ასურეთი-ფარცხისის ციხე-ჩხიკვთა-აბელიანი, 1.02.2009

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

ეს ფითრის ხის ნაყოფია.
სწორედ მისი სითეთრიდა მოდის სიტყვა: "გაფითრდა"

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

კეში იპოვეთ?

ჩხიკვთაში ვეძებთ, მაგრამ, ვერ ვიპოვეთ.
მგონი, ადრეა აღებული

[tiko_r]

გზად ნანადირევი ტურები ვნახეთ:

რა საშინელი სანახაობაა
რა სისასტიკე და დაუნდობლობაა!!!!!!!!!!!! მოკალი? კარგი, მაგრამ ხეზე დაკიდება რაღაა

კიდევ კარგი იქ არ ვიყავი


ამ კადრს თუ არ ჩავთვლით, თემის მშვენიერი დასაწყისი და არაჩვეულებრივი ფოტოებია
გაგიმარჯოს გაგიმარჯოს!

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

ამ გასვლის გეგმაზე მიმდინარე მსჯელობებს მოცემულ ბმულზე გაეცანით

http://karavi.caucasus.net/viewtopic.php?t=2918&start=0
ვფიქრო, შემდეგში ამ მიმართულებით გამსვლელებს