ტაო-კლარჯეთი ბზობის დღეებში, 9-12.04.2009

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

ტაო-კლარჯეთში წამომსვლელთა სია, ამჟამად, ასე გამოიყურება:

1. GAMARJOBA SAKARTVELO
2. მთაშენკა
3. ნიმფა
4. ამიგო
5. ოკულონე
6. ჩიტუციო
7. ზვიოტაო
8. ზ-ს ზვიოზდაჩკა
9. ნაია
10. გოგას + მარიკუნა
11.Toma-თომა
12. zika
13 ჭუნიკო
14-15 ჭუნიკოს +ები
16. ბუბა (Vanski)
17. დონი ?
18. მიშა მინუს კურუში?
19. სასკვა?
21. აცა?
22. მისის აცა?
23 ...

შეგახსენებთ, რომ შეგვიძლია, 25ნი წავიდეთ.
ჯერ-ჯერობით, 9 ადგილი გვაქვს.
კითხვისნიშნიანებს, ვიდრე მას არ მოხნიან, წამომსვლელებად არ განვიხილავ.
ამიტომ, ჩაეწერეთ თამამად

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

პატარა შესწორებას შევიტან თქვენ გეგმაში.
საქმე ისაა, რომ რასაც თქვენ შატბერდს უწოდებთ, რომელიც სოფ. ენი რაბათთან მდებარეობს ძველი ახალდაბაა. ხოლო როგორც ბოლო წლების გამოკვლევებმა ცხადყო, ნამდვილი შატბერდი სოფელ ოკუმიშლართანაა, ბოსელთას ციხის სიახლოვეს. სამწუხაროდ მის და ამ ხეობის სხვა ძეგლების სანახავად წასასვლელად დამატებით ერთი დღეა საჭირო.

საინტერესოა.
გმადლობ
ამ გასვლაში ბოსელთას ციხის მიმართულებით ვერ წავალთ, სამაგიეროდ,
შემდეგ წასასვლელად კიდევ 1 მიზეზი გვექნება.

ყველას მინდა, მოგმართოთ:
ვინმეს ჰომ არ შეგიძლიათ, ახლანდელი თურქეთის ტერიტორიაზე
არსებული ქართული ძეგლების სრული ნუსხა ჩამოგვიწეროთ?

[guruli]

პატარა შესწორებას შევიტან თქვენ გეგმაში.
საქმე ისაა, რომ რასაც თქვენ შატბერდს უწოდებთ, რომელიც სოფ. ენი რაბათთან მდებარეობს ძველი ახალდაბაა. ხოლო როგორც ბოლო წლების გამოკვლევებმა ცხადყო, ნამდვილი შატბერდი სოფელ ოკუმიშლართანაა, ბოსელთას ციხის სიახლოვეს. სამწუხაროდ მის და ამ ხეობის სხვა ძეგლების სანახავად წასასვლელად დამატებით ერთი დღეა საჭირო.

