უდაბნოსა და ყაყაჩოებში ლიკაკოს გასეირნება. 23.05.2009

[Mta Mkvarebia]

ნათლისმცემელი გამოჩნდა:



ნათლისმცემელი, ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი, იოანე ნათლისმცემლის მონასტერი დავითგარეჯის სამონასტრო კომპლექსი, დავითის ლავრის დასავლეთით 12 კმ-ზე. დაარსებულია VI-VII საუკუნეებში წარმოადგენს კლდეში გამოკვეთილ ერთიან კომპლექსს. ნაგებობათაგან აღსანიშნავია უჩვეულოდ მაღალი და ვრცელი მთავარი ეკლესია. ჩრდილოეთით მცირე სათავსი ეკვრის, რომელიც ძირითად დარბაზს 2 თაღის მეშვეობით უკავშირდება. საკურთხევლის წინ XVIII საუკუნის II ნახევრის კანკელია. მთავარი ეკლესიის სამხრეთით კიდევ ერთი მცირე ეკლესიაა, რომელშიც კლდეში გამოკვეთილი კიბით შეიძლება ასვლა. მთავარი ეკლესიის შესასვლელში აღმართულია კოშკი და ჭიშკარზე დაშენებული სამრეკლო. ინტერიერში შემონახულია XII საუკუნის I ნახევრის მოხატულობის ფრაგმენტები.






ცხვრები

[Mta Mkvarebia]

ტაძარში ულამაზესი ფრესკებია





ნახეთ რა საყვარელი ლეკვია, ყველას ერთი დანახვით შეგვიყვარდა და ერთმანეთს ხელიდან ვტაცებდით . ფეხი ტკიოდა და ძლივს დადიოდა , მაგრამ ისეთი ალერსიანი იყო და ისე უხაროდა ჩვენი მოფერება!



მერე ნაწილი კოშკში ასასვლელად მოვემზადეთ

[Mta Mkvarebia]

მეც მოვემზადე მაგრამ კლდეზე და გვირაბში გასაძრომით ვერ მოვიხიბლე და შუა გზიდან ლიკაკოსთან დავბრუნდი











ნაჯახიანი სიკვილი ჯერ არ ვყოფილვარ

[Mta Mkvarebia]

აქ მითხრა ლიკაკომ, ისე მომენატრა თვალუწვდენელი სივრცის შეგრძნება ერთ ოთახში ჩაკეტილს, ამიტომაც ავარჩიე გარეჯი და ნათლისმცემელი, ტყეში სივრცის ასეთი შეგრძნება არ მექნებოდაო . უკიდეგანო სივრცეები გელოდება, ლიკა , ცოტაც და ...







ვტკბებოდით ულამაზესი ხედებით, მონასტრის სიმშვიდით და მყუდროებით და გვიხაროდა რომ კიდევ დიდი სილამაზე გველოდა წინ - აბიბინებული ყაყაჩოს ველები. ამ მარშრუტის არჩევის კიდევ ერთი მიზეზი

[Mta Mkvarebia]

