ, პრივილეგიებს მიჩვეულ საბჭოთა ნარჩენებად მიიჩნევენ, ისეთებად, რომლებიც წინსვლაზე უარს ამბობენ.
41 წლის პრეზიდენტის მთავარი უპირატესობა მისი შედარებითი ახალგაზრდობა, მტკიცედ პრო-დასავლური კურსი და რუსეთისადმი კიდევ უფრო მედგარი ოპოზიციაა. უფროსი თაობა ბუზღუნებს, რომ რუსეთთან და აფხაზებთან დიალოგზე უარის თქმა, სულაც არ არის პოლიტიკა, ის დასცინის მათ ოდესღაც უზარმაზარ კულტურულ ძალას და მისი მზარდი ავტოá
ჯონ ლოიდი
1991 წლის დეკემბრის ერთ საღამოს, როდესაც საქართველო სამოქალაქო ომში გადაეშვა და მისი დედაქალაქი ლტოლვილებით გაივსო, მე აღმოსავლური სტილით ნაგებ თბილისის ოპერაში, რუსთაველის გამზირზე, ქალაქის ცენტრალურ ქუჩაზე, ბოლო სპექტაკლს დავესწარი. იმ საღამოს გლინკას ”რუსლანი და ლიუდმილა”-ს წარმოადგენდნენ, ორი კეთილშობილი მიჯნურის ამბავს ისინი ჯერ ერთმანეთს დაშორდნენ და მერე ჯადოსნური ბეჭდის დახმარებით, პრე-ქრისტიანულ კიევში ისევ გაერთიანდნენ. ძალიან ციოდა. შუქი ენთო, მაგრამ არ ათბობდა: რამდენიმე ჩვენგანს მცირერიცხოვანი აუდიტორიიდან, უზარმაზარ დარბაზში, რიგებში მიმოფანტულებს, პალტოები და ხელთათმანები არ გაგვიხდია, ზუსტად ისევე, როგორც ბევრს ორკესტრში. იმათ, ვინც სიმებიან ინსტრუმენტებზე უკრავდნენ, ხელთათმანები ამოეჭრათ, რომ დაკვრა შესძლებოდათ. უიღბლო მსახიობები, მსუბუქად ჩაცმულები სცენაზე იმდენად მკვირცხლად მოძრაობდნენ, რამდენადაც მუსიკა და ქმედება აძლევდათ საშუალებას, მაგრამ დრო და დრო, ნახევრად მალულად ხელებს სუნთქვით ითბობდნენ. აუდიტორიიდან ზოგიერთმა სპექტაკლი ანტრაქტის დროს დატოვა, მაგრამ სპექტაკლი დასრულდა და ორკესტრმა და მსახიობებმა თავი ისე დაუკრეს სევდისმომგვრელად მცირე აპლოდისმენტს, როგორც დიდებულ წარმოდგენაზე.
როდესაც ამ სექტემბერს თბილისში დავბრუნდი, მსახიობი ალან რიკმანი შემხვდა. მან მითხრა, რომ თბილისში ისიც იყო, ოპერაში ჩემი ვიზიტიდან არც თუ ისე დიდი ხნის შემდეგ. მდგომარეობა მაშინაც ქაოტური დახვდა, რუსთაველის თეატრში უნდა ეთამაშა, იქვე ოპერის შენობასთან. შუქი ჩაქრა და მსახიობები წარმოდგენაზე უარის თქმასაც კი აპირებდნენ, მაგრამ რიკმანი მერე მიყვებოდა, ”უცებ 800 სანთელი გამოჩნდა” – აუდიტორია მომზადებული მოსულა და წარმოდგენაც გაიმართა.
სასცენო დრამების გახსენებით წერილის დაწყება უპრიანია, რადგან თბილისი დრამატული ქალაქია. ის მტკვრის ორივე სანაპიროზეა გადაჭიმული, მისი მარცხენა სანაპირო მდინარესა და კილომეტრის სიმაღლეზე აღმართულ კლდეებს შორისაა ჩაჭედილი. ჰორიზონტზე ნარიყალას ციხის ნანგრევები, საბჭოთა ეპოქიდან შემორჩენილი ქართლის დედის ალუმინის ქანდაკება და უზარმაზარი ტელეანძა დომინირებს, რომელიც ღამით მიციმციმე შუქებით თამაშობს და ისეთ შთაბეჭდილებას ქმნის, თითქოს ცეცხლოვანი რაკეტაა, რომელიც ვერაფრით ვერ აფრენილა. კლდეების ძირში ძველი თბილისის ნაგებობის უმეტესობა დაშლის პირასაა მისული. ზოგიერთი რიკულებიანი აივანი ისე მძიმედაა ჩამოკიდებული, რომ მათ ქვევით გავლაზე შეიძლება თავიც კი შეიკავო. მე-19 საუკუნის სახლები, ჩამოშლილი და გადაქერცლილია, მათი წარსული იმპერიული ელეგანტურობიდან ცოტა რამ კიდევ მოსჩანს, მაგრამ მდინარის პირას გოგირდის აბანოების მახლობელი სივრცე, იქ სადაც დღესაც შეგიძლიათ გაიკეთოთ მასაჟი და სადაც ულმობლად გაგხეხავენ ქისით, ქალაქი აღდგენილია. გრძელი ხეივანი სავსეა კაფეებით, რესტორნებით და საჩუქრების მაღაზიებით, რომლებიც ტურისტებისა და ახლად გამოჩენილი ქართული ბურჟუაზიისთვისაა გამიზნული, თუმცა ამ თბილ, ჭექა-ქუხილიან შაბათ დილას, აქ ისინი მრავლად არ ჩანდნენ. ერთ-ერთ კაფეში ჩაი და თაფლიანი ბლინი თხილით და ქიშმიშით ავიღე – უფრო რუსული, ვიდრე ქართული საუზმე. აკომპანიმენტად რუსული ჯაზური სიმღერები მომყვებოდა და მიმტან ქალთან რუსული საუბარი. როგორც სჩანს, ბევრ ქართველს რუსულად ლაპარაკი ახარებს და იმასაც ამბობენ, რომ საქართველოში მცხოვრები რუსები არ განიცდიან არავითარ დისკრიმინაციას.
ქალაქ გორში, თბილისიდან 75 კილომეტრში, სტალინის მუზეუმი, კომპლექსი, რომელშიც დიქტატორის მშობლიური სახლიცაა დაცული, რუსეთთან გასული წლის აგვისტოს განხეთქილების შემდეგ, ისევ მუშაობს. მისი ნატურალური სიმაღლის ძეგლი ისევ ადგილზეა. შორენა შავერდაშვილი, ჟურნალ ”ლიბერალი”-ს რედაქტორი მეუბნება, რომ მიხეილ სააკაშვილის, მტრისთვისაც და მეგობრისთვისაც, ”მიშას” მთავრობა ძეგლის მოცილებას ფიქრობს, მაგრამ შეიძლება აღმოჩნდეს, რომ ამის გაკეთება გართულდება. ”მისმა ხალხმა ამ იდეით ჟურნალისტებს მოუხმო, იმ იმედით, რომ ისინი ამ საქმეს ხელს მოკიდებდნენ” – ამბობს შავედრაშვილი. ”მე ნამდვილად არა მაქვს არაფერი საწინააღმდეგო, მაგრამ კონკრეტულად გორში, ბევრს პროტესტი გაუჩნდება. იდეა ზევიდან მოდის, რამდენადაც ვხედავ, ის პოპულარული არ არის”.