საინტერესოა!!! აბა, 2005-ში მე რაც შატბერდად მანახეს - არტანუჯის ახლოს, ქალაქიდან აღმოსავლეთით (დაახლოებით ხანძტის მხარეს წავედით, მაგრამ მალევე ავუხვიეთ ზევით - გზას ჯერ კიდევ აკეთებდნენ მაშინ), ის არაა შატბერდი?
ბატონო გიორგი, ახლა გადავხედე თემურ ხუციშვილის რედაქტორობით 2008-ში გამოცემულ "ტაო-კლარჯეთის ხუროთმოძღვრული ძეგლების" რუკას (მგონია, ეს იგივეა, რაც ჩიტუციომ დადო და მის შექმნაში თქვენც უნდა გქონდეთ მონაწილეობა მიღებული). მაგ რუკაზე შატბერდი იქ უნდა იყოს, რასაც მე ვამბობ - არტანუჯის ახლოს. აგარაც ახსენა გიდმა, ესეც მახსოვს - ეგ ადგილები თამარ დედოფლის საზაფხულო აგარაკები იყოო.
კიდევ ერთხელ აგიხსნით, როგორ მივედით მანდ, თუმცა სოფლის სახელი არ მახსოვს. არტანუჯიდან წავედით იმავე მთავარი ქუჩით, რომლითაც დოლისყანა-ხანძთისკენ გავედით. დოლისყანიდან ხანძთისკენ სადღაც გავუხვ-გამოვუხვიეთ, მაგრამ ქალაქიდან ერთი გზით გავედით, მაგრამ მალევე ავუხვიეთ მარცხნივ - ზევით, სოფლისკენ. გზა არ იყო ასფალტირებული, თუმცა მაშინ მთავარი ქუჩის ასახვევთანვე ხიდს აკეთებდნენ. ჩვენ პირდაპირ სოფელში გავიარეთ, ბუნება კი თავისი წიწვნარებით და მდელოებით რაჭის ზუსტი ასლი იყო. მაგ ტაძართან ერთი ქართული წარმოშობის კაცი ცხოვრობს -ოდესღაც მესხეთიდან აზიაში გადასახლებული, რომლის წინაპრებიც სამშობლოში დაბრუნების სურვილს საბოლოოდ მანდ ჩამოუყვანია, როცა თურქებმა სომხები გაყარეს მანდედან. სამწუხაროდ, მე ფოტოები არ მაქვს და კიდევ 2 რამეს ვიტყვი იმის მისანიშნებალად, რომელ ეკლესიაზე ვლაპარაკობ - იმ მშენებარე ხიდიდან საცალფეხო ბილიკიც ადის, ხოლო შესასვლელის თავზე სომხების ახალამოფხაჭნილი წარწერაა.

[guruli]

GAMARJOBA SAKARTVELO

ამ გასვლაში ბოსელთას ციხის მიმართულებით ვერ წავალთ, სამაგიეროდ,
შემდეგ წასასვლელად კიდევ 1 მიზეზი გვექნება.

ბოსელთაც კარგია და მანდვე ძაან ლამაზია ახიზას მონასტერიც, ბოსელთასთან ახლოსაა. მე ნუკას საყდარიც მაინტერესებს, რომელიც ლამაზ ხეობაში ყოფილა, მაგრამ ის უფრო ხანძთისკენაა და ცოტა შორსაა ბოსელთადან.

[ჩიტუციო]

ყველას მინდა, მოგმართოთ:
ვინმეს ჰომ არ შეგიძლიათ, ახლანდელი თურქეთის ტერიტორიაზე
არსებული ქართული ძეგლების სრული ნუსხა ჩამოგვიწეროთ?

http://virtualtao-klarjeti.com/allctegories.aspx?id=57

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

ჩიტუციო
გმადლობ.
არაჩვეულებრივი ვებ-გვერდია.
იქიდან ძეგლების სიას გადმოვიტან:

