Page 1 of 4

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 17:18
by deida kama
გუშინ ლომისობა რომ იყო ალბათ იცით,კი არადა იცით ხოდა გამიკვირდა გახსნილი რომ არ იყო თემა... და გადავდგი პირველი ნაბიჯი : P

ლომისა წინარექრისტიანული ღვთაება მთიულეთში.მისი სახელობის სალოცავებიდან ერთი ქსნისა და არაგვის წყალგამყოფ ქედზეა,მეორე სოფ.მლეთაში. ლომისის დღესასწაული იმართებოდა აღდგომის მე-7 კვირის ოთხშაბათს.ამ დღეს მლეთაში მლოცველები იკრიბებოდნენ მთელი აღმ.მლოცველები საქართველოდან. დეკანოზები გამოასვენებდნენ დროშას და "ფერხისას"(ნეტავ როგორი სიმგერაა :roll: )სიმღერით აიტანდნენ მთაზე სადაც იმართებოდა დღეობა შესაწირავით.
ლეგენდის თანახმად ლომისა გზოვანის წმ.გიორგია,რომელსაც ხორასნიდან 7 000 ტყვე დაუხსნია და ხარის რქებზე დაბრძანებული დამკვიდრებულა მლეთის მთაზე. მას ევედრებოდნენ შვილიერებას,თვალის სინათლეს და ა.შ
ლომისის სახით თაყვანს სცემდნენ საწინამძღვრო ჯვარს,რომელიც ტარზე იყო დამაგრებული და ოთხივე გვერდზე ბურთები ჰქონდა მიმაგრებული. ლეგენდების და რიტუალების თანახმად ლომისი მეომარია,ალისფერ ცხენზე ზის და ხალში მათრახი უჭირავს,რომლის დაკვრითაც წვავს ბოროტს.Image
Image

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 17:22
by Tamari-ch.
უი...
:lol:

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 17:24
by deida kama
ხოლო ზემოთ დაახლოებით 7 კმ აღმართზე სიარულის შედეგად,მდ.ქსნისა და არაგვის წყალგამყოფი ქედის უღელტეხილზე უკვე არის მეორე ლომისა უძველესი სალოცავი წმ.გიორგის ეკლესია(VIII-IX) ერთმა ქალმა VI საუკუნის არისო.ტრადიციის თანახმად,ლომახარს უკავშირებენ.გადმოცემით თავდაპირველად ლომისი მთვარის საკულტო ტაძარი ყოფილა.ქრისტ. ეკლესია აუგიათ წარმართული ტაძრის ადგილზე.ლომისი იყო მთიულებისა და ქსნის ხეობის მოსახლეობის უპირველესი სალოცავი.
ნაგებობა გეგმით მარტივი სამეკლესიანი ბაზილიკაა.გადამხური კამარა პილასტრებზე ამოყვანილ საბჯენ თაღს ეყრდნობა.გრძივ კედლებში დაყოლებულია ნიშები. ტაძრის ირგვლივ შემორჩენილია სხვადასხვა დანიშნულების ნაგებობათა ნაშთიImage
Image

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 17:26
by qvevri
როგორც გატყობ ყოფილხარ და ლუდსაც დალევდი იმედია :D

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 17:30
by deida kama
Image
Image

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 17:44
by deida kama
დილის 6 საათზე უკვე იქ ვიყავი და შევუდექით გზას.ძალიან ნისლი იყო და შემდეგ გადავიდა თAნ ძაან ჩქარ ჩქარა გადადიოდა

Image
Image


Image
Image

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 22:39
by Mta Mkvarebia
deida kama
რა ლამაზია! მწვანე პეიზაჟს რომ ფონად თოვლიანი მთები აქვს, ჭკუა მეკეტება, მეც მინდა მანდ ასვლა ივლისში :)

ველი გაგრძელებას!

