კარავი

ვაჰ, ეს რა ლამაზი სურათია, თითქოს სპეციალურად დადგმული მოძრაობებია დაფიქსირებული...........

ჩრდილებიც საოცრად ჩანს.........

ესეც გალავანი

ლოცვები საქართველოსათვის -





ალავერდის ტაძარი მრავალჯერ დაზიანებულა მომხდურთაგან და მიწისძვრებისაგან. მისი პირველი დიდი რესტავრაციისას (ალექსანდრე კახთა მეფის დროს, XV საუკუნის 80-იან წლებში) აღადგინეს გუმბათის ყელი მთლიანად და კედლების ცალკეული ნაწილები. 1742 მიწისძვრის დროს დაზიანებული ალავერდის რესტავრაცია დაიწყო დედოფალმა თამარმა (1750) და დაამთავრა ერეკლე II-მ. ტაძრის ყველა აღდგენილი ნაწილი აგურით არის ნაგები. XIX საუკუნის ბოლოს ალავერდის ტაძარი შიგნით მთლიანად შეათეთრეს. კედლების გაწმენდის შემდეგ (1966) გამოვლინდა მხატვრობის რამდენიმე ფენა: პირველი და უმნიშვნელოვანესია XI საუკუნის მოხატულობის ფრაგმენრები. სამხრეთის მკლავის კედლებზე შემორჩენილია XV-XVI საუკუნეების, ხოლო დასავლეთ და ჩრდილოეთ კედლებზე XVI-XVII საუკუნეების ფრესკები.

ალავერდის ხუროთმოძღვრულ კომპლექსში, რომელსაც გარშემორტყმული აქვს გალავანი (XVII-XVIII სს.), გაერთიანებულია სხვადასხვა დროის ნაგებობები. პალატი, რომელიც საქართველოს ამ ტიპის ნაგებობათა შორის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია, სამსართულიანი შენობაა. მისი ქვედა სართული - დიდი ზომის კამაროვანი დარბაზი, XVI-VII საუკუნეებში სატრაპეზო ყოფილა. 1615 ახლო პერიოდშია აგებული ფეიქარ-ხანის აგურის სასახლე, მისი მთავარი სადგომია რვაწახნაგა, კამარით გადახურული და ფართო თაღებით გახსნილი ნაგებობა, რომელზედაც დაბალი, კვადრატული ოთახია მიშენებული. არის სხვა საცხოვრებელი ნაგებობეიც, აგრეთვე აბანო, მარანი, სამრეკლო და სხვა. თავდაპირველად ალავერდი მამათა მონასტერი იყო. XVII-XVIII საუკუნეებში კი აქ დაარსდა დედათა მონასტერიც, სადაც მონაზვნად აღკვეცილი სამეფო ოჯახის წევრები ცხოვრობდნენ. ალავერდი ლიტერატურული საქმიანობის მძლავრი კერაც იყო. აქ მოღვაწეობდნენ ქართველი მწერლები, კალიგრაფები, მწიგნობარნი, მ.შ. ფილიპე ალავერდელი (XVI-XVII სს.), ზებედე მთავარეპისკოპოსი (XVII ს.), ნიკიფორე ირბახი (ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილი, XVII ს.), მარიამ-მაკრინე ბაგრატიონი (XVIII ს.) და სხვები.