1991-წლიდან, მას შემდეგ რაც ქვეყანამ დამოუკიდებლობა მოიპოვა, მიშას საპრეზიდენტო რეჟიმი საქართველოსთვის უკვე მესამეა. როდესაც მან თავისი პირველი საპრეზიდენტო ვადა 2004 წელს სრული უპირატესობით მოიგო, მისი პლატფორმის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილი – სეპარატისტული რეგიონების, სამხრეთ-ოსეთისა და აფხაზეთის ქართული სუვერენიტეტის ფარგლებში სრული დაბრუნება იყო. მან ეს ვერ შესძლო, მაგრამ მესამე რეგიონში, აჭარაში მზარდი ძალაუფლების მოთოკვა მოახერხა და აფხაზეთის ხელისუფლებასთან განაწყენებული დიალოგი დაიწყო. 2008 წლის აგვისტოში, სამხრეთ-ოსეთში ჯერ კიდევ მცხოვრებ ქართველებზე თავდასხმით აღშფოთებულები (როგორც აფხაზეთში, ისინი აქაც ერთ დროს მთავარ ეთნიკურ ჯგუფს შეადგენდნენ), მან იქ ამერიკელების მიერ გაწვრთნილი ჯარი გააგზავნა, რათა ცხინვალში, რეგიონის დედაქალაქში განთავსებული სამხედრო დანადგარები ჩაეწყნარებინა. ტერიტორიაზე თითქმის მყისიერად რუსული ჯარი შემოიჭრა (ბევრი ქართველი ამტკიცებს, რომ ინტერვენცია უკვე დაწყებული იყო), ქართულ ჯარზე ნადირობა გამართა და საქართველოს ტერიტორიაზე შემოგრიალდა, მათ შორის გორშიც, რომელიც დაიცხრილა, თუმცა სტალინის ძეგლი უვნებლად გადარჩა.
მე ქართული მთავრობის მინისტრთან შესახვედრად მივედი, მისი ფუნქცია ასე განისაზღვრება – ”რეინტეგრაციის” და მას მეამბოხე ტერიტორიების საქართველოსთვის დაბრუნება ევალება. თემურ იაკობაშვილი ჯერ კიდევ მრავალრიცხოვანი ებრაული დიასპორის (ცნობილია, რომ ქართველების განცხადებით, ანტი-სემიტიზმი მათთვის უცხოა) წევრიცაა და უზარმაზარი ქართული ინტელიგენციისაც. ის ფიზიკოსია, მაგრამ ბირმინგემში, ოქსფორდში, ჰარვარდში, იელში და უფსალაში საგარეო ურთიერთობების კურსი მოისმინა. მან საგარეო ურთიერთობების პრობლემებზე მომუშავე მთავარი ანალიტიკური ორგანიზაცია დააფუძნა, საგარეო უწყების ევროპულ დეპარტამენტს ხელმძღვანელობდა და ბევრს წერდა საერთაშორისო ურთიერთობებზე. რუსთაველის პროსპექტზე, თავის დიდ ოფისში, შეუხედავ სამთავრობო შენობაში იაკობაშვილი იმას მიყვებოდა, რომ საქართველო რუსეთთან არც ოსურ და არც აფხაზურ საკითხებთან დაკავშირებით მოლაპარაკებებზე არ წავა. რა არის სალაპარაკო? კითხულობს ის რიტორიკულად.
მისთვის და პრეზიდენტისთვის, მიუხედავად რუსეთის გამარჯვებისა, ხანმოკლე ომის შემდეგ ვითარება რაღაც თვალსაზრისით უკეთესობისკენ შეიცვალა. ”ახლა ყველაფერი ცხადია. ილუზიები აღარ დარჩა” – ამბობს ის – ”რუსეთი აგრესორი იყო, ის ორ რეგიონში მხარს უჭერდა მარიონეტულ რეჟიმებს და სამხრეთ-ოსეთში ისეთი მთავრობა იჯდა, როგორიც აქამდე არასდროს ყოფილა, ე.წ. მინისტრები – ტომსკიდან და პერმიდან საიდუმლო სამსახურების ოფიცრები”.
სექტემბერში, მას შემდეგ რაც მე თბილისიდან წამოვედი, ევროპის კავშირმა რუსეთთან ომზე საქართველოსთვის ძალიან კრიტიკული ანგარიში გამოაქვეყნა. იაკობაშვილმა პრეს-კონფერენცია ჩაატარა, სადაც განაცხადა რომ ანგარიშში ომამდე, წლების მანძილზე მიმდინარე რუსული პროვოკაციებია ნახსენები - ”ის პირველივე გვერდებზე აცხადებს, რომ ომი გასული წლის 7-8 აგვისტოს არ დაწყებულა და ის მანამდე მიმდინარე თავდასხმებისა და პროვოკაციების კულმინაციას წარმოადგენდა”.
იაკობაშვილმა მითხრა, რომ როდესაც ანალიტიკურ ორგანიზაციას ხელმძღვანელობდა, რუსეთის ინსტიტუტებიდან დისკუსიებში მონაწილეობისთვის ხალხს იწვევდა. ”მე მათ ვეკითხებოდი: რა უნდა ვისწავლოთ რუსეთისგან? რა მაგალითის მოცემა შეგიძლიათ? ერთადერთი რამ, რასაც ისინი ამბობდნენ აი ეს იყო: ჩვენ თქვენი ჯარის გაწვრთნა შეგვიძლია. მე ვეკითხებოდი, საკუთარი არმია მოგწონთ? ვერ ამბობდნენ, რომ მოსწონთ. ჰოდა მეც ვეუბნებოდი, რად გინდათ, რომ ჩვენიც თქვენსას დაემსგავსოს? რუსეთს რბილი ძალა არ გააჩნია და არც ისეთი მოდელი, რომელსაც სხვა მიბაძავდა. მას უხეში ძალის გამოყენება შეუძლია, შიშის მეტი არაფრის.
”მე უნდა ვთქვა, რომ რუსებმა სამსახური გაგვიწიეს, როდესაც გაზი და ელექტროენერგია გაგვითიშეს. მათზე დამოკიდებულები რომ ვიყავით, დეფიციტი გვქონდა. ახლა ეს უკვე პრობლემა აღარ არის. ხედავთ თქვენ რაიმე დეფიციტს?” მართლაც თბილისი მთელი ღამის განმავლობაში კაშკაშებს და თითქოს ამით ჩრდილოელ დათვს შეტყობინებას უგზავნის. სამთავრობო და საჯარო შენობები ილუმინირებულია, რუსთაველიც მდიდრულად განათებული, ხოლო ყველაზე მეტად სატელევიზიო ანძა კაშკაშებს და ელვარებს. ეს კომბინირებული ბრწყინვალება, როგორც სჩანს რუსებს ატყობინებს: შეხედე შენ ნავთობი, გაზი და ელექტროენერგია შეგვიწყვიტე, შენგან რომ ვიღებდით, მაგრამ ნახე რა წარმატებულები ვართ.
ეს თემა კახა ბენდუქიძემ განაგრძო. ის დაბადების პროცესში არსებულ მითს ჰგავს, თბილისსა და მოსკოვში განსწავლული ბიოქიმიკოსი, კაცი რომელიც ოცდაათის არ იყო, როდესაც რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიაში მოლეკულურ გენეტიკაზე მუშაობდა. როდესაც 1980-იანი წლების ბოლოს გორბაჩოვმა ეკონომიკა ბაზრისთვის ოდნავ გაათავისუფლა, ბენდუქიძემ ყველა საშუალება გამოიყენა და ჩამოაყალიბა ბიოქიმიური კომპანია, მერე ყველაზე დიდი საბჭოთა საინჟინრო კომპანიის, ”ურალმაში”-ს აქციები შეისყიდა, შემდეგ ის სხვა კონცერნებთან გააერთიანა, რათა შეექმნა რუსეთის ყველაზე დიდი საინჟინრო კორპორაცია.