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 22:55
by kiki
deida kama

რა მაგარია:)
სამწუხაროდ არ ვარ ნამყოფი:(

გააგრძელე რააააა:)

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 22:59
by Mta Mkvarebia
kiki
წამოდი მერე ივლისში :) გამაოგნებელია. განსაკუთრებით მაგ პერიოდში :)

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 23:08
by Tamari-ch.
მეცამეტე საუკუნეში ჩვენს სამშობლოს საშინელი განსაცდელი დაატყდა თავს. ერთიანი და ძლიერი თამარის საქართველო დაკნინდა და გაპარტახდა. ხვარაზმელებიც მოგვევლინნენ ღვთის რისხვად. მათი ლაშქარი, რომელსაც სულთანი ჯალალ-ედ-დინი სარდლობდა, ორგზის შემოესია ქვეყანას. მტერი „აღაოხრებდეს საქართველოსა, არბევდეს და ტყვე-ჰყოფდეს და სრულად ხოცდეს და არავინ იყო ნუგეშინისმცემელი მათი... გაგრძელდა ესევითარი ჭირი და ზეგარდამომავალი რისხვა ხუთისა წლისა ჟამთა“. მტერმა მაშინ არაგვის ხეობაც დაარბია და 7000 არაგველი ტყვედ წაასხა. ტყვეებს თან მთიულეთის მთავარი სიწმინდე - გზოვანის წმინდა გიორგის ხატი - წაუღიათ. გადმოცემით, ამ ძლიერ ხატს ხვარაზმელთა (ხორასნელთა) მხარე „შეუკრავს“ - დედამიწას ნაყოფი აღარ გამოუღია, ადამიანი და საქონელი გაბერწებულა... ერთი სიტყვით, ქვეყანა დაღუპვის პირას მისულა.

თავზარდაცემულ სულთანს მკითხავები უხმია. მათ მოუხსენებიათ, უბედურების მიზეზი გურჯისტანის ხატიაო. საკირეში ჩააგდეთო, მყისვე უბრძანებია სულთანს. ასეც მოქცეულან, მაგრამ უვნებელი ხატი საკირიდან ამოფრენილა და იქვე მოვლენილი თეთრი ხარის რქაზე დაბრძანებულა. ხარი და ხატი მანამ არ დაძრულან ადგილიდან, სანამ სულთანს ყველა ტყვე არ გაუთავისუფლებია. მაინც დაჰკლებიათ ერთი კოჭლი დედაკაცი, რომელიც ვიღაც ხორასნელს მოახლედ წაუყვანია. ის ქალიც სასწრაფოდ მოუძებნიათ და ხატიანი ხარიც 7000 ტყვეყოფილის თანხლებით საქართველოსკენ დაძრულა. გზად, სადაც კი ხარს შეუსვენია, ხალხს ყველგან ნიში აუგია.

შინ დაბრუნებული ხარი, ყველას გასაკვირად, გზოვანის მთაზე კი არ ასულა, ერთ ციცაბო ბილიკს შესდგომია, ქსნისა და არაგვის ხეობათა წყალგამყოფ ქედამდე მიუღწევია და იქ უსულოდ დაცემულა. ხატიც იქვე დაფრენილა. ამ მთის წვერიდან არაგვამდე ხალხი ჯაჭვად გაბმულა და ტაძარი აუშენებია. რაკი ხარს ლომა ერქვა, სალოცავსაც ლომისას წმინდა გიორგი უწოდეს. ამის შემდგომ ტყვეყოფილები არაგვის ხეობაში გაფანტულან და მადლიერების ნიშნად წმინდა გიორგის სახელზე საყდრები აუშენებიათ. იქიდან მოყოლებული, უკვე რვა საუკუნეა, სულთმოფენობის შემდგომ ოთხშაბათს მლოცველებით, ლომისას უნჯი ანუ ძირძველი ყმებით, ივსება ძველი საყდარი. „ღმერთო, გაუმარჯვე დიდ ლომისას წმინდა გიორგის, ხორეშანით მობრძანებულს, შვიდი ათასი ტყვის მხსნელს, ქსნისა და არაგვის თავდამყუდებელს“, - ილოცებიან მთიულნი.

საინტერესოა, რომ ამ თქმულებას იმეორებს გურიის სოფელ ძიმითის წმინდა გიორგის ხატის კუბოს წარწერა, სადაც ნათქვამია: ეჰა შენ, დიდო მხნეო მხედარო და ღვაწლით შემოსილო და ხვარასანთა ტყვეთა მხსნელო, სასწაულთმოქმედო ახოვანო და წმინდაო მოწამეო გიორგი“.