• ადიშის ოთხთავი
• ანისი. ქართული ეკლესია
• ანჩი
• ანჩის მაცხოვრის კარედი ხატი (ანჩისხატი)
• ანძავი
• არდაგანის ციხე
• ართვინის ციხე
• არტანუჯი ქალაქი
• არტანუჯი ციხე
• აღჯა ყალე
• ახიზა, ქვაბები
• ახიზას დარბაზული ეკლესია
• ახიზას ციხე
• ბანა
• ბანას მღვიმის ეკლესია
• ბაღჩალო ყიშლა
• ბახჩალო ყიშლას ციხე
• ბერთა
• ბერთას წყალზე ხიდი
• ბერთის ოთხთავი
• ბერკი
• ბორჩხის ხიდები
• ბრილის საწინამძღვრო ჯვარი
• გურჯანი
• დაბაწვრილი
• დადაშენი
• დამალა
• დარიჯა
• დოლისყანა
• დორთ ქილისა
• ევფრატი
• ენი რაბათი
• ერუშეთი
• ესბეკი
• ესბეკის ძველი დარბაზული ეკლესია
• ექექი
• ვანქი
• ვაშლობი
• ვაჩეძორი
• ველის ციხე, სასახლე, ეკლესია
• ზეგანი, ზაქი,
• თეთრციხე
• თორთუმის ციხე
• თუქრაშენი
• იოანე ოქროპირი, მათეს სახარება
• ისი
• ისპირი
• იშხანი
• იშხნის საწინამძღვრო ჯვარი
• კავკასიძეების ციხე
• კალმახის ციხე
• კიაღმის ალთი (ქამხისი)
• კილიჩკაია, ერსისის ციხე
• კინეპოსის დარბზული ეკლესიები
• კინეპოსის ტეტრაკონქი
• კისპაროტის ციხე
• კოპი
• კოპრუგორენი, ოშნაკის კალე
• კოპრუსგორენის ციხე
• კრებული
• ლექსორი
• მაკრიალი
• მაკრიალი
• მამაწმინდა
• მარტვილის ენკოლპიონი ჯვარცმის გამოსახულებით
• მგელციხე
• მესტიის ოთხთავი
• მიქაელ მოდრეკილის ჰიმნების კრებული
• მიძნაძორი
• მუხლადჯიგილისი
• მცხეთის ფსალმუნი
• ნიხახი, იოკუშლუ
• ნიხახი, იუოკუშლუს ციხე
• ნუკას საყდარი
• ნუკას საყდარი
• ოთხთა ეკლესია
• ოლთისი
• ოპიზა
• ორთული
• ოშკი
• ოშკი იოანე ნათლისმცემლის ეკლესია
• ოშკის სკრიპტორიუმი, სატრაპეზო
• პარეხთა
• პარხალი
• პარხლის მრავალთავი
• პარხლის ოთხთავი
• პეტრეკისის ციხე
• სათლე
• სათლე, ციხე
• საკირე
• სარიგოლ კალე
• სენსოპი
• სერა, მზეჭაბუკის ეკლესია
• სვეტი
• სვიმეონ მესვეტის ხატი ლაღამიდან
• სინკოთი
• სიხჩეკის ციხე
• სოლომონკალა
• სპერის ეკლესია
• სპერის სელჯუკური მეჩეთი
• ტაოსკარი
• ტბეთი
• ურბნისის ოთხთავი
• ურთა
• ფანასკერტი
• ფანასკერტის ციხე
• ფარნაკის ეკლესია
• ფარნაკის ციხე I
• ფარნაკის ციხე II
• ფექრაშენი
• ქაჯის ციხე (შაითანკალე)
• ქინძის ციხე
• ქოროღლუს ციხე
• ქსნის ოთხთავი
• შავშეთის ციხე
• შატბერდი (შარბეთი)
• შატბერდის მრავალთავი
• შატბერდის ციხე (ბოსელთა)
• ჩაისი
• ჩამხუსი
• ჩევრელეს გამოქვაბული
• ცირქინე
• წეფთის ციხე (უსტამისი)
• წყაროსთავი კლარჯეთის
• წყაროსთავის ოთხთავი
• წყაროსთავის სახარება
• წყწყ
• ხანცთა
• ხახული
• ხახულის ღმრთისმშობლის კარედი ხატი
• ჯალა
• ჯრუჭის ოთხთავი
• ჰოშრეთი

[VANO]

GAMARJOBA SAKARTVELO ანუ ბრიგადირო


არ თქვა ახლა ესენი ყველა უნდა ვხახოთო თორე გასკდა გული და ეგაააა

[okulone]

ჩიტუციო

საინტერესო საიტია,ბევრი რამ სასარგებლო ინფორმაცია ვნეხე,

მადლობა

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

GAMARJOBA SAKARTVELO ანუ ბრიგადირო


არ თქვა ახლა ესენი ყველა უნდა ვხახოთო თორე გასკდა გული და ეგაააა

ჰაჰა, სიამოვნებით ვნახავდი სხვა დროს.
1ხელ ავიკრავ გუდა-ნაბადს და ჩემს ძველს გატაცებას გავიხსენებ.
ამჯერად, 12-14 ძეგლს ვნახავთ

[Mta Mkvarebia]

