ასურელი მამების კვალდაკვალ....
Posted: 13 ოქტ 2008, 21:42
ესეც ლიტერატურა გრემის შესახებ -
ვისაც დააინტერესებს:
გრემი (ყვარლის რ-ნი)
1.ამირანაშვილი შ. ქართული ხელოვნების ისტორია.-თბ.,1971.-გვ.379.
გრემის მიქაელ და გაბრიელ მთავარანგელოზების სახელობის ეკლესიების მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება. მოხსენებულია კახეთის მეფე ლევანი (1565 წ.)
2.ასათიანი ნ. გრემის ისტორია //ყვარელი.-1966.-27 აგვ.
ქალაქ გრემის ისტორია.
3.არჯევანიძე ი. თბილისიდან ალაზნის ველისაკენ.-თბ.,1958.-გვ.284-287.
ძეგლის ისტორია, "მთავარანგელოზისა" და "ღვთისმშობლის" კარის ეკლესიის აღწერილობა.
4.ბარნაველი თ. კახეთის ისტორიული ძეგლების წარწერები.-თბ.,1962.-გვ.45-46.
გრემის თარსაგალავანის ეკლესიის შესასვლელის თავზე არსებული წარწერის ანალიზი.
5.ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1974.-გვ.73.
მოკლე ცნობები გრემის ნაქალაქარში შემორჩენილი მთავარანგელოზთა ეკლესიისა და სამეფო კოშკების შესახებ.
6.ბერიძე ვ. XVI-XVIII საუკუნეების ქართული საეკლესიო ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1994.-გვ.139-141.
გრემში და მის მახლობლად მდებარე ორი სომხური სამლოცველოს ხუროთმოძღვრული დახასიათება, მხატვრული ანალიზი.
7.ბერიძე ვ. XVI-XVIII საუკუნეების ქართული საეკლესიო ხუროთმოძღვერება.-თბ.,1994.-გვ.130-132.
გრემის მთავარანგელოზის სახელობის ეკლესიის აგების თარიღი, წარწერების ანალიზი, ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ტექსტს ერთვის ფოტომასალა (სურ.111; ტაბ.161-168).
8.ბერიძე ვ. ხელოვნება //საქართველოს ისტორიის ნარკვევები. ტ.IV.-თბ.,1973.-გვ.378.
მოკლე ცნობები გრემის ტერიტორიაზე შემორჩენილი ეკლესიების შესახებ.
9.გრემის წმინდა გიორგი //გენგიური ნ. კუპელჰალე.-თბ.,2005.-გვ.78-83.
სოფ. გრემის სასაფლაოს გუმბათოვანი ეკლესიის ხუროთმოძღვრული დახასიათება და დათარიღება.
10.გრემის ღვთისმშობელი (თარსა-გალავანი) //გენგიური ნ. კუპელჰალე.-თბ.,2005.-გვ.84-87.
1595 წელს, ალექსანდრე მეფის დროს, მათარსი ზაქარიას-ძის მიერ აგებული ძეგლის ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
11.გოთუა ლ. გრემ-ქალაქის ახალი სიცოცხლე //ძეგლის მეგობარი.-1967.-N10-11.-გვ.50-56.
ძეგლის 500 წლისთავისა და გრემქალაქობის დღესასწაულის გამო.
12.გრემი //ნაკაშიძე ლ. საქართველოს საქმიანი და გამოჩენილი ადამიანები.-თბ.,2003.-გვ.31.
მოკლე ცნობები ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
13.გრემი //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.ტ.III.-1978.-გვ.261-262.
არქიტექტურული დახასიათება.
14.გულკეთილი. გრემის ნაშთები //ივერია.-1898.-N199(17 სექტ.).-გვ.1-2.
15.ზაქარაია პ. გათხრები ნაქალაქარ გრემში //ძეგლის მეგობარი.-II.-1964.-გვ.16-20.
ძეგლის მოკლე მიმოხილვა.