მან იმისთვისაც დაიტოვა დრო, რომ დემოკრატიულად მოაზროვნე რუსებს დაახლოვებოდა, იმათ ვისაც პოსტ-საბჭოთა სახელმწიფოში სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტების დაფუძნება სურდათ. ზოგიერთი მათგანი ჩემი მეგობარიც იყო და 1990-იანი წლების დასაწყისში ბენდუქიძეს მათ ბინაში შევხვდი – ხალხმრავალ ღამის დისკუსიებში ელცინის სუსტ რეჟიმზე ჩვენი გესლიანი, მწვავე კომენტარიც უნდა გვეთქვა. ბენდუქიძე ბრიტანეთში იყო, რათა ინგლისურის შესწავლისთვის იმპულსი მიეცა და მიყვებოდა, როგორი გასხივოსნება ჰქონდა, როდესაც საბოლოოდ ჩასწვდა ბრიტანეთის სამოქალაქო საზოგადოების სიღრმეს. რკინიგზის ხმაურიან სადგურში, ცუდად ჩაცმული ადამიანების ჯგუფს გადაეყარა, უბის წიგნაკებით ხელში ისინი პლატფორმას უვლიდნენ და ხანდახან აღგზნებულები რაღაცას იწერდნენ. თავდაპირველად იფიქრა, რომ საიდუმლო სამსახურების წარმომადგენლები იყვნენ, მაგრამ მერე გაიგო რომ მატარებლებს მეთვალყურეობდნენ. ”ისეთ ქვეყანაში” – მითხრა მან – ”სადაც ადამიანებს, რომელთათვისაც მატარებლების ნომრების აღნუსხვა ჰობია, თანამოქალაქეები ჯაშუშებად არ აღიქვამენ, სტაბილური დემოკრატიაა”.
ბენდუქიძემ თბილისის ერთ-ერთ ყველაზე კარგ რესტორანში გრძელ სადილზე დამპატიჟა და გაუჩერებლად ბუზღუნებდა - მისი ჩინებული მზარეული ცოლი შინ არ იყო და ამიტომ მხოლოდ ასეთი ნაკლებად ხარისხოვანი კერძებით შეეძლო ჩემი გამასპინძლება.
2004-ში ბენდუქიძემ საინჟინრო კორპორაციაში აქტიურ ხელმძღვანელობაზე უარი სთქვა და თბილისში მოგზაურობისას ის ახლად არჩეულმა პრეზიდენტმა ეკონომიკის მინისტრობაზე დაითანხმა, მოგვიანებით მისი ადმინისტრაციის ხელმძღვანელად დანიშნა, ახლა კი ის მისი კონსულტანტი და რუხი კარდინალია. ის დიდი კაცია, მოსული, დამცინავი ღიმილი აქვს და გაქნილი გონება. იაკობაშვილივით მასაც სჯერა, რომ რუსულმა ემბარგომ ქვეყანის ეკონომიკას სამსახური გაუწია. იმის გამო, რომ რუსეთმა განთქმულ ქართულ ღვინოზე უარი სთქვა, დარგი იძულებული გახდა დასავლური ბაზრები მოეძია და ტექნოლოგია განეახლებინა. რეალურად ომმა დაცემა გამოიწვია, მაგრამ ომამდე ეკონომიკა წელიწადში 8%-ით იზრდებოდა და კიდევ გაიზრდება. მაღალსართულიანი რესტორნის ფანჯრები ძველ თბილისს, ნარიყალას ციხესა და კლდეებს გადასცქეროდა. ქარიანი შუა დღე იდგა, შავი ღრუბლები დაბლა დასტრიალებდა ციხესა და ქართლის ალუმინის დედას, რომელსაც ხანჯალი მარჯვენა ხელში მუცლის გაწვრივ, ჰორიზონტალურად უჭირავს, მარცხენა, მაღლა აღმართულ ხელში ღვინის თასი აქვს მომარჯვებული – მარჯვენა, მტრის მოგერიებას ისახავს მიზნად, მარცხენა – მეგობრების შეგებებას.
სანამ ვსადილობდით, ნინო ყანჩელი შემოგვიერთდა, სააკაშვილის მთავარი თანაშემწე, რომელიც თავისი ოჯახის წევრებთან ერთად სადილობდა. მამამისი გია ყანჩელი, კომპოზიტორი, იქვე იყო. არვო პარტთან და ალფრედ შნიტკესთან ერთად, ის მსოფლიოში იყო აღიარებული, როგორც მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი პერიოდის საბჭოთა კომპოზიტორი და 1991-წლიდან დასავლეთში ცხოვრობს. ის ჩვენს მაგიდასთან მოვიდა, ცოტა უხერხულად გადაეხვია ბენდუქიძეს და დაგვტოვა. მსუბუქი უხერხულობა ჩამოვარდა: ყანჩელი, რომელიც ქართველ ინტელიგენტთა უმეტესობასავით ახალგაზრდა პრეზიდენტს უჭერდა მხარს, ახლა საკმაოდ საპირისპირო პოზიციას იზიარებდა. ადამიანებს, ვისთანაც ის მუშაობდა, განსაკუთრებით თეატრში (ის წლების მანძილზე რუსთაველის თეატრის მუსიკალური დირექტორი იყო) ახლა პრეზიდენტი ძირითადად ეზიზღებათ. საპასუხოდ სააკაშვილის ხალხი, ისეთები, როგორიცაა ბენდუქიძე, მათ გადაბერებულ, პრივილეგიებს მიჩვეულ საბჭოთა ნარჩენებად მიიჩნევენ, ისეთებად, რომლებიც წინსვლაზე უარს ამბობენ.
41 წლის პრეზიდენტის მთავარი უპირატესობა მისი შედარებითი ახალგაზრდობა, მტკიცედ პრო-დასავლური კურსი და რუსეთისადმი კიდევ უფრო მედგარი ოპოზიციაა. უფროსი თაობა ბუზღუნებს, რომ რუსეთთან და აფხაზებთან დიალოგზე უარის თქმა, სულაც არ არის პოლიტიკა, ის დასცინის მათ ოდესღაც უზარმაზარ კულტურულ ძალას და მისი მზარდი ავტოá
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
http://inosmi.ru/caucasus/20091130/156759976.html
РоÑÑиÑ: угроза Ð´Ð»Ñ Ðрмении
("Lragir", ÐрмениÑ)
Грант Тер-ÐбрамÑн
30/11/2009
«ДвижениÑ» империи и приграничные территории
За поÑледний год Ñвно активизировалиÑÑŒ «пушиÑтые» разговорчики об уÑтановлении мира и ÑтабильноÑти на Кавказе и урегулировании противоÑтоÑний. Ðтими разговорчиками Ð½Ð°Ñ ÐºÐ¾Ñ€Ð¼ÑÑ‚ вÑе поÑледние 20 лет, но, Ð½Ð°Ñ‡Ð¸Ð½Ð°Ñ Ñ Ð»ÐµÑ‚Ð° 2008 года, мы ÑтановимÑÑ Ð¾Ñ‡ÐµÐ²Ð¸Ð´Ñ†Ð°Ð¼Ð¸ Ñобытий еÑли не революционных, то, во вÑÑком Ñлучае, не прогнозировавшихÑÑ 2-3 года назад. Ðто руÑÑко-грузинÑÐºÐ°Ñ Ð²Ð¾Ð¹Ð½Ð° (Ð¸Ð¼ÐµÐ½ÑƒÐµÐ¼Ð°Ñ Ð¾Ñетино-грузинÑкой), урегулирование роÑÑийÑко-турецких отношений (под именем армÑно-турецких), а теперь еще и Ñ‚ÐµÐ½Ð´ÐµÐ½Ñ†Ð¸Ñ Ðº урегулированию карабахÑкой проблемы (Ñледует полагать, что произойдет урегулирование роÑÑийÑко-азербайджанÑких отношений опÑÑ‚ÑŒ же под именем армÑно-азербайджанÑких).