GAMARJOBA SAKARTVELO
ტაო-კლარჯეთის ისტორიული ძეგლების ჩამონათვალის ძებნაში, "არტანუჯის" გამომცემლობის მიერ გამოცემულ წიგნს მივაკვლიე:
დავით ხოშტარიას "კლარჯეთის ეკლესია-მონასტრები" გადავრეკე წიგნის მაღაზიებში და "პარნასის" ლესელიძეს 33-ში მდებარე მაღაზიაში აქვთ. 13 ლარამდე ღირს. ხვალ თუ მოვახერხე აუცილებლად შევიძენ. იქნებ თქვენც მოგინდეთ და იმიტომ ვწერ.

ეს ამ წიგნის მოკლე ანოტაცია:

კლარჯეთის ეკლესიები და მონასტრები
დავით ხოშტარია

ცნობილი ხელოვნებათმცოდნის დავით ხოშტარიას მონოგრაფიული ნაშრომი მიძღვნილი ისტორიული ქართული პროვინციის კლარჯეთის ხუროთმოძღვრებისადმი. თურქეთის რესპუბლიკის ტერიტორიაზე მოქცეული ქართული არქიტექტურული ძეგლების თავგადასავალი უძველესი დროიდან მოყოლებული ვიდრე ოცდამეერთე საუკუნემდე: ციხე-ქალაქი თუხარისი - პირველი ადმინისტრაციულ-პოლიტიკური ცენტრი კლარჯეთისა; ვახტანგ გორგასლის სააღმშენებლო საქმიანობა - ციხე-ქალაქ არტანუჯისა და ოპიზის მონასტრის დაარსება; არაბობა კლარჯეთში და საეკლესიო ცხოვრების დამცრობა; წმ. გრიგოლ ხანძთელის სამონასტრო აღმშენებლობა და ახალი სასულიერო ცენტრების წარმოქმნა; სახელოვანი ”ათორმეტნი უდაბნონი კლარჯეთისანი” - ხანძთა, ოპიზა, დოლისყანა, შატბერდი, ჯმერკი, დაბა, ბერთა, პარეხი, მიძნაძორი, წყაროსთავი, მერე და ბარეთელთა; კლარჯეთის გუმბათოვანი და უგუმბათო ძეგლების არქიტექტურული თავისებურებანი; სამი ტაძარი კლარჯეთის მეზობელი შავშეთიდან - ტბეთი, სინკოთი და სათლე.

წიგნს დართული აქვს ორმოცდაათზე მეტი შავ-თეთი ფოტო და რამდენიმა ათეული გრაფიკული ნახაზი (გეგმა, ჭრილი და ა.შ.). ახლავს სრული ბიბლიოგრაფიული ნუსხა და საკუთარ სახელთა საძიებელი.

296 A4, ტაბულები - 36 გვ. გარეკანი - რბილი,2005. ფასი - 9 ლარი

[Naia]

Mta Mkvarebia
რა საინტერესოა

მეც მომინდა ეგ წიგნი

იქნებ დღეს მოვხვდე პარნასში...

[guruli]