16.XVI-XVIII საუკუნეთა ხუროთმოძღვრება: გრემი //ზაქარაია პ. ქართული ხუროთმოძღვრება XVI-XVIII ს.ს.-თბ.,1990.-გვ.222-226.
ძეგლის ისტორია, სამეცნიერო ლიტერატურის განხილვა, წარწერების ანალიზი, ხუროთმოძღვრულ-მხატვრული დახასიათება. მოხსენიებული არიან: გ.ჩუბინაშვილი, ვახუშტი ბატონიშვილი. ტექსტს ერთვის საილუსტრაციო მასალა (სურ.51-53; ტაბ.LXIX-LXX).
17.ქალაქები: გრემი //ზაქარაია პ. საქართველოს ძველი ციხესიმაგრეები.-თბ.,1988.-გვ.46-49.
ტაძრის მოკლე ისტორია, შემორჩენილ ნაგებობათა აღწერილობა. ტექსტს ახლავს ნაქალაქარის გეგმა და ორი ფოტო.
18.ციხეები ციხესიმაგრეები : გრემი //ზაქარაია პ. კახეთის საფორტიფილაციო ნაგებობანი.-თბ.,1962.-გვ.101-103.რეზ. რუს.ენაზე.
გრემის მთავარანგელოზთა ეკლესიის ანსამბლის გამაგრების სისტემის შესახებ. ძეგლის ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ტექსტს ერთვის საილუსტრაციო მასალა (სურ.29; ტაბ.XXI, XXII, XXIII).
19.ქართული ციხე-ქალაქები და ციხესიმაგრეები XVI-XVIII საუკუნეებში ციხე-ქალაქები: გრემი //ზაქარაია პ. ქართულ ციხესიმაგრეთა ისტორია უძველესი დროიდან XVIII ს. ბოლომდე.-თბ.,2002.-გვ.240-246.
სამეცნიერო ლიტერატურისა და მოგზაურთა ცნობების მიმოხილვა, ჩატარებული არქეოლოგიური სამუშაოების მასალები, ხუროთმოძღვრება.
20.ზაქარაია პ. ნაქალაქარ გრემის არქიტექტურა.-თბ.,1975.
ძეგლის ისტორია, არქეოლოგიური გათხრების მასალები, მიწისზედა ნაგებობებისა და "მთავარანგელოზის" ანსამბლის აღწერილობა. დართული აქვს საილუსტრაციო მასალა.
21.ქალაქები: გრემი //ზაქარაია პ. სამშობლოს გუშაგი.-თბ.,1965.-გვ.54-58.
ციხე-ქალაქ გრემის არქიტექტურულ-ისტორიული დახასიათება.ტექსტს ახლავს ძეგლის ფოტო.
22.ზაქარაია პ. საქართველოს ძველი ქალაქები და ციხეები.-თბ.,1973.-გვ.42-45.
გრემის მოკლე ისტორია, ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
23.ზურაშვილი ვ. ყვარელი.-თბ.,1978.-გვ.24-27.
ქალაქის ისტორია, მთავარანგელოზის სამონასტრო კომპლექსისა და წარწერის აღწერილობა.
24.XIV-XVIII საუკუნეების ხუროთმოძღვრება ზოგადი ცნობები //ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება (დამხმარე სახელმძღვანელო).-თბ.,1987.-გვ.67-68.
მოკლე ცნობები გრემის ხუროთმოძღვრული ძეგლების შესახებ.
25.მეორე ქართველი. კახეთი //ივერია.-1878.-N40.-გვ.2-4.
გრემის ნანაგრევებისა და კოშკების შესახებ.
26.კ. კოხისა და ო. სპენსერის ცნობები საქართველოსა და კავკასიის შესახებ.-თბ.,1982.-გვ.246-247.
ნაქალაქარ გრემისა და შემორჩენილი ეკლესიების მოკლე აღწერილობა.
27.რჩეულიშვილი ლ. გრემი.-თბ.,1961.