Однако, вÑе дело в том, что в Ñти процеÑÑÑ‹ вовлечена не только РоÑÑиÑ, но и СШР- в рамках определенной договоренноÑти Ñ Ð Ð¾ÑÑией. Следует отметить, что вÑе Ñти процеÑÑÑ‹, как бы ни пыталиÑÑŒ прикрыть их «миленьким» лекÑиконом, на деле не имеют даже отдаленного Ð¾Ñ‚Ð½Ð¾ÑˆÐµÐ½Ð¸Ñ Ðº уÑтановлению ÑтабильноÑти, мира и незавиÑимоÑти в регионе. Вполне вероÑтно, что ключи к решению означенных проблем Ñледует иÑкать не Ñтолько в Ñовременных геополитичеÑких доктринах, но и, Ñ…Ð¾Ñ‚Ñ Ð±Ñ‹ чаÑтично, в Ñредневековых мануÑкриптах, ибо иÑÑ‚Ð¾Ñ€Ð¸Ñ Ð¸ идеологичеÑÐºÐ°Ñ Ð¿Ð»Ð°Ñ‚Ñ„Ð¾Ñ€Ð¼Ð° ÑÑ‚Ð°Ð½Ð¾Ð²Ð»ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð¸Ð´ÐµÐ½Ñ‚Ð¸Ñ‡Ð½Ð¾Ñти региона обозначена именно в Ñтих иÑточниках, напиÑанных задолго до Ñовременных доктрин.
Ðо оÑтавим Ñтот разговор на потом. Прежде чем добратьÑÑ Ð´Ð¾ него, попробуем оÑмыÑлить нынешние процеÑÑÑ‹ в контекÑте культурно-иÑторичеÑкой модели «империÑ-перифериÑ». Ðта очень проÑÑ‚Ð°Ñ Ð¼Ð¾Ð´ÐµÐ»ÑŒ, Ñлабо завиÑÐ¸Ð¼Ð°Ñ Ð¾Ñ‚ абÑтрактных и конкретных деталей, позволит нам, без угрозы заблудитьÑÑ Ð² информационных деталÑÑ…, понÑÑ‚ÑŒ ÑегоднÑшние ÑобытиÑ. Ð”Ð»Ñ Ð¾ÑмыÑÐ»ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð»ÑŽÐ±Ð¾Ð³Ð¾ вопроÑа очень важен выбор диÑтанции, Ñ ÐºÐ¾Ñ‚Ð¾Ñ€Ð¾Ð¹ он раÑÑматриваетÑÑ. Кое-что легче раÑÑматривать вблизи, Ñ Ð¿Ð¾Ð¼Ð¾Ñ‰ÑŒÑŽ ювелирного окулÑра, другие вопроÑÑ‹ ÑтановÑÑ‚ÑÑ ÑÑнее Ñ Ð±Ð¾Ð»ÐµÐµ дальнего раÑÑтоÑниÑ.
РоÑÑÐ¸Ñ - Ð³Ð»Ð°Ð²Ð½Ð°Ñ ÑƒÐ³Ñ€Ð¾Ð·Ð° незавиÑимоÑти Ðрмении
То, что ныне именуетÑÑ Ð®Ð¶Ð½Ñ‹Ð¼ Кавказом, - как ÑÐ²Ð¾ÐµÐ¾Ð±Ñ€Ð°Ð·Ð½Ð°Ñ Ð¸Ð´ÐµÐ½Ñ‚Ð¸Ñ‡Ð½Ð¾ÑÑ‚ÑŒ, геополитичеÑкий поÑÑ, не только ÑвлÑет Ñобой оÑколок РоÑÑийÑкой империи, но и продолжает оÑтаватьÑÑ ÐµÐµ чаÑтью до Ñих пор. За Ñтоль небольшой период времени - 20 лет - бывшим имперÑким перифериÑм не удалоÑÑŒ доÑтичь полноценной незавиÑимоÑти, выбравшиÑÑŒ из диапазона Ñ€Ð°Ð·Ð²Ð¸Ñ‚Ð¸Ñ Ð¸Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ð¸, тем более, что Ð±Ñ‹Ð²ÑˆÐ°Ñ - наÑтоÑÑ‰Ð°Ñ Ð¼ÐµÑ‚Ñ€Ð¾Ð¿Ð¾Ð»Ð¸Ñ Ð½Ðµ Ñклонна поощрÑÑ‚ÑŒ подобные процеÑÑÑ‹. Ðто означает, что главной угрозой незавиÑимоÑти Ñтран региона, в чаÑтноÑти, Ðрмении продолжает оÑтаватьÑÑ Ð Ð¾ÑÑиÑ. Мы бы хотели подчеркнуть оÑобенно Ðрмению. Ощущение такое, что мы не оÑознали или не помним, от кого мы Ñтали незавиÑимыми. ÐынешнÑÑ ÐÑ€Ð¼ÐµÐ½Ð¸Ñ ÑвлÑлаÑÑŒ чаÑтью бывшей РоÑÑийÑкой империи, и отделилаÑÑŒ от нее в результате упорной борьбы Ñ Ð¸Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸ÐµÐ¹ в 1988-91 гг. ОÑновным потенциальным противником Ðрмении ÑвлÑетÑÑ Ð½Ðµ Ñтолько Ðзербайджан или ТурциÑ, Ñколько РоÑÑиÑ.
Ðто говоритÑÑ Ð½Ðµ Ð´Ð»Ñ Ñ‚Ð¾Ð³Ð¾, чтобы завтра же объÑвить войну РоÑÑии, потребовать вывода роÑÑийÑких военных баз, запретить руÑÑкий Ñзык, оказать давление на молокан и так далее. ПроÑто нужно очень Ñпокойно, без излишней иÑтерии, признать и понÑÑ‚ÑŒ, что главной угрозой незавиÑимоÑти Ðрмении ÑвлÑетÑÑ ÐœÐ¾Ñква, и разрабатывать тактику, иÑÑ…Ð¾Ð´Ñ Ð¸Ñ… Ñтих реалий.