მერე დავით გარეჯისკენ გავემართეთ





ჩიჩხიტური


დავითგარეჯა — ფეოდალური ხანის საქართველოს ერთ-ერთი თვალსაჩინო რელიგიურ-კულტურული ცენტრი, სამონასტრო გამოქვაბულთა კომპლექსი. მდებარეობს თბილისის სამხრეთ-აღმოსავლეთით 60-70 კმ-ში ისტორიულ კუთხეში, გარეჯის კლდოვან მთებში.
კომპლექსი დაარსდა VI საუკუნის I ნახევარში ერთ-ერთი ასურელი მამის დავითის მიერ. იგი თავის მოწაფე ლუკიანესთან ერთად მოვიდა გარეჯის უდაბნოში და დასახლდა პატარა, ბუნებრივ მღვიმეში. ასე ჩაეყარა საფუძველი მონასტერს, რომელიც შემდგომ საუკუნეებში ცნობილი გახდა დავითის ლავრის სახელით.
დავითის ლავრა გარეჯის სამონასტრო ცხოვრების ცენტრი იყო. დროთა ვითარებაში მას განშტოებები შეემატა. გარკვეულ პერიოდში მონასტერთა რიცხვმა თორმეტსაც მიაღწია. ამ ხანიდან უნდა იყოს შემორჩენილი სახელწოდება "გარეჯის ათორმეტნი მონასტერნი" შემდეგში თანდათან ჩამოყალიბდა შორი-შორს მდებარე გამოქვაბულ მონასტერთა კომპლექსების ქსელი: წამებული, ნათლისმცემელი, ჩიჩხიტური, თერთრსენაკები, დოდოს რქა, უდაბნო, აღდგომისა წამებული, ბერთუბანი, მღვიმე, ქოლაგირი, დიდი ქვაბები, ვერანგარეჯა, პირუკუღმარი, პატარა ქვაბები. დავითგარეჯის მონასტერთა საქმიანობა თვალსაჩინო და მნიშვნელოვანი ფაქტორი გახდა ქართველი ხალხის როგორც რელიგიურ, ისე საერთოდ კულტურულ ცხოვრებაში. XII საუკუნის დასაწყისში დავით IV აღმაშენებელმა დავითგარეჯის მონასტრები სამეფო საკუთრებად აქცია,ხელს უწყობდა მათ დაწინაურებას. მონასტრები გათავისუფლებული იყო სახელმწიფო გადასახადებისაგან. 1265 მონღოლთა ლაშქარმა ბერქა-ყაენის სარდლობით დაარბია და მოაოხრა დავითგარეჯა და მისი მიდამოები.
XIV საუკუნის I ნახევარში, გიორგი V ბრწყინვალის მეფობაში, დავითგარეჯა მძლავრ პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ცენტრად იქცა. მონასტერთა მესვეურნი მონაწილეობდნენ სამეფო დარბაზის მუშაობაში და ქვეყნის საეკლესიო საქმეთა მართვაში. XIV საუკუნის ბოლოს თემურლენგის მრავალგზის ლაშქრობების დროს, სამონასტრო ცხოვრება მოიშალა. 1424 ალექსანდრე I-მა დიდმა დავითგარეჯა მცხეთის სვეტიცხოვლის საპატრიარქო ეკლესიას შესწირა. 1616-1617 სპარსელთა ლაშქარმა დაარბია, მონასტრები გაუქმდა. 1639 თეიმურაზ I-მა აღადგინა აქ სამონასტრო ცხოვრება XVIII საუკუნეში დავითგარეჯა კვლავ მეფის ხელდებული გახდა. მას ეკუთვნოდა ვრცელი მამულები და სოფლები, იქ მოსახლე გლეხები სამონასტრო ყმებად ითვლებოდნენ. დავითგარეჯის მონასტრებმა XIX საუკუნის დასასრულამდე იარსება.
დავითგარეჯის სამონასტრო მშენებლობამ თავის მწვერვალს საქართველოს საერთო ეროვნულ და კულტურულ-პოლიტიკური აღმავლობის დროს, XII-XIII საუკუნეების მიჯნაზე მიაღწია. დავითგარეჯში გამომუშავდა სამონასტრო ცხოვრებისა და მშენებლობის საკუთარი წესი, ფრესკული მხატვრობის საკუთარი სკოლა.
დავითგარეჯის მხატვრობაამ პერიოდის დავითგარეჯის მონასტრების სახე მკვეთრად განსხვავდება ადრინდელი პერიოდის მონასტრებისაგან. მთავარ ეკლესიებსა და სატრაპეზოებში ადრინდელი უბრალოებისა და უშუალობის ნაცვლად თავი იჩინა დიდებულებამ, გრანდიოზულობამ, ინტერესმა ფართო, თავისუფალი სივრცისადმი. შთაბეჭდილებას კიდევ უფრო აძლიერებდა მთავარი ეკლესიებისა და საერთო სატრაპეზოების კედლების მოხატულობა. დავითგარეჯის მხატვრობას განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ანიჭებს ქტიტორთა მრავალრიცხოვანი გამოსახულებები, მ.შ. საქართველოს მეფეთა პორტრეტები (თამარ მეფე და მისი ძე გიორგი IV ლაშა - ბერთუბნის ეკლესია, ამჟამად - ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმი, თბილისი; მეფე დემეტრე II თავდადებული - უდაბნოს მონასტრის ხარების ეკლესიის მოხატულობა). ქტიტორთა პორტრეტები ზომით ბევრად ჭარბობს რელიგიური პერსონაჟების გამოსახულებებს, რაც მოწმობს ქართველი ოსტატის დამოუკიდებლობად ბიზანტიური ხელოვნების მიერ დაკანონებული სქემებისაგან. აღსანიშნავია ბერთუბნის სატრაპეზოს მოხატულობა, რომელიც საზეიმო და დიდებულ შთაბეჭდილებას ტოვებს. უდაბნოს მთავარ ეკლესიაში გამოსახულია სცენები დავით გარეჯელის ცხოვრებიდან ასევე საინტერესოა უდაბნოს მონასტრის ამაღლების ეკლესიის აფსიდის მოხატულობაც, რომელიც გამოირჩევა მეტყველი სახეებით და დინამიკურობით.
გვიანდელ ფეოდალურ ხანაში ცალკეული სამონასტრო კომპლექსები ურთიერთშორის დაკავშირებული იყო საგუშაგო და სასიგნალო კოშკებით, რომლებმაც ჩვენამდე ნანგრევების სახით მოაღწია. საინტერესოა ბოლო საუკუნეების (XVII, განსაკუთრებით XVIII საუკუნე) ცალკეული გამოქვაბულები, რომლებიც გაჯის ნაძერწი მორთულობითაა გაფორმებული.
დავითგარეჯა კულტურისა და განათლების მძლავრი კერა იყო. სხვადასხვა დროს დავითგარეჯის მონასტრებში მოღვაწეობდნენ ონოფრე გარეჯელი (XII ს.), დემეტრე I, ონოფრე მაჭუტაძე (XVII-XVIII საუკუნეების მიჯნა), სულხან-საბა ორბელიანი, ბესარიონ ბარათაშვილ-ორბელიშვილი, ნიკოლოზ ჩერქეზიშვილი (XVIII ს), გაბრიელ საგინაშვილი (XVIII ს), გრიგოლ დოდორქელი, ანტონ I, ტიმოთე გაბაშვილი, გაბრიელ მცირე და სხვა. გარეჯელი მოღვაწეები ეწეოდნენ ხელნაწერებს, ადგენდნენ კრებულებს, დახმარებას უწევდნენ კულტურის სხვა კერებს. დავითგარეჯში დაცული იყო ხელნაწერთა მდიდარი ფონდი.