მთავარანგელოზის ეკლესიისა და კოშკურა სასახლის მოკლე არქიტექტურული დახასიათება.
28.რჩეულიშვილი ლ. კოშკი სალხინოდ ნაგები //რჩეულიშვილი ლ. ქართული ხელოვნების ისტორიის ნარკვევები.-თბ.,1994.-გვ.241-242.
მოკლე ცნობები გრემის კოშკის შესახებ.
29.ყაუხჩიშვილი თ. ბერძნული წარწერები საქართველოში.-თბ.,1951.-გვ.332-346.
სოფ. გრემთან, მდ. ინწობის ნაპირას მდებარე მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის ბერძნული წარწერების განხილვა.
30.ყაუხჩიშვილი თ. გრემის ბერძნული წარწერა //თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის შრომები.ტ.37.-გვ.225-240.
გრემის ბერძნული წარწერის გაშიფვრა. მოხსენიებულია იმერეთის მეფე ბაგრატი (XVI ს.).
31.გრემი //ყაუხჩიშვილი თ. საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი.-თბ.,2004.-გვ.319-331.
მთავარანგელოზის ეკლესიის ბერძნული წარწერების ანალიზი.
32.შანიძე ა. გრემის წარწერები //ყვარელი.-1966.-25 აგვისტო.
მთავარანგელოზის ეკლესიისა და გორაკის ძირში მდებარე ეკლესიის ნანაგრევებში შემორჩენილი ქართული, სომხური და სპარსული წარწერების ანალიზი.
33.შანიძე ა. ფუთურიძე კ. სამენოვანი წარწერა გრემში //ენიმკის მოამბე.ტ.V-VI.-გვ.I-II.
გრემის სამენოვანი წარწერების ანალიზი.
34.გვიანფეოდალური პერიოდის არქიტექტურა: გრემი //ციციშვილი ირ. ქართული ატქიტექტურის ისტორია.-თბ.,1955.-გვ.80.
კვადრატული აგურით ნაგები ტაძრის მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. ტექსტს ახლავს საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.XXXVIII. სურ.1).
35.გვიანფეოდალური ხანის ხელოვნება: გრემი //ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია.-თბ.,1995.-გვ.126-127.
მოკლე ცნობები ნაქალაქარ გრემის ეკლესიასა და სხვა ნაგებობებათა შესახებ. ტექსტს ახლავს ანსამბლის სართო ხედის ფოტო(გვ.124).
36.ჩუბინაშვილი გ. გრემი //ყვარელი.-1966.-27 აგვისტო.
ტაძრის, პალატის, სამრეკლოს, კოშკისა და გალავნის დახასიათება.
37.ჭილაშვილი ლ. კახეთის ქალაქები.-თბ.,1980.-გვ.48-56.
ნაქალაქარ გრემში, სავაჭრო უბნის ტერიტორიაზე არსებული ქულბაქებისა და ქარვასლის არქიტექტურული დახასიათება.
38.იამბე, ციხის ნაშალო....-თბ.,2007.-გვ.52-53.
გრემის შესახებ არსებული ლეგენდა. ტექსტს დართული აქვს ძეგლის ფოტო.
39.ციხე-ქალაქები: გრემი //ზაქარაია პ. ქართული ციხე-ქალაქები ციხესიმაგრეები ციხე-დარბაზები ციხე-გალავნები კოშკები.-თბ.,2001.-გვ.63-66.
ციხის ისტორია, მდებარეობა, მემატიანის ცნობა ციხის შესახებ. ტექსტს ერთვის ციტადელის სამხ.-აღმ.ხედის ფოტო.
40.გრემი //საქართველოს სულიერი საგანძური.წ.I.-თბ.,2005.-გვ.328-329.
მთავარანგელოზთა სახელობის, კახთა მეფის ლევანის მიერ (1565 წ.)აგებული ჯვარ-გუმბათოვანი ტაძრის მოკლე აღწერილობა. ტექსტი ქართულ და ინგლ. ენებზე. დართული აქვს ძეგლის ორი ფოტო.