ИмперÑкие циклы
СтратегичеÑкую угрозу Ðрмении предÑтавлÑÑŽÑ‚ «движениÑ» РоÑÑийÑкой империи (далее - Империи). Модель ÑледующаÑ. Грубо говорÑ, Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ Ð¼Ð¾Ð¶ÐµÑ‚ позволить Ñебе два вида «движениÑ». Одно - к крайнему оÑлаблению и раÑпаду, другое - к возрождению и раÑширению былой мощи. Оба Ñтих Ð´Ð²Ð¸Ð¶ÐµÐ½Ð¸Ñ - Ñ Ñ‚Ð¾Ñ‡ÐºÐ¸ Ð·Ñ€ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð±ÐµÐ·Ð¾Ð¿Ð°ÑноÑти нынешней приграничной зоны Империи, а некогда - ее периферии - Ñледует раÑценивать как равноÑильные угрозы. Идеальной Ñледует Ñчитать Ñредний вариант, когда Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ Ñ€Ð°ÑшатываетÑÑ, но не до ÑƒÑ€Ð¾Ð²Ð½Ñ Ñ€Ð°Ñпада. Ðто можно именовать ÑоÑтоÑнием «дальнего ÑоÑедÑтва». Оно наиболее выгодно Ñ Ñ‚Ð¾Ñ‡ÐºÐ¸ Ð·Ñ€ÐµÐ½Ð¸Ñ ÑÑ‚Ð°Ð½Ð¾Ð²Ð»ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð½ÐµÐ·Ð°Ð²Ð¸ÑимоÑти периферии, еÑли, конечно, поÑледнÑÑ Ð¸Ð¼ÐµÐµÑ‚ ÑпоÑобную и иÑполненную воли к незавиÑимоÑти Ñлиту - политичеÑкую, интеллектуальную, ÑкономичеÑкую и Ñ‚.д.. Ðо Ñто обÑтоÑтельÑтво в немалой Ñтепени завиÑит от «удаленноÑти» Империи.
Дабы модель не показалаÑÑŒ Ñлишком Ñухой и топорной, можно привеÑти пару иÑторичеÑких примеров. Ð’ IX веке «не Ñлишком ÑÐ¸Ð»ÑŒÐ½Ð°Ñ Ð¸ не Ñлишком ÑлабаÑ» Ð¿Ð¾Ð·Ð¸Ñ†Ð¸Ñ Ð´Ð¾Ñтаточно диÑтанцированной Византии ÑпоÑобÑтвовала незавиÑимоÑти Ðрмении в уÑловиÑÑ… раÑпада ÐрабÑкого халифата. Иными Ñловами, незавиÑимоÑÑ‚ÑŒ Ðрмении как хриÑтианÑкого гоÑударÑтва, Ñ Ð¾Ð´Ð½Ð¾Ð¹ Ñтороны, была возможна лишь при Ñлабой Византии, Ñ Ð´Ñ€ÑƒÐ³Ð¾Ð¹ Ñтороны, одно только ÑущеÑтвование Византии ÑпоÑобÑтвовало поддержанию хриÑтианÑкого гоÑударÑтва на Ñтыке хриÑтианÑкого и муÑульманÑкого миров. ВпоÑледÑтвии, в первой половине XI века, чрезмерное уÑиление и раÑширение ВизантийÑкой империи привело к потере незавиÑимоÑти Ðрмении. Следующий цикл оÑÐ»Ð°Ð±Ð»ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð’Ð¸Ð·Ð°Ð½Ñ‚Ð¸Ð¸ ÑпоÑобÑтвовал незавиÑимоÑти армÑн в Киликии. Примерно те же закономерноÑти можно увидеть в контекÑте отношений ÐÑ€Ð¼ÐµÐ½Ð¸Ñ - Рим, ÐÑ€Ð¼ÐµÐ½Ð¸Ñ - МонгольÑÐºÐ°Ñ Ð¸Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ.
Примерно также выглÑдит иÑÑ‚Ð¾Ñ€Ð¸Ñ Ð Ð¾ÑÑийÑкой империи. Ð’ начале XVIII века, когда РоÑÑийÑÐºÐ°Ñ Ð¸Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ Ð´Ð¾Ñтаточно окрепла, чтобы позволить Ñебе вмешиватьÑÑ Ð² дела на Кавказе, но пока была недоÑтаточно Ñильна, чтобы поглотить Ñти территории, Ñто ÑоÑтоÑние ÑпоÑобÑтвовало политичеÑкой и даже культурной активизации армÑн и грузин. Дальнейшее раÑширение Империи привело к незавиÑимоÑти Грузии и потере надежд армÑн на незавиÑимоÑÑ‚ÑŒ. Ðекоторые народы, оказавшиеÑÑ Ð² XIX веке на Ñтыке двух империй - РоÑÑийÑкой и ОÑманÑкой, подверглиÑÑŒ уничтожению и выÑелению. ИмеютÑÑ Ð² виду геноцид ÑеверокавказÑких народов (в том чиÑле, абхазцев) Ñо Ñтороны руÑÑких и геноцид армÑн, Ñвершенный турками: кÑтати, Ñти два вопроÑа Ñледует раÑÑматривать в одном контекÑте.
ОÑлабление РоÑÑии в начале XX века дало еще один ÑˆÐ°Ð½Ñ Ð´Ð»Ñ Ð½ÐµÐ·Ð°Ð²Ð¸ÑимоÑти, но ее возвращение привело к потере и незавиÑимоÑти, и значительных территорий. Очередное оÑлабление Империи уже к концу XX века привело к обретению незавиÑимоÑти. О том, что ÐÑ€Ð¼ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð¿Ñ€Ð¾Ð´Ð¾Ð»Ð¶Ð°ÐµÑ‚ пребывать пуÑÑ‚ÑŒ даже в виртуальном проÑтранÑтве Империи, ÑвидетельÑтвует Ñ…Ð¾Ñ‚Ñ Ð±Ñ‹ тот факт, что важнейшие внутриармÑнÑкие ÑÐ¾Ð±Ñ‹Ñ‚Ð¸Ñ Ð²Ñ…Ð¾Ð´ÑÑ‚ в интереÑный Ñ€ÐµÐ·Ð¾Ð½Ð°Ð½Ñ Ñ Ñ€Ð°Ð·Ð²Ð¸Ñ‚Ð¸Ñми в РоÑÑии. Скажем, передача в 1998-99 гг. президентÑкой влаÑти премьеру - «темной лошадке», ÑопровождавшаÑÑÑ Ð±ÐµÑпрецедентными террориÑтичеÑкими акциÑми, ÑтавшаÑ, по Ñути, уÑтановлением реваншиÑÑ‚Ñкого режима.
