მოგზაურობა საირმიდან ზეკარის ხეობაში
Posted: 07 თებ 2011, 21:09
ლაშქრობამ, რომლის შესახებაც ახლა უნდა მოგიყვეთ, პირადად ჩემზე წარუშლელი შთაბეჭდილება მოახდინა და კიდევ უფრო მეტად შემაყვარა ჩემი მშობლიური მხარე ბაღდათი.
ბევრმა თქვენგანმა ალბათ იცის ბაღდათის რაიონის ადგილმდებარეობა, მაგრამ მოკლედ ვიტყვი მაინც. ბაღდათი ქუთაისის სამხრეთით ქუთაისიდან ასე 20 კილომეტრში მესხეთის ქედის ძირში მდებარეობს. ბაღდათი ცნობილია სამკურნალო კურორტით, საირმით და ასევე ტყის უზარმაზარი მასივებით. სწორედ ამ ტყეებში სიარულის და მოგზაურობის ჟინი მკლავდა კარგა ხანი და როგორც იქნა მოვაბი თავი ამ ლაშქრობასაც.
ბაღდათის რაიონში 5 ძირითადი ხეობაა: საკრაულას, ხანისწყლის, წაბლარასწყლის, ქერშავეთის (იგივე ზეკარის) და ლაშურას. მდინარე ხანისწყალი ბაღდათის ძირითადი მდინარეა, ხოლო დანარჩენი ოთხი მდინარე მისი შენაკადებია. საკრაულა უშუალოდ ბაღდათში უერთდება ხანისწყალს. შემდეგ თუ აჰყვებით ხანისწყლის ხეობას, სოფელ წყალთაშუაში ხეობა ორად გაიყოფა: მარცხნიდან ხანისწყალი მოედინება, ხოლო მარჯვნიდან უერთდება მას წაბლარასწყალი. კურორტი საირმე სწორედ წაბლარასწყლის ხეობაში მდებარეობს. შემდეგ მარცხნივ თუ ავყვებით ხანისწყლის ხეობას, წყალთაშუადან ასე 10 კილომეტრში ხანისწყალს მარჯვნიდან უერთდება მდინარე ქერშავეთი. მდინარე ქერშავეთის ხეობას მეორენაირად ზეკარის ხეობასაც უწოდებენ. სწორედ ამ ხეობაზე გადიოდა ჯერ კიდევ რომაელების დროიდან უძველესი გზა, რომელიც უმოკლესი დამაკავშირებელი გზა იყო სამხრეთ და დასავლეთ საქართველოებს შორის. ერთ-ორ ადგილას შემორჩენილია კიდევაც მაშინდელი გზის ნაშთები.
ქერშავეთის და ხანისწყლის შესართავიდან ასე 3 კილომეტრში კი ხანისწყლის ხეობაში სოფელი ხანია. ხანის ძირში კიდევ ორად იყოფა ხეობა: ხანისწყალი ამჯერად მარჯვნიდან ჩამოედინება, ხოლო მარცხნიდან მას უერთდება მდინარე ლაშურა. ამბობენ ძალიან ლამაზიაო ლაშურას ხეობა.
ამ ხუთი ხეობიდან, თუ არ მეშლება, საკრაულას და ლაშურას ხეობები ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნულ პარკშიც შედის.
სათაურიდანაც მიხვდებოდით, რომ ამ ლაშქრობით ჩვენ საირმიდან უნდა ავსულიყავით მესხეთის ქედზე, ხოლო იქიდან ზეკარის ხეობით წყალთაშუაში უნდა ჩამოვსულიყავით. გეგმის მიხედვით ლაშქრობა 5-6 დღიანი იყო. პირველ დღეს საირმეში უნდა დავრჩენილიყავით, ხოლო მეორე დღიდან უნდა დაგვეწყო ნამდვილი მოგზაურობა.
საირმიდან აბასთუმნამდე გადადის სამანქანო გზა, რომელიც მხოლოდ ორ ან სამხიდიანი მანქანებისთვისაა განკუთვნილი. საირმიდან უღელტეხილამდე 22-23 კილომეტრია. ჩვენ საირმე-აბასთუმნის უღელტეხილის გავლის შემდეგ აბასთუმანში დაშვების ნაცვლად 180 გრადუსით უნდა შემოვბრუნებულიყავით და ახლა ზეკარის ხეობით უნდა დავბრუნებულიყავით ბაღდათში. საირმე-აბასთუმნის უღელტეხილის სიმაღლე 2283 მეტრია, ხოლო ზეკარის ხეობის და აბასთუმნის დამაკავშირებელი უღელტეხილის - 2182 მეტრი. ზეკარის ხეობის და აბასთუმნის დამაკავშირებელი უღელტეხილს ზეკარის უღელტეხილი ეწოდება.
P. S. კონსტანტინე გამსახურდიას ტეტრალოგიაში ''დავით აღმაშენებელი'' მოხსენიებულია ზეკარის ხეობა და უღელტეხილი. სწორედ ამ გზით ისარგებლა ერთხელ დავით აღმაშენებელმა, როდესაც ერთერთ ზამთარს ქუთაისიდან სამცხეში გადაწყვიტა ჩასვლა.