41.ქართული ციხე-ქალაქები და ციხესიმაგრეები XVI-XVIII საუკუნეებში ციხე-ქალაქები: გრემი //ზაქარაია პ. ქართულ ციხესიმაგრეთა ისტორია უძველესი დროიდან XVIII ს.ბოლომდე.-თბ.,2002.-გვ.240-246.
გრემის ტერიტორიაზე 1963-1967 წლები ჩატარებული გათხრების შედეგები; გრემის შესახებ არსებული ისტორიული წყაროებისა და სამეცნიერო ლიტერატურის მიმოხილვა. მოხსენიებულნი არიან:ყვარყვარე ათაბაგი, მეფე გიორგი VIII(XV ს.); რუსეთის ელჩები მიშეცკი და კლუჩევი; გიულდენშტედტი, თურქი მოგზაური ევლია ჩელები (XVII); ნ.ბერძენიშვილი, ლ.ჭილაშვილი. ტექსტს ახლავს ფოტომასალა (სურ.85,86; ტაბ.75,76).
42. ნეკრესისა და ჰერეთის ეპარქია: გრემის მთავარანგელოზთა მონასტერი (მამათა) //გუნია ირ. საქართველოს მონასტრები:ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2005.-გვ.86-88.
ზეგლის დაარსების ისტორია, მოკლე აღწერილობა, ფრესკული წარწერები, სამონასტრო მოღვაწეობა, სარესტავრაციო სამუშაოების შედეგები - ზოგადი მიმოხილვა. მოხსენიებულნი არიან: მ.ბუჩუკური, მიტროპოლიტი დავითი(მახარაძე), მიტროპოლიტი სერგი(ჩეკურიშვილი), იღუმენი გაბრიელი (ჯამბაზიშვილი), ბ.პატარკაციშვილი. ტექსტს ახლავს ტაძრის ფოტო.
http://www.nplg.gov.ge/publishers/monum ... iew&id=851
ვისაც დააინტერესებს:
გრემი (ყვარლის რ-ნი)
1.ამირანაშვილი შ. ქართული ხელოვნების ისტორია.-თბ.,1971.-გვ.379.
გრემის მიქაელ და გაბრიელ მთავარანგელოზების სახელობის ეკლესიების მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება. მოხსენებულია კახეთის მეფე ლევანი (1565 წ.)
2.ასათიანი ნ. გრემის ისტორია //ყვარელი.-1966.-27 აგვ.
ქალაქ გრემის ისტორია.
3.არჯევანიძე ი. თბილისიდან ალაზნის ველისაკენ.-თბ.,1958.-გვ.284-287.
ძეგლის ისტორია, "მთავარანგელოზისა" და "ღვთისმშობლის" კარის ეკლესიის აღწერილობა.
4.ბარნაველი თ. კახეთის ისტორიული ძეგლების წარწერები.-თბ.,1962.-გვ.45-46.
გრემის თარსაგალავანის ეკლესიის შესასვლელის თავზე არსებული წარწერის ანალიზი.
5.ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1974.-გვ.73.
მოკლე ცნობები გრემის ნაქალაქარში შემორჩენილი მთავარანგელოზთა ეკლესიისა და სამეფო კოშკების შესახებ.
6.ბერიძე ვ. XVI-XVIII საუკუნეების ქართული საეკლესიო ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1994.-გვ.139-141.
გრემში და მის მახლობლად მდებარე ორი სომხური სამლოცველოს ხუროთმოძღვრული დახასიათება, მხატვრული ანალიზი.
7.ბერიძე ვ. XVI-XVIII საუკუნეების ქართული საეკლესიო ხუროთმოძღვერება.-თბ.,1994.-გვ.130-132.
გრემის მთავარანგელოზის სახელობის ეკლესიის აგების თარიღი, წარწერების ანალიზი, ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ტექსტს ერთვის ფოტომასალა (სურ.111; ტაბ.161-168).