От грузинÑкого раÑÑ‡Ð»ÐµÐ½ÐµÐ½Ð¸Ñ Ðº армÑнÑкой капитулÑции
Ð¡Ð¾Ð±Ñ‹Ñ‚Ð¸Ñ Ð¿Ð¾Ñледних полутора лет можно квалифицировать как новую попытку «раÑширениÑ» Империи. Ð’ чаÑтноÑти, руÑÑко-грузинÑкую войну, во Ð²Ñ€ÐµÐ¼Ñ ÐºÐ¾Ñ‚Ð¾Ñ€Ð¾Ð¹ Ð“Ñ€ÑƒÐ·Ð¸Ñ Ð±Ñ‹Ð»Ð° наголову разбита, и раÑчленение Ñтой Ñтраны Ñледует раÑÑматривать как Ñерьезный вызов Ñ Ñ‚Ð¾Ñ‡ÐºÐ¸ Ð·Ñ€ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð½ÐµÐ·Ð°Ð²Ð¸ÑимоÑти Ðрмении. Как метко заметил мой друг, ГрузиÑ, ÐºÐ¾Ñ‚Ð¾Ñ€Ð°Ñ Ð³ÐµÐ¾Ð³Ñ€Ð°Ñ„Ð¸Ñ‡ÐµÑки отделÑет Ð½Ð°Ñ Ð¾Ñ‚ РоÑÑии, ÑвлÑетÑÑ Ð¾Ð´Ð½Ð¸Ð¼ из главных гарантов незавиÑимоÑти Ðрмении (как в течение долгих веков ÐÑ€Ð¼ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð°Ð¼Ð¾Ñ€Ñ‚Ð¸Ð·Ð¸Ñ€Ð¾Ð²Ð°Ð»Ð° Ñвоим географичеÑким положением Ð´Ð»Ñ Ð“Ñ€ÑƒÐ·Ð¸Ð¸ набеги захватчиков Ñ ÑŽÐ³Ð°, воÑтока и запада). И в Ñтом ÑмыÑле не Ñлучайно, что за раÑчленением Грузии поÑледовало, или родилоÑÑŒ в Ñтом контекÑте так называемое роÑÑийÑко-турецкое Ñближение. Как видите, разговоры об угрозе не ÑвлÑÑŽÑ‚ÑÑ Ð¿Ñ€Ð°Ð·Ð´Ð½Ð¾Ð¹ риторикой, ибо Ñложно не заметить ÑвÑзь между роÑÑийÑко-грузинÑкими и армÑно-турецкими процеÑÑами. Ð¡ÐµÐ³Ð¾Ð´Ð½Ñ ÑƒÐ¶Ðµ обозначилоÑÑŒ новое направление - армÑно-азербайджанÑкое урегулирование, которое опÑÑ‚ÑŒ же Ñледует раÑÑматривать в контекÑте руÑÑко-грузинÑкой войны и поÑледÑтвий нового «раÑширительного» Ð´Ð²Ð¸Ð¶ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ð¸.
Помимо закономерноÑтей данной модели Ñледует брать на учет еще две закономерноÑти. Ð). Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ Ð¸Ð´ÐµÑ‚ на Ñделки Ñ Ð´Ñ€ÑƒÐ³Ð¸Ð¼Ð¸ империÑми или державами за Ñчет не Ñвоих интереÑов, а интереÑов ваÑÑалов. Б). Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ Ð² Ñвоем приграничье Ñоздает не мир, а конфликты. Ð Ñто значит, что ÑегоднÑшние примирительные процеÑÑÑ‹ - Ñто не более чем иллюзиÑ. Речь может идти лишь об упразднении беÑполезных, отыгравших Ñвою роль Ð´Ð»Ñ Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ð¸ конфликтов и Ñоздании новых.
Так что, не Ñледует иÑкать ключи к ÑтабильноÑти, миру и незавиÑимоÑти в регионе в геополитичеÑких играх нынешних держав. Ключи ÑпрÑтаны в нашем регионе. Конкретнее, их можно найти в Ñтаринных мануÑкриптах. И об Ñтом мы поговорим в Ñледующий раз.
РоÑÑиÑ: угроза Ð´Ð»Ñ Ðрмении
("Lragir", ÐрмениÑ)
Грант Тер-ÐбрамÑн
30/11/2009
«ДвижениÑ» империи и приграничные территории
За поÑледний год Ñвно активизировалиÑÑŒ «пушиÑтые» разговорчики об уÑтановлении мира и ÑтабильноÑти на Кавказе и урегулировании противоÑтоÑний. Ðтими разговорчиками Ð½Ð°Ñ ÐºÐ¾Ñ€Ð¼ÑÑ‚ вÑе поÑледние 20 лет, но, Ð½Ð°Ñ‡Ð¸Ð½Ð°Ñ Ñ Ð»ÐµÑ‚Ð° 2008 года, мы ÑтановимÑÑ Ð¾Ñ‡ÐµÐ²Ð¸Ð´Ñ†Ð°Ð¼Ð¸ Ñобытий еÑли не революционных, то, во вÑÑком Ñлучае, не прогнозировавшихÑÑ 2-3 года назад. Ðто руÑÑко-грузинÑÐºÐ°Ñ Ð²Ð¾Ð¹Ð½Ð° (Ð¸Ð¼ÐµÐ½ÑƒÐµÐ¼Ð°Ñ Ð¾Ñетино-грузинÑкой), урегулирование роÑÑийÑко-турецких отношений (под именем армÑно-турецких), а теперь еще и Ñ‚ÐµÐ½Ð´ÐµÐ½Ñ†Ð¸Ñ Ðº урегулированию карабахÑкой проблемы (Ñледует полагать, что произойдет урегулирование роÑÑийÑко-азербайджанÑких отношений опÑÑ‚ÑŒ же под именем армÑно-азербайджанÑких).
Однако, вÑе дело в том, что в Ñти процеÑÑÑ‹ вовлечена не только РоÑÑиÑ, но и СШР- в рамках определенной договоренноÑти Ñ Ð Ð¾ÑÑией. Следует отметить, что вÑе Ñти процеÑÑÑ‹, как бы ни пыталиÑÑŒ прикрыть их «миленьким» лекÑиконом, на деле не имеют даже отдаленного Ð¾Ñ‚Ð½Ð¾ÑˆÐµÐ½Ð¸Ñ Ðº уÑтановлению ÑтабильноÑти, мира и незавиÑимоÑти в регионе. Вполне вероÑтно, что ключи к решению означенных проблем Ñледует иÑкать не Ñтолько в Ñовременных геополитичеÑких доктринах, но и, Ñ…Ð¾Ñ‚Ñ Ð±Ñ‹ чаÑтично, в Ñредневековых мануÑкриптах, ибо иÑÑ‚Ð¾Ñ€Ð¸Ñ Ð¸ идеологичеÑÐºÐ°Ñ Ð¿Ð»Ð°Ñ‚Ñ„Ð¾Ñ€Ð¼Ð° ÑÑ‚Ð°Ð½Ð¾Ð²Ð»ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð¸Ð´ÐµÐ½Ñ‚Ð¸Ñ‡Ð½Ð¾Ñти региона обозначена именно в Ñтих иÑточниках, напиÑанных задолго до Ñовременных доктрин.
Ðо оÑтавим Ñтот разговор на потом. Прежде чем добратьÑÑ Ð´Ð¾ него, попробуем оÑмыÑлить нынешние процеÑÑÑ‹ в контекÑте культурно-иÑторичеÑкой модели «империÑ-перифериÑ». Ðта очень проÑÑ‚Ð°Ñ Ð¼Ð¾Ð´ÐµÐ»ÑŒ, Ñлабо завиÑÐ¸Ð¼Ð°Ñ Ð¾Ñ‚ абÑтрактных и конкретных деталей, позволит нам, без угрозы заблудитьÑÑ Ð² информационных деталÑÑ…, понÑÑ‚ÑŒ ÑегоднÑшние ÑобытиÑ. Ð”Ð»Ñ Ð¾ÑмыÑÐ»ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð»ÑŽÐ±Ð¾Ð³Ð¾ вопроÑа очень важен выбор диÑтанции, Ñ ÐºÐ¾Ñ‚Ð¾Ñ€Ð¾Ð¹ он раÑÑматриваетÑÑ. Кое-что легче раÑÑматривать вблизи, Ñ Ð¿Ð¾Ð¼Ð¾Ñ‰ÑŒÑŽ ювелирного окулÑра, другие вопроÑÑ‹ ÑтановÑÑ‚ÑÑ ÑÑнее Ñ Ð±Ð¾Ð»ÐµÐµ дальнего раÑÑтоÑниÑ.