† † †
ვახუშტი ბაგრატიონი წერს: „ლომისის მთის თხემსა არს ეკლესია წმინდა გიორგისა, წოდებული ლომისა (და ამის გამო ეწოდება მთასა ამას სახელი ესე), უგუნბათო. არნ მრავალნი ხატნი და ჯვარნი ოქრო-ვერცხლისანი დახიზნულობით. უჭვრეტს სამხრით ქსანსა, ჩრდილოეთით - მთიულეთს. მთა ესე უტყეო არს და ბალახ-ყვავილიანი, კალთათა ტყიანი“. ლომისის ტაძრის ტრაპეზი ორსაფეხურიანია. მასზე შეწირული ხატებია დასვენებული. არავინ იცის, სად არის ლომისის სასწაულთმოქმედი ხატი. აქაურთა თქმით, შიშიანობის დროს დეკანოზებს იგი გადაუმალავთ და სანაცვლოდ მისი მსგავსი ვერცხლის ხატი მოუჭედინებიათ. გადამალული ხატი ვეღარ უპოვიათ. ასლი ახლა მლეთის ეკლესიაშია დაბრძანებული. ეკლესიაშივე ინახება ლომისას ძველი ხატები (ჯვრები), ვერცხლით მოჭედილი და უბრალო ფერადი ქვებით შემკული (ორ მათგანს XVII საუკუნის ხუცური წარწერა აქვს, სადაც ბურდულის გვარია მოხსენიებული). ლომისას ერთი ბავრაყი (საეკლესიო დროშა) და ალამიც აქვს. ბავრაყი წითელია და ზედ ზანზალაკები ჰკიდია, ალამი კი სამფეროვანია (წითელი, თეთრი და ლურჯი). ალამს წვერზე შუბიანი თითბრის ბურთი უკეთია.

† † †
ლომისის მუხის კარს რკინა აქვს გადაკრული, რომელზეც თვრამეტსტრიქონიანი ხუცური წარწერა ამოუჭრიათ. ამ წარწერიდან ირკვევა კარის შემჭედი ოსტატების, პურისა და რკინის შემომწირველთა ვინაობა. წარწერა XVI-XVII საუკუნეებს უნდა ეკუთვნოდეს. კარს ოთხ მწკრივად რგოლები დაუყვება. ღამის დარაჯი, ეკლესიაში ქურდი რომ არ შეპარულიყო, ამ რგოლებს ფეხზე აყენებდა. თუ კარს ვინმე მიადგებოდა და წვალებას დაუწყებდა, რგოლები ცვიოდა და ხმაური დაძინებულ დარაჯს აღვიძებდა. თუკი მცველი დღისით დატოვებდა ეკლესიას, რგოლებს ისე აწყობდა, რომ უკან დაბრუნებულს შეემჩნია, ვინმე ხომ არ მიჰკარებოდა ტაძრის კარს. ლომისის კარის შესახებ ასეთ ამბავს ჰყვებიან: ერთხელ მთაზე მეფის ჯარს შეუსვენია. მოშიებულ მოლაშქრეებს კერძის მოსახარშად შეშა ვერ უპოვიათ, მეთაურის ბრძანებით ლომისის კარი ჩამოუხსნიათ, დაუპიათ და იმით დაუნთიათ ცეცხლი. უჭამიათ თუ არა, ყველა დაბრმავებულა. მეთაური ლომისას შევედრებია, თვალის ჩინი დაგვიბრუნე და ტაძარს რკინის კარს შევაბამო. ჯარს თვალი ახელია და სარდალს მადლობის ნიშნად ეს კარი შეუბამს.

ტაძარში ახლაც ინახება საყელურიანი დიდი რკინის ჯაჭვი. ვისაც აღთქმა აქვს დადებული ან აღთქმის დადება უნდა, ანდა რაიმეს ევედრება წმინდანს, ამ ჯაჭვს კისერზე იდებს და ტაძარს სამგზის შემოუვლის ლოცვით. ზოგს ეს წარმართობის გადმონაშთი ჰგონია, მაგრამ ეს ასე არ არის. ჯაჭვის კისერზე დადებით წმინდა გიორგისთვის ყმობის გამოცხადების ტრადიცია საქართველოში სხვაგანაც ყოფილა გავრცელებული (მაგალითად, აწყურში). საინტერესოა, რომ პალესტინაში წმინდა გიორგის ტაძრის მოლოცვისას თანამედროვე პილიგრიმებს სწორედ ასეთი საყელურიანი რკინის ჯაჭვი უნახავთ.