[Mta Mkvarebia]

რადგან უკვე გვიანი იყო გამოქვაბულების მოსანახულებლად ასვლას ვეღარ ვასწრებდით, შეიძლება შემოგვღამებოდა თან კიდევ ყაყაჩოს მინდვრები გვქონდა სანახავი დავით-გარეჯი-საგარეჯოს გზაზე. ამიტომ მხოლოდ კოშკზე ასვლით და კომპლექსზე იქიდან გადმოხედვა ვიკმარეთ.

[Mta Mkvarebia]

დავტოვეთ დავით-გარეჯი და საგარეჯოსკენ გამოვემართეთ ყაყჩოს ველების ხილვის მოლოდინში







გავიარეთ მლაშე ტბა:









შეგვხვდა ცხვრის ფარა

[Mta Mkvarebia]

მაგრამ ყაყაჩოების კვალიც კი ვერ შევნიშნეთ. ზოგი ამბობდა, ალბათ გადაიყვავილა, გვიან წამოვედითო, ზოგი კიდევ - პირიქით, ადრეაო. მაგრამ წამლადაც ვერ ვნახეთ ერთი ყაყაჩო. ლამის ყურები ჩამოვყარეთ , მერე უცებ გოგას აღტაცებული შეძახილი გავიგეთ: "ვერ ხედავთ რამდენი ყაყაჩოა, კარგად გაახილეთ თვალები, როგორ, ვერ ხედავთო?" და ჩვენც დავინახეთ, ანუ მხარი ავუბით , "ვაიმე, რამდენი ყაყაჩოა და რა სილამაზეა" - ამბობდა ლიკაკო , მერე 5 წუთში ისევ გოგას შეძახილი გავიგონე: "ყაყაჩოებიიიიიიიიი!!!", მეგონა ისევ ხუმრობდა, მაგრამ მარჯვნივ გავიხედე და ერთ პატარა მდელოზე უამრავი ყაყაჩო დავინახე ჩვენს აღტაცებას საზღვარი არ ჰქონდა, რომ ეს ნატვრაც ავისრულეთ და ყაყაჩოს მდელო ვნახეთ , გადმოვცვივდით მანქანიდან და შევესიეთ მინდორს. უკვე ბნელდებოდა, ამიტომ ვერც მობილურით და ვერც ჩემი აპარატით ფოტოები ვერ გადავიღე. ხრუხუნას აპარატით გადაღებულ ფოტოებს დავდებ






ცა საშინლად მოქუფრული იყო, შორს ელავდა კიდეც, ეს თურმე თბილისში ჩამოჰქონდა ზეცა დედამიწაზე , მაგრამ საგარეჯოში ჯერ კიდევ არ წვიმდა. ერთერთ გზისპირა რესტორანში ვივახშმეთ, ლიკაკოს დედის გამოტნეული უგემრიელესი კონიაკით დავილოცეთ და შემდეგ თბილისისკენ გამოვემართეთ. აი მანდ მოგვისწრო თავსხმამ, მაგრამ მანქანებს შეუდარებელი მძღოლები მართავდნენ, ამიტომ თბილისში პრობლემების გარეშე ჩამოვედით.

უზომოდ სასიამოვნო დღე იყო, სიტყვები რომ არ გყოფნის ისეთი , ამისთვის დიდი მადლობა გასვლის თითოეულ მონაწილეს

[keto]

აი მანდ მოგვისწრო თავსხმამ

ნელ-ნელა მესმის ოფროუდერების რა მაგარია დატბორილ ადგილებში მანქანით ცურვა

[keto]

ესეც მე3 და ბოლო პანორამა.
ფოტოები საღამოსკენ კიდევ იქნება.

[nataliko-nataliko]

ესეც მე3 და ბოლო პანორამა.
ფოტოები საღამოსკენ კიდევ იქნება.

ძალიან ძალიან ძალიან მომწონს...

[keto]

nataliko-nataliko


შეპირებული ფოტოებიც მოვიდაა
გზად ნათლისმცემლისკენ


გამოჩნდა კიდეც



უკან გზაზე ისევ გავჩერდით სურათების გადასაღებად

[keto]

ესეც იქაურობის მომავალი 'მცველი'

[keto]

ჩიჩხიტური

[keto]

დავით გარეჯი