8.ბერიძე ვ. ხელოვნება //საქართველოს ისტორიის ნარკვევები. ტ.IV.-თბ.,1973.-გვ.378.
მოკლე ცნობები გრემის ტერიტორიაზე შემორჩენილი ეკლესიების შესახებ.
9.გრემის წმინდა გიორგი //გენგიური ნ. კუპელჰალე.-თბ.,2005.-გვ.78-83.
სოფ. გრემის სასაფლაოს გუმბათოვანი ეკლესიის ხუროთმოძღვრული დახასიათება და დათარიღება.
10.გრემის ღვთისმშობელი (თარსა-გალავანი) //გენგიური ნ. კუპელჰალე.-თბ.,2005.-გვ.84-87.
1595 წელს, ალექსანდრე მეფის დროს, მათარსი ზაქარიას-ძის მიერ აგებული ძეგლის ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
11.გოთუა ლ. გრემ-ქალაქის ახალი სიცოცხლე //ძეგლის მეგობარი.-1967.-N10-11.-გვ.50-56.
ძეგლის 500 წლისთავისა და გრემქალაქობის დღესასწაულის გამო.
12.გრემი //ნაკაშიძე ლ. საქართველოს საქმიანი და გამოჩენილი ადამიანები.-თბ.,2003.-გვ.31.
მოკლე ცნობები ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
13.გრემი //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.ტ.III.-1978.-გვ.261-262.
არქიტექტურული დახასიათება.
14.გულკეთილი. გრემის ნაშთები //ივერია.-1898.-N199(17 სექტ.).-გვ.1-2.
15.ზაქარაია პ. გათხრები ნაქალაქარ გრემში //ძეგლის მეგობარი.-II.-1964.-გვ.16-20.
ძეგლის მოკლე მიმოხილვა.
16.XVI-XVIII საუკუნეთა ხუროთმოძღვრება: გრემი //ზაქარაია პ. ქართული ხუროთმოძღვრება XVI-XVIII ს.ს.-თბ.,1990.-გვ.222-226.
ძეგლის ისტორია, სამეცნიერო ლიტერატურის განხილვა, წარწერების ანალიზი, ხუროთმოძღვრულ-მხატვრული დახასიათება. მოხსენიებული არიან: გ.ჩუბინაშვილი, ვახუშტი ბატონიშვილი. ტექსტს ერთვის საილუსტრაციო მასალა (სურ.51-53; ტაბ.LXIX-LXX).
17.ქალაქები: გრემი //ზაქარაია პ. საქართველოს ძველი ციხესიმაგრეები.-თბ.,1988.-გვ.46-49.
ტაძრის მოკლე ისტორია, შემორჩენილ ნაგებობათა აღწერილობა. ტექსტს ახლავს ნაქალაქარის გეგმა და ორი ფოტო.
18.ციხეები ციხესიმაგრეები : გრემი //ზაქარაია პ. კახეთის საფორტიფილაციო ნაგებობანი.-თბ.,1962.-გვ.101-103.რეზ. რუს.ენაზე.
გრემის მთავარანგელოზთა ეკლესიის ანსამბლის გამაგრების სისტემის შესახებ. ძეგლის ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ტექსტს ერთვის საილუსტრაციო მასალა (სურ.29; ტაბ.XXI, XXII, XXIII).
19.ქართული ციხე-ქალაქები და ციხესიმაგრეები XVI-XVIII საუკუნეებში ციხე-ქალაქები: გრემი //ზაქარაია პ. ქართულ ციხესიმაგრეთა ისტორია უძველესი დროიდან XVIII ს. ბოლომდე.-თბ.,2002.-გვ.240-246.
სამეცნიერო ლიტერატურისა და მოგზაურთა ცნობების მიმოხილვა, ჩატარებული არქეოლოგიური სამუშაოების მასალები, ხუროთმოძღვრება.