РоÑÑÐ¸Ñ - Ð³Ð»Ð°Ð²Ð½Ð°Ñ ÑƒÐ³Ñ€Ð¾Ð·Ð° незавиÑимоÑти Ðрмении
То, что ныне именуетÑÑ Ð®Ð¶Ð½Ñ‹Ð¼ Кавказом, - как ÑÐ²Ð¾ÐµÐ¾Ð±Ñ€Ð°Ð·Ð½Ð°Ñ Ð¸Ð´ÐµÐ½Ñ‚Ð¸Ñ‡Ð½Ð¾ÑÑ‚ÑŒ, геополитичеÑкий поÑÑ, не только ÑвлÑет Ñобой оÑколок РоÑÑийÑкой империи, но и продолжает оÑтаватьÑÑ ÐµÐµ чаÑтью до Ñих пор. За Ñтоль небольшой период времени - 20 лет - бывшим имперÑким перифериÑм не удалоÑÑŒ доÑтичь полноценной незавиÑимоÑти, выбравшиÑÑŒ из диапазона Ñ€Ð°Ð·Ð²Ð¸Ñ‚Ð¸Ñ Ð¸Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ð¸, тем более, что Ð±Ñ‹Ð²ÑˆÐ°Ñ - наÑтоÑÑ‰Ð°Ñ Ð¼ÐµÑ‚Ñ€Ð¾Ð¿Ð¾Ð»Ð¸Ñ Ð½Ðµ Ñклонна поощрÑÑ‚ÑŒ подобные процеÑÑÑ‹. Ðто означает, что главной угрозой незавиÑимоÑти Ñтран региона, в чаÑтноÑти, Ðрмении продолжает оÑтаватьÑÑ Ð Ð¾ÑÑиÑ. Мы бы хотели подчеркнуть оÑобенно Ðрмению. Ощущение такое, что мы не оÑознали или не помним, от кого мы Ñтали незавиÑимыми. ÐынешнÑÑ ÐÑ€Ð¼ÐµÐ½Ð¸Ñ ÑвлÑлаÑÑŒ чаÑтью бывшей РоÑÑийÑкой империи, и отделилаÑÑŒ от нее в результате упорной борьбы Ñ Ð¸Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸ÐµÐ¹ в 1988-91 гг. ОÑновным потенциальным противником Ðрмении ÑвлÑетÑÑ Ð½Ðµ Ñтолько Ðзербайджан или ТурциÑ, Ñколько РоÑÑиÑ.
Ðто говоритÑÑ Ð½Ðµ Ð´Ð»Ñ Ñ‚Ð¾Ð³Ð¾, чтобы завтра же объÑвить войну РоÑÑии, потребовать вывода роÑÑийÑких военных баз, запретить руÑÑкий Ñзык, оказать давление на молокан и так далее. ПроÑто нужно очень Ñпокойно, без излишней иÑтерии, признать и понÑÑ‚ÑŒ, что главной угрозой незавиÑимоÑти Ðрмении ÑвлÑетÑÑ ÐœÐ¾Ñква, и разрабатывать тактику, иÑÑ…Ð¾Ð´Ñ Ð¸Ñ… Ñтих реалий.
ИмперÑкие циклы
СтратегичеÑкую угрозу Ðрмении предÑтавлÑÑŽÑ‚ «движениÑ» РоÑÑийÑкой империи (далее - Империи). Модель ÑледующаÑ. Грубо говорÑ, Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ Ð¼Ð¾Ð¶ÐµÑ‚ позволить Ñебе два вида «движениÑ». Одно - к крайнему оÑлаблению и раÑпаду, другое - к возрождению и раÑширению былой мощи. Оба Ñтих Ð´Ð²Ð¸Ð¶ÐµÐ½Ð¸Ñ - Ñ Ñ‚Ð¾Ñ‡ÐºÐ¸ Ð·Ñ€ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð±ÐµÐ·Ð¾Ð¿Ð°ÑноÑти нынешней приграничной зоны Империи, а некогда - ее периферии - Ñледует раÑценивать как равноÑильные угрозы. Идеальной Ñледует Ñчитать Ñредний вариант, когда Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ Ñ€Ð°ÑшатываетÑÑ, но не до ÑƒÑ€Ð¾Ð²Ð½Ñ Ñ€Ð°Ñпада. Ðто можно именовать ÑоÑтоÑнием «дальнего ÑоÑедÑтва». Оно наиболее выгодно Ñ Ñ‚Ð¾Ñ‡ÐºÐ¸ Ð·Ñ€ÐµÐ½Ð¸Ñ ÑÑ‚Ð°Ð½Ð¾Ð²Ð»ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð½ÐµÐ·Ð°Ð²Ð¸ÑимоÑти периферии, еÑли, конечно, поÑледнÑÑ Ð¸Ð¼ÐµÐµÑ‚ ÑпоÑобную и иÑполненную воли к незавиÑимоÑти Ñлиту - политичеÑкую, интеллектуальную, ÑкономичеÑкую и Ñ‚.д.. Ðо Ñто обÑтоÑтельÑтво в немалой Ñтепени завиÑит от «удаленноÑти» Империи.
Дабы модель не показалаÑÑŒ Ñлишком Ñухой и топорной, можно привеÑти пару иÑторичеÑких примеров. Ð’ IX веке «не Ñлишком ÑÐ¸Ð»ÑŒÐ½Ð°Ñ Ð¸ не Ñлишком ÑлабаÑ» Ð¿Ð¾Ð·Ð¸Ñ†Ð¸Ñ Ð´Ð¾Ñтаточно диÑтанцированной Византии ÑпоÑобÑтвовала незавиÑимоÑти Ðрмении в уÑловиÑÑ… раÑпада ÐрабÑкого халифата. Иными Ñловами, незавиÑимоÑÑ‚ÑŒ Ðрмении как хриÑтианÑкого гоÑударÑтва, Ñ Ð¾Ð´Ð½Ð¾Ð¹ Ñтороны, была возможна лишь при Ñлабой Византии, Ñ Ð´Ñ€ÑƒÐ³Ð¾Ð¹ Ñтороны, одно только ÑущеÑтвование Византии ÑпоÑобÑтвовало поддержанию хриÑтианÑкого гоÑударÑтва на Ñтыке хриÑтианÑкого и муÑульманÑкого миров. ВпоÑледÑтвии, в первой половине XI века, чрезмерное уÑиление и раÑширение ВизантийÑкой империи привело к потере незавиÑимоÑти Ðрмении. Следующий цикл оÑÐ»Ð°Ð±Ð»ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð’Ð¸Ð·Ð°Ð½Ñ‚Ð¸Ð¸ ÑпоÑобÑтвовал незавиÑимоÑти армÑн в Киликии. Примерно те же закономерноÑти можно увидеть в контекÑте отношений ÐÑ€Ð¼ÐµÐ½Ð¸Ñ - Рим, ÐÑ€Ð¼ÐµÐ½Ð¸Ñ - МонгольÑÐºÐ°Ñ Ð¸Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ.
Примерно также выглÑдит иÑÑ‚Ð¾Ñ€Ð¸Ñ Ð Ð¾ÑÑийÑкой империи. Ð’ начале XVIII века, когда РоÑÑийÑÐºÐ°Ñ Ð¸Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ Ð´Ð¾Ñтаточно окрепла, чтобы позволить Ñебе вмешиватьÑÑ Ð² дела на Кавказе, но пока была недоÑтаточно Ñильна, чтобы поглотить Ñти территории, Ñто ÑоÑтоÑние ÑпоÑобÑтвовало политичеÑкой и даже культурной активизации армÑн и грузин. Дальнейшее раÑширение Империи привело к незавиÑимоÑти Грузии и потере надежд армÑн на незавиÑимоÑÑ‚ÑŒ. Ðекоторые народы, оказавшиеÑÑ Ð² XIX веке на Ñтыке двух империй - РоÑÑийÑкой и ОÑманÑкой, подверглиÑÑŒ уничтожению и выÑелению. ИмеютÑÑ Ð² виду геноцид ÑеверокавказÑких народов (в том чиÑле, абхазцев) Ñо Ñтороны руÑÑких и геноцид армÑн, Ñвершенный турками: кÑтати, Ñти два вопроÑа Ñледует раÑÑматривать в одном контекÑте.