Giorgi Bagrationi, რაკიღა ჩინებულად იცნობთ მაქაურობას, რამდენიმე საკითხი მაინტერესებს.
1). ჯაყის ციხე რომ სასაზღვრო-სამხედრო და აკრძალულ ზონაში ყოფილა, გავიგე, მაგრამ რამდენადაა შესაძლებელი მაგ მხარის აწ უკვე დანგრეული სხვა ძეგლების - ალის, საკირეს, არილას (ჭანჭახის) ნახვა? ანუ, ეგენიც იმ აკრძალულ სასაზღვრო ზოლში ხომ არ შედიან? არა მგონია, აკრძალვა შეეხებოდეს მერეს, ყველის ციხეებს, წურწყაბს, მაგრამ ეგენი?
2). არის თუ არა შესაძლებელი, 2 დღეში მოესწროს (პარასკევ საღამოს ვალემდე რომ ჩავიდეთ) ერუშეთის მხარეში, კარწახისა და ჩრდილის ტბებისკენ ჩასვლა და იქაური ციხეების - ქაჯის, ჩრდილისა და სხვათა მონახულება? ეგ იმდენად მაინტერესებს, რომ ახლოსაცაა და შედარებით უცნობი ძეგლებია.
3). ტურისტულ მარშრუტებში რატომ არავის შეაქვს ისეთი დიდი და ცნობილი ძეგლები, როგორიცაა თუხარისი, ფანასკერტი, ტაოსკარი და თქვენც მიერ გადაღებული ულამაზესი სოლომონკალა? მისასვლელადაა ცუდი თუ - განადგურებულებია? მაგრამ ოპიზაზე მეტი განადგურებული რაღა უნდა იყოს (არადა, იქ დადიან) და თანაც, მაგხელა ციხეები ასე უკვალოდ არ დაინგრეოდა. ამასთან, სოლომონყალას ნახვა ღირს და ამათი უმეტესობა იშხანის ახლოსაა.
4). ენირაბათი ახალდაბის თურქული სახელია თუ - შატბერდის?
P.S. წინასწარ დიდი მადლობა.

[VANO]

ახლა სამოგზაურო გეზი:

1დღე, 9 იგრიკა:
შეკრება დილაუთენია 05:29ზე სქიმიასთან

თუ სპორტის სასახლიდან ბრიგადირო?

[guruli]

GAMARJOBA SAKARTVELO

დორთ ქილისა

გოგა, დამეთანხმები, აჯობებს და აუცილებელიცაა, ძეგლები ქართული სახელებით მოვიხსენიოთ და ასე დავამკვიდროთ. დორთქილისე იგივე ოთხთა ეკლესიაა - თურქულად ეწოდება მასე.

ენი რაბათი

ამ ტერმინში გარკვევა წეღან გიორგი ბაგრატიონსაც ვთხოვე. თუ ეგ შატბერდის თურქული სახელი არაა, მაშინ ახალდაბაა.

შატბერდის ციხე (ბოსელთა)

ეს ერთი და იგივეა? არა მგონია - სხვადასხვა ძეგლებია.
ხალხნო, წიგნს რაც შეეხება, შავ-თეთრი ფოტოებით მეც ბევრგან მინახავს, მაგრამ ჩვენ რომ მივდიოდით ტაოში, მაშინ გამოვიდა ახალი წიგნი - ფერადი ფოტოებით და მაგაზე ბევრად სქელიც იყო. სამწუხაროდ, ავტორები - ორნი იყვნენ, არ მახსოვს, მაგრამ გიორგი ბაგრატიონი იცნობს მაგ ხალხს. ეგ კი არა, მაშინ ავტორებთან შუამდგომლობასაც დაგვპირდა წიგნის საშოვნელად. მე მაშინ ვერ მომერიდა შეწუხება, მაგრამ თუ მსურველები შევიკრიბებით, ეგებ, ავტორს დავუკვეთოთ და იმ რაოდენობის წიგნი ისევ დავაბეჭდინოთ? ის იმდენად უკეთესი იყო მაგაზე, რომ მე ეგ არ ვიყიდე.

[guruli]

ახლა სამოგზაურო გეზი:

1დღე, 9 იგრიკა:
შეკრება დილაუთენია 05:29ზე სქიმიასთან
დილის 9ზე ვალედან საზღვარს გადავკვეთთ.
სანახავი: ტბეთი და დოლისყნა

მანდ დაამატე, რომ დოლისყანაში მიმავლები კავკასიძეების ციხესაც (თეკალე) ნახავთ. ოღონდ გზიდან თუ ახედავთ მაგ კლდის წვერზე წამომდგარ პატარა ეკლესიას, რადგან ასავლელი ერთადერთი ბილიკი წლების წინათ ჩანგრეულა და მიუვალია. მაქ კალანდიას ჯგუფი ავიდა ამ რამდენიმე წლის წინ ადგილობრივი ალპინისტის დახმარებით, რაც იქნებ ნახეთ კიდეც კალანდიას ერთ-ერთ ფილმში, ახლა რომ გადის საზმაუწყებელზე.