20.ზაქარაია პ. ნაქალაქარ გრემის არქიტექტურა.-თბ.,1975.
ძეგლის ისტორია, არქეოლოგიური გათხრების მასალები, მიწისზედა ნაგებობებისა და "მთავარანგელოზის" ანსამბლის აღწერილობა. დართული აქვს საილუსტრაციო მასალა.
21.ქალაქები: გრემი //ზაქარაია პ. სამშობლოს გუშაგი.-თბ.,1965.-გვ.54-58.
ციხე-ქალაქ გრემის არქიტექტურულ-ისტორიული დახასიათება.ტექსტს ახლავს ძეგლის ფოტო.
22.ზაქარაია პ. საქართველოს ძველი ქალაქები და ციხეები.-თბ.,1973.-გვ.42-45.
გრემის მოკლე ისტორია, ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
23.ზურაშვილი ვ. ყვარელი.-თბ.,1978.-გვ.24-27.
ქალაქის ისტორია, მთავარანგელოზის სამონასტრო კომპლექსისა და წარწერის აღწერილობა.
24.XIV-XVIII საუკუნეების ხუროთმოძღვრება ზოგადი ცნობები //ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება (დამხმარე სახელმძღვანელო).-თბ.,1987.-გვ.67-68.
მოკლე ცნობები გრემის ხუროთმოძღვრული ძეგლების შესახებ.
25.მეორე ქართველი. კახეთი //ივერია.-1878.-N40.-გვ.2-4.
გრემის ნანაგრევებისა და კოშკების შესახებ.
26.კ. კოხისა და ო. სპენსერის ცნობები საქართველოსა და კავკასიის შესახებ.-თბ.,1982.-გვ.246-247.
ნაქალაქარ გრემისა და შემორჩენილი ეკლესიების მოკლე აღწერილობა.
27.რჩეულიშვილი ლ. გრემი.-თბ.,1961.
მთავარანგელოზის ეკლესიისა და კოშკურა სასახლის მოკლე არქიტექტურული დახასიათება.
28.რჩეულიშვილი ლ. კოშკი სალხინოდ ნაგები //რჩეულიშვილი ლ. ქართული ხელოვნების ისტორიის ნარკვევები.-თბ.,1994.-გვ.241-242.
მოკლე ცნობები გრემის კოშკის შესახებ.
29.ყაუხჩიშვილი თ. ბერძნული წარწერები საქართველოში.-თბ.,1951.-გვ.332-346.
სოფ. გრემთან, მდ. ინწობის ნაპირას მდებარე მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის ბერძნული წარწერების განხილვა.
30.ყაუხჩიშვილი თ. გრემის ბერძნული წარწერა //თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის შრომები.ტ.37.-გვ.225-240.
გრემის ბერძნული წარწერის გაშიფვრა. მოხსენიებულია იმერეთის მეფე ბაგრატი (XVI ს.).
31.გრემი //ყაუხჩიშვილი თ. საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი.-თბ.,2004.-გვ.319-331.
მთავარანგელოზის ეკლესიის ბერძნული წარწერების ანალიზი.
32.შანიძე ა. გრემის წარწერები //ყვარელი.-1966.-25 აგვისტო.
მთავარანგელოზის ეკლესიისა და გორაკის ძირში მდებარე ეკლესიის ნანაგრევებში შემორჩენილი ქართული, სომხური და სპარსული წარწერების ანალიზი.
33.შანიძე ა. ფუთურიძე კ. სამენოვანი წარწერა გრემში //ენიმკის მოამბე.ტ.V-VI.-გვ.I-II.
გრემის სამენოვანი წარწერების ანალიზი.
34.გვიანფეოდალური პერიოდის არქიტექტურა: გრემი //ციციშვილი ირ. ქართული ატქიტექტურის ისტორია.-თბ.,1955.-გვ.80.
კვადრატული აგურით ნაგები ტაძრის მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. ტექსტს ახლავს საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.XXXVIII. სურ.1).