ბევრმა თქვენგანმა ალბათ იცის ბაღდათის რაიონის ადგილმდებარეობა, მაგრამ მოკლედ ვიტყვი მაინც. ბაღდათი ქუთაისის სამხრეთით ქუთაისიდან ასე 20 კილომეტრში მესხეთის ქედის ძირში მდებარეობს. ბაღდათი ცნობილია სამკურნალო კურორტით, საირმით და ასევე ტყის უზარმაზარი მასივებით. სწორედ ამ ტყეებში სიარულის და მოგზაურობის ჟინი მკლავდა კარგა ხანი და როგორც იქნა მოვაბი თავი ამ ლაშქრობასაც.
ბაღდათის რაიონში 5 ძირითადი ხეობაა: საკრაულას, ხანისწყლის, წაბლარასწყლის, ქერშავეთის (იგივე ზეკარის) და ლაშურას. მდინარე ხანისწყალი ბაღდათის ძირითადი მდინარეა, ხოლო დანარჩენი ოთხი მდინარე მისი შენაკადებია. საკრაულა უშუალოდ ბაღდათში უერთდება ხანისწყალს. შემდეგ თუ აჰყვებით ხანისწყლის ხეობას, სოფელ წყალთაშუაში ხეობა ორად გაიყოფა: მარცხნიდან ხანისწყალი მოედინება, ხოლო მარჯვნიდან უერთდება მას წაბლარასწყალი. კურორტი საირმე სწორედ წაბლარასწყლის ხეობაში მდებარეობს. შემდეგ მარცხნივ თუ ავყვებით ხანისწყლის ხეობას, წყალთაშუადან ასე 10 კილომეტრში ხანისწყალს მარჯვნიდან უერთდება მდინარე ქერშავეთი. მდინარე ქერშავეთის ხეობას მეორენაირად ზეკარის ხეობასაც უწოდებენ. სწორედ ამ ხეობაზე გადიოდა ჯერ კიდევ რომაელების დროიდან უძველესი გზა, რომელიც უმოკლესი დამაკავშირებელი გზა იყო სამხრეთ და დასავლეთ საქართველოებს შორის. ერთ-ორ ადგილას შემორჩენილია კიდევაც მაშინდელი გზის ნაშთები.
ქერშავეთის და ხანისწყლის შესართავიდან ასე 3 კილომეტრში კი ხანისწყლის ხეობაში სოფელი ხანია. ხანის ძირში კიდევ ორად იყოფა ხეობა: ხანისწყალი ამჯერად მარჯვნიდან ჩამოედინება, ხოლო მარცხნიდან მას უერთდება მდინარე ლაშურა. ამბობენ ძალიან ლამაზიაო ლაშურას ხეობა.
ამ ხუთი ხეობიდან, თუ არ მეშლება, საკრაულას და ლაშურას ხეობები ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნულ პარკშიც შედის.
სათაურიდანაც მიხვდებოდით, რომ ამ ლაშქრობით ჩვენ საირმიდან უნდა ავსულიყავით მესხეთის ქედზე, ხოლო იქიდან ზეკარის ხეობით წყალთაშუაში უნდა ჩამოვსულიყავით. გეგმის მიხედვით ლაშქრობა 5-6 დღიანი იყო. პირველ დღეს საირმეში უნდა დავრჩენილიყავით, ხოლო მეორე დღიდან უნდა დაგვეწყო ნამდვილი მოგზაურობა.
საირმიდან აბასთუმნამდე გადადის სამანქანო გზა, რომელიც მხოლოდ ორ ან სამხიდიანი მანქანებისთვისაა განკუთვნილი. საირმიდან უღელტეხილამდე 22-23 კილომეტრია. ჩვენ საირმე-აბასთუმნის უღელტეხილის გავლის შემდეგ აბასთუმანში დაშვების ნაცვლად 180 გრადუსით უნდა შემოვბრუნებულიყავით და ახლა ზეკარის ხეობით უნდა დავბრუნებულიყავით ბაღდათში. საირმე-აბასთუმნის უღელტეხილის სიმაღლე 2283 მეტრია, ხოლო ზეკარის ხეობის და აბასთუმნის დამაკავშირებელი უღელტეხილის - 2182 მეტრი. ზეკარის ხეობის და აბასთუმნის დამაკავშირებელი უღელტეხილს ზეკარის უღელტეხილი ეწოდება.
P. S. კონსტანტინე გამსახურდიას ტეტრალოგიაში ''დავით აღმაშენებელი'' მოხსენიებულია ზეკარის ხეობა და უღელტეხილი. სწორედ ამ გზით ისარგებლა ერთხელ დავით აღმაშენებელმა, როდესაც ერთერთ ზამთარს ქუთაისიდან სამცხეში გადაწყვიტა ჩასვლა.
მანდ ასვლაზე ვოცნებობ. ეთნოგრაფიაში ხანი ცნობილია, როგორც იმერეთის ხევსურეთი, ოღონდ არ ვიცი, სადღეისოდ ის ძველი იერ-სახე და სტილი რამდენადაა შემორჩენილი.