ОÑлабление РоÑÑии в начале XX века дало еще один ÑˆÐ°Ð½Ñ Ð´Ð»Ñ Ð½ÐµÐ·Ð°Ð²Ð¸ÑимоÑти, но ее возвращение привело к потере и незавиÑимоÑти, и значительных территорий. Очередное оÑлабление Империи уже к концу XX века привело к обретению незавиÑимоÑти. О том, что ÐÑ€Ð¼ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð¿Ñ€Ð¾Ð´Ð¾Ð»Ð¶Ð°ÐµÑ‚ пребывать пуÑÑ‚ÑŒ даже в виртуальном проÑтранÑтве Империи, ÑвидетельÑтвует Ñ…Ð¾Ñ‚Ñ Ð±Ñ‹ тот факт, что важнейшие внутриармÑнÑкие ÑÐ¾Ð±Ñ‹Ñ‚Ð¸Ñ Ð²Ñ…Ð¾Ð´ÑÑ‚ в интереÑный Ñ€ÐµÐ·Ð¾Ð½Ð°Ð½Ñ Ñ Ñ€Ð°Ð·Ð²Ð¸Ñ‚Ð¸Ñми в РоÑÑии. Скажем, передача в 1998-99 гг. президентÑкой влаÑти премьеру - «темной лошадке», ÑопровождавшаÑÑÑ Ð±ÐµÑпрецедентными террориÑтичеÑкими акциÑми, ÑтавшаÑ, по Ñути, уÑтановлением реваншиÑÑ‚Ñкого режима.
От грузинÑкого раÑÑ‡Ð»ÐµÐ½ÐµÐ½Ð¸Ñ Ðº армÑнÑкой капитулÑции
Ð¡Ð¾Ð±Ñ‹Ñ‚Ð¸Ñ Ð¿Ð¾Ñледних полутора лет можно квалифицировать как новую попытку «раÑширениÑ» Империи. Ð’ чаÑтноÑти, руÑÑко-грузинÑкую войну, во Ð²Ñ€ÐµÐ¼Ñ ÐºÐ¾Ñ‚Ð¾Ñ€Ð¾Ð¹ Ð“Ñ€ÑƒÐ·Ð¸Ñ Ð±Ñ‹Ð»Ð° наголову разбита, и раÑчленение Ñтой Ñтраны Ñледует раÑÑматривать как Ñерьезный вызов Ñ Ñ‚Ð¾Ñ‡ÐºÐ¸ Ð·Ñ€ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð½ÐµÐ·Ð°Ð²Ð¸ÑимоÑти Ðрмении. Как метко заметил мой друг, ГрузиÑ, ÐºÐ¾Ñ‚Ð¾Ñ€Ð°Ñ Ð³ÐµÐ¾Ð³Ñ€Ð°Ñ„Ð¸Ñ‡ÐµÑки отделÑет Ð½Ð°Ñ Ð¾Ñ‚ РоÑÑии, ÑвлÑетÑÑ Ð¾Ð´Ð½Ð¸Ð¼ из главных гарантов незавиÑимоÑти Ðрмении (как в течение долгих веков ÐÑ€Ð¼ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð°Ð¼Ð¾Ñ€Ñ‚Ð¸Ð·Ð¸Ñ€Ð¾Ð²Ð°Ð»Ð° Ñвоим географичеÑким положением Ð´Ð»Ñ Ð“Ñ€ÑƒÐ·Ð¸Ð¸ набеги захватчиков Ñ ÑŽÐ³Ð°, воÑтока и запада). И в Ñтом ÑмыÑле не Ñлучайно, что за раÑчленением Грузии поÑледовало, или родилоÑÑŒ в Ñтом контекÑте так называемое роÑÑийÑко-турецкое Ñближение. Как видите, разговоры об угрозе не ÑвлÑÑŽÑ‚ÑÑ Ð¿Ñ€Ð°Ð·Ð´Ð½Ð¾Ð¹ риторикой, ибо Ñложно не заметить ÑвÑзь между роÑÑийÑко-грузинÑкими и армÑно-турецкими процеÑÑами. Ð¡ÐµÐ³Ð¾Ð´Ð½Ñ ÑƒÐ¶Ðµ обозначилоÑÑŒ новое направление - армÑно-азербайджанÑкое урегулирование, которое опÑÑ‚ÑŒ же Ñледует раÑÑматривать в контекÑте руÑÑко-грузинÑкой войны и поÑледÑтвий нового «раÑширительного» Ð´Ð²Ð¸Ð¶ÐµÐ½Ð¸Ñ Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ð¸.
Помимо закономерноÑтей данной модели Ñледует брать на учет еще две закономерноÑти. Ð). Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ Ð¸Ð´ÐµÑ‚ на Ñделки Ñ Ð´Ñ€ÑƒÐ³Ð¸Ð¼Ð¸ империÑми или державами за Ñчет не Ñвоих интереÑов, а интереÑов ваÑÑалов. Б). Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ñ Ð² Ñвоем приграничье Ñоздает не мир, а конфликты. Ð Ñто значит, что ÑегоднÑшние примирительные процеÑÑÑ‹ - Ñто не более чем иллюзиÑ. Речь может идти лишь об упразднении беÑполезных, отыгравших Ñвою роль Ð´Ð»Ñ Ð˜Ð¼Ð¿ÐµÑ€Ð¸Ð¸ конфликтов и Ñоздании новых.
Так что, не Ñледует иÑкать ключи к ÑтабильноÑти, миру и незавиÑимоÑти в регионе в геополитичеÑких играх нынешних держав. Ключи ÑпрÑтаны в нашем регионе. Конкретнее, их можно найти в Ñтаринных мануÑкриптах. И об Ñтом мы поговорим в Ñледующий раз.
კომენტარები და ინფო რუსეთ-საქართველოს ომზე
ძალიან საინტერესოა და დამაინტერესა გაგრძელებამ.
იმედია იქნება.
იმედია იქნება.
FORUM_PERMISSIONS
You cannot post new topics in this forum
You cannot reply to topics in this forum
You cannot edit your posts in this forum
You cannot delete your posts in this forum
 |
ახალი წერილი |  |
ახალი წერილი არაა |  |
ანონსი | ||
![ახალი წერილი [ ცხარე ]](./styles/karavi-ptk/theme/images/old_icons/folder_new_hot.gif){kind=icon} |
ახალი წერილი [ ცხარე ] | ![ახალი წერილი არაა [ ცხარე ]](./styles/karavi-ptk/theme/images/old_icons/folder_hot.gif){kind=icon} |
ახალი წერილი არაა [ ცხარე ] |  |
თვალშისაცემი | ||
![ახალი წერილი [ დაკეტილია ]](./styles/karavi-ptk/theme/images/old_icons/folder_lock_new.gif){kind=icon} |
ახალი წერილი [ დაკეტილია ] | ![ახალი წერილი არაა [ დაკეტილია ]](./styles/karavi-ptk/theme/images/old_icons/folder_lock.gif){kind=icon} |
ახალი წერილი არაა [ დაკეტილია ] |