35.გვიანფეოდალური ხანის ხელოვნება: გრემი //ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია.-თბ.,1995.-გვ.126-127.
მოკლე ცნობები ნაქალაქარ გრემის ეკლესიასა და სხვა ნაგებობებათა შესახებ. ტექსტს ახლავს ანსამბლის სართო ხედის ფოტო(გვ.124).
36.ჩუბინაშვილი გ. გრემი //ყვარელი.-1966.-27 აგვისტო.
ტაძრის, პალატის, სამრეკლოს, კოშკისა და გალავნის დახასიათება.
37.ჭილაშვილი ლ. კახეთის ქალაქები.-თბ.,1980.-გვ.48-56.
ნაქალაქარ გრემში, სავაჭრო უბნის ტერიტორიაზე არსებული ქულბაქებისა და ქარვასლის არქიტექტურული დახასიათება.
38.იამბე, ციხის ნაშალო....-თბ.,2007.-გვ.52-53.
გრემის შესახებ არსებული ლეგენდა. ტექსტს დართული აქვს ძეგლის ფოტო.
39.ციხე-ქალაქები: გრემი //ზაქარაია პ. ქართული ციხე-ქალაქები ციხესიმაგრეები ციხე-დარბაზები ციხე-გალავნები კოშკები.-თბ.,2001.-გვ.63-66.
ციხის ისტორია, მდებარეობა, მემატიანის ცნობა ციხის შესახებ. ტექსტს ერთვის ციტადელის სამხ.-აღმ.ხედის ფოტო.
40.გრემი //საქართველოს სულიერი საგანძური.წ.I.-თბ.,2005.-გვ.328-329.
მთავარანგელოზთა სახელობის, კახთა მეფის ლევანის მიერ (1565 წ.)აგებული ჯვარ-გუმბათოვანი ტაძრის მოკლე აღწერილობა. ტექსტი ქართულ და ინგლ. ენებზე. დართული აქვს ძეგლის ორი ფოტო.
41.ქართული ციხე-ქალაქები და ციხესიმაგრეები XVI-XVIII საუკუნეებში ციხე-ქალაქები: გრემი //ზაქარაია პ. ქართულ ციხესიმაგრეთა ისტორია უძველესი დროიდან XVIII ს.ბოლომდე.-თბ.,2002.-გვ.240-246.
გრემის ტერიტორიაზე 1963-1967 წლები ჩატარებული გათხრების შედეგები; გრემის შესახებ არსებული ისტორიული წყაროებისა და სამეცნიერო ლიტერატურის მიმოხილვა. მოხსენიებულნი არიან:ყვარყვარე ათაბაგი, მეფე გიორგი VIII(XV ს.); რუსეთის ელჩები მიშეცკი და კლუჩევი; გიულდენშტედტი, თურქი მოგზაური ევლია ჩელები (XVII); ნ.ბერძენიშვილი, ლ.ჭილაშვილი. ტექსტს ახლავს ფოტომასალა (სურ.85,86; ტაბ.75,76).
42. ნეკრესისა და ჰერეთის ეპარქია: გრემის მთავარანგელოზთა მონასტერი (მამათა) //გუნია ირ. საქართველოს მონასტრები:ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2005.-გვ.86-88.
ზეგლის დაარსების ისტორია, მოკლე აღწერილობა, ფრესკული წარწერები, სამონასტრო მოღვაწეობა, სარესტავრაციო სამუშაოების შედეგები - ზოგადი მიმოხილვა. მოხსენიებულნი არიან: მ.ბუჩუკური, მიტროპოლიტი დავითი(მახარაძე), მიტროპოლიტი სერგი(ჩეკურიშვილი), იღუმენი გაბრიელი (ჯამბაზიშვილი), ბ.პატარკაციშვილი. ტექსტს ახლავს ტაძრის ფოტო.
http://www.nplg.gov.ge/publishers/monum ... iew&id=851