ხალხური გადმოცემით, ლომისის ჯაჭვი ბარიდან კისრით ამოუტანია დიდად ცოდვილ დადიანის ქალს. სხვა ვარიანტით, წმინდა გიორგის სასწაულებრივად უხსნია ერთი ქართველი ტყვე და მასაც მადლობის ნიშნად ჯაჭვი, რომელიც ტყვეობაში კისერზე ედო, ლომისის მთაზე ამოუტანია.

მეხატენი ამ ჯაჭვს ასე უმღეროდნენ:

„ლომისას ჯაჭვი ჰკიდია, არავინ იცის ვისია;
მოვიდა, ქალმა შესტირა: ეგ ჯაჭვი ჩემი ძმისია,
ლაშქრიდან გამოტანილი, შავგრემანაის ყმისია.
დეეხსენ, ჟანგმა შეჭამოს, ლომისას საკადრისია“.

† † †
მთიულებს დიდი რწმენა ჰქონდათ ალისფერ ცხენზე მჯდარი ლომისის წმინდა გიორგისა:

„წმინდა გიორგი ცხენზე ზის, ფეხთ უქრის ნიავქარია,
მხარზე ჰკიდია მათრახი სამოცდასამი მხარია,
ვისაც დაუქნევს, დაამჩნევს; მაგის დაკრული ცხარია“.

ლომისის მთავარმოწამეს შესთხოვდნენ ადამიანისა და საქონლის გამრავლებას, უშვილონი - წილიანობას (შვილიერებას); ვისაც ძუძუში რძე არ ედგა, დეკანოზი (ასე უწოდებენ მთიულეთში ხევისბერს) ტაძრის კედლიდან კირს ჩამოფხვნიდა, წყალში გახსნიდა და მაწოვარ დედაკაცს შეასმევდა. ბავშვსაც თმას პირველად აქ შეკრეჭდა დეკანოზი.

„დიდება დიდ ლომისასაო“, - დაილოცებიან ხოლმე სალოცავში ღამის სათევად მისული მლოცველები. დამხვდურთ ასე მიესალმებიან: „ხალხო, წყალობა ხატისაო“. „თქვენი მწყალობელიც იქნებაო“, - უპასუხებენ ისინი... შუაღამისას კი, როცა რძისფერი ნისლი დაჰფარავს ქსნისა და არაგვის ხეობას, ერთი მთიული ვერ მოითმენს და, თითქოს ნისლის გაფანტვა სურსო, ცისა და მიწის გასაგონად შესძახებს:

„საქართველოვ, ჩემო სამშობლოვ, წყლობა ხატისა! შეგეწიოს საქრისტიანოს გამჩენი“.

ამინ!

სერგი მაკალათიას „მთიულეთის“ მიხედვით
მოამზადა კახაბერ კენკიშვილმა
ჟურნალი „კარიბჭე“, â„– 5, 2004 წ.


http://www.orthodoxy.ge/eklesiebi/lomisa/lomisa.htm

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 23:12
by kiki
Mta Mkvarebia wrote:kiki
წამოდი მერე ივლისში :) გამაოგნებელია. განსაკუთრებით მაგ პერიოდში :)
აუცილებლად წამოვალ.............

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 23:42
by paata_
vax Senc iyavi?

moyevi im saSinel setyvaSi?

mxrebi da Tavi exlac mtkiva iseTi dasetyvili var

Zalian magari iyo

Chem Temebs Slian, Torem mec davdebdi kai istoriebs da fotoebs

ლომისობა

Posted: 19 ივნ 2008, 23:45
by Mta Mkvarebia
paata_ wrote:...
Chem Temebs Slian, Torem mec davdebdi kai istoriebs da fotoebs..
:twisted:
შენც ამ თემაში დადე, დეიდა კამას ვინ წაუშლის თემას, ისიც პაატა ხომ არ არის :wink:

ლომისობა

Posted: 20 ივნ 2008, 00:52
by GAMARJOBA SAKARTVELO
deida kama
დიდი მადლობა ამ თემისთვის.

paata_
ჰო ვამბობ, არა, რომ კონკურენციის გეშინია.
მაინც უჩემოდ წახვედი.
დადე რეპორტაჟი. ძნ მაინტერესებს ლომისობის ამბები.

ლომისობა

Posted: 20 ივნ 2008, 12:09
by Ninukala
paata_
დადე ფოტოებიც და ისტორიებიც მოაყოლე...
არავინ არაფერს არ შლის...