არქიტექტურა



ტაძარი ერთ-ერთი უდიდესი საეკლესიო ნაგებობაა საქართველოში (41,7x26,4, სიმაღლე 50 მ-მდე). შენობის გეგმას საფუძვლად უდევს ჯვარი, რომლის სამი, ერთმანეთს ტოლი მკლავი ნახევარწრიული აბსიდებით მთავრდება და ქმნის ე. წ. ტრიკონქს. დასავლეთის მკლავი წაგრძელებულია, აქვს გვერდის ნავები. საკურთხევლის აბსიდის ორსავე მხარეს მოთავსებულია სამკვეტლოს და სადიაკვნეს ოთახები. გარედან შენობას სწორკუთხა მოხაზულობა აქვს. ჯვრის მკლავების გადაკვეთაზე აღმართული გუმბათი ოთხ ბურჯს ეყრდნობა. ჩრდილოეთით, სამხრეთით და დასავლეთით ტაძარს ღია გალერეები ჰქონდა, რომლებიც XIX საუკუნის დასაწყისში დაუნგრევიათ. ამ სამ მხარეს არის მოთავსებული ტაძრის შესასვლელებიც. შიდა სივრცე გამოირჩევა გრანდიოზულობითა და დახვეწილი პროპორციებით. ინტერიერს კარგად ანათებს ფართო კარ-სარკმელებიდან უხვად შემოსული სინათლე (გუმბათს 16 სარკმელი აქვს). მონუმენტური ფასადები ძუნწად არის მორთული (ეს კახეთის ძეგლების საერთო თავისებურებაა). დამახასიათებელია აღმოსავლეთი ფასადის აგებულება - ხუთი დეკორატიული თაღი და ორი ღრმა სამკუთხა ნიში.

ტაძარი უმთავრესად გარე და შიგა პირი კი მოპირკეთებულია შირიმის მოზრდილი კვადრებით. ნაგებობა გადახურული ყოფილა ცისფრად მოჭიქული დიდი ზომის კრამიტის ფილებით, რომელთა ფრაგმენტები დღემდეა შემორჩენილი, შემორჩენილია აგრეთვე წარწერები.

ალავერდის მონასტერი


ალავერდის ეპარქია ერთ-ერთი უმთავრესი და უდიდესი იყო კახეთში. მასში საკუთრივ კახეთის გარდა, შედიოდა ფშავი, ხევსურეთი და თუშეთი.


VIII-X საუკუნეებში ალავერდი კახეთის უმთავრეს ტაძარს წარმოადგენდა. როგორც ფიქრობენ, XI საუკუნის პირველ ნახევარში მონასტერი ეპარქიად გადაკეთდა, როცა წმიდა გიორგის მცირე ეკლესიის ადგილზე კახეთის მეფე კვირიკე მესამემ დიდი საკათედრო ტაძარი ააგო. საქართველოს დაშლის შემდეგ ალავერდის ეპარქიის მღვდელმთავარი მთელი კახეთის მწყემსად ითვლებოდა. მას მაღალი საეკლესიო ტიტული ჰქონდა - მიტროპოლიტი. ამავე დროს, როგორც მონასტრის წინამძღვარი, ალავერდელი მიტროპოლიტი „აბბას“ საპატიო წოდებასაც ატარებდა.

თავიდან ალავერდში მამათა მონასტერი იყო, მოგვიანებით, XVII-XVIII საუკუნეებში იგი დედათა მონასტრად გადაკეთდა, სადაც მონაზვნებად მიდიოდნენ სამეფო გვარის წარმომადგენლებიც.



ალავერდის ტაძარი მრავალჯერ დანგრეულა მტრის შემოსევებისა თუ ძლიერი მიწისძვრების შედეგად. XV საუკუნეში იგი აღადგინა და განაშვენა კახეთის მეფე ალესანდრე პირველმა, მოგვიანებით, კახეთის მეფე ლევანმა შეაკეთა მიწისძვრით დაზიანებული გუმბათი.

1914 წელს კახეთი შაჰ აბასმა დაარბია. კახეთის მეფე თეიმურაზ პირველმა ალავერდის ტაძრის ხატები სვეტიცხოველში გაგზავნა შესანახად, თვითონ კი იმერეთს შეეხიზნა. ეს ხატები ალავერდს დაუბრუნა თეიმურაზის შვილიშვილმა - ერეკლე მეორემ.

XVIII საუკუნეში კახეთის ნოყიერი მიწები თურქმენულმა ტომებმა დაიკავეს, მათ მიიტაცეს ასევე ალავერდის ეპარქიის კუთვნილი მამულები. თავად ტაძარში საქონლის სადგომი მოაწყვეს, მონასტერი კი ციხე-სიმაგრედ აქციეს. 1660 წელს ქართველები აჯანყდნენ და კახეთი დამპყრობთაგან გაწმინდეს.

1668 წელს მომხდარმა ძლიერმა მიწისძვრამ ტაძარი დააზიანა. იგი აღადგინა არჩილ მეფემ. მაგრამ 1742 წელს კვლავ იძრა მიწა. ამჯერად, გუმბათი ჩამოიქცა. ტაძრის აღდგენა თავს იდო თეიმურაზ მეორის მეუღლემ დედოფალმა თამარმა, მაგრამ ვეღარ დაასრულა. დედის დაწყებული საქმე ბოლომდე ერეკლე მეორემ მიიყვანა.

მიუხედავად იმისა, რომ ტაძარი არაერთხელ შეკეთდა, მან მაინც შეინარჩუნა პირვანდელი სახე. ეს არის ჯვარ-გუმბათოვანი ტიპის ტაძარი. ის აგურითაა ნაშენი და მოპირკეთებულია ყვითელი ტუფის ქვით. კედლების გაწმენდის დროს აღმოჩნდა XI და XV-XVII საუკუნეების მოხატულობაც.

როგორც მთავარ ტაძარში, ალავერდში კრძალავდნენ კახეთის მეფეებს. აქ განისვენებენ: ალექსანდრე I (1476-1511), ალექსანდრე II (1574-1605), თეიმურაზ I (1606-1648) და სხვები. ტაძარში ასვენია კახეთის წამებული დედოფლის - წმიდა ქეთევანის წმინდა ნაწილები.

ალავერდის მონასტერს დიდძალი შემოწირულობა ჰქონდა. მის ეკონომიურ სიძლიერეზე ზრუნავდნენ ჯერ საქართველოს, შემდეგ კი კახეთის მეფეები, რომლებიც მიწებს, სოფლებსა და სხვა სახის ქონებას სწირავდნენ მონასტერს.

ალავერდის მონასტერი ერთ-ერთი მძლავრი კულტურულ-საგანმანათლებლო კერა იყო. აქ უამრავი მოღვაწე გამობრწყინდა. მათ შორის: ფილიპე ალავერდელი (XVI-XVIIსს), ნიკიფორე ირბახი (ნ. ჩოლოყაშვილი, XVIIს), მარიამ-მაკრინე ბაგრატიონი (XVIIIს) და სხვ.

ალავერდის მონასტერს საკმაოდ დიდი ბიბლიოთეკა ჰქონდა, სადაც იყო როგორც ადგილზე გადაწერილი, ისე სხვა მონასტრებში შექმნილი ხელნაწერები.

დღესდღეობით, ალავერდის მონასტერი მოქმედია. აქ მამათა მონასტერი ფუნქციონირებს.

გამოყენებული წყარო:
ბროშურა „ალავერდის საკათედრო ტაძარი“
http://children.wanex.net/istoria.htm

კარგი იყო ალავერდის ეზოში -
წამოსვლა აღარ გვინდოდა....

ეს სურათი მიყვარს ძალიან...




დადეთ ახლა ვისაც გინდათ ზემო ალვანის და ალავერდის სურათები
და წეიდეთ მერე იყალთოში....

ზემო ალვანის ეკლესიის ფრესკები გამაოგნებელი იყო.......

ეს ზემო ალვანის ეკლესიის ერთ-ერთ კედელზე .............

ამ ეკლესიას მწვანე ეკლესია დავარქვი პირობითად...........

ნახეთ რამდენნაირი მწვანე ფერია გამოყენებული და რა საოცრადა აქვს ფერს შენარჩუნებული თავდაპირველი სიმკვეთრე და მდგრადობა.............

კიდევ ერთი საოცარი ფრესკა..........
ვერ გავარკვიე რა არის ასახული და იქნებ ვინმე დამეხმაროს........

დაზიანებულია.........

საინტერესო ტანსაცმელი აცვია, რატომღაც აბჯარს მაგონებს.............
ერთ ხელში შუბი უჭირავს, სამწუხაროდ მეორე ხელი არ ჩანს..................

ვერ გადავიღე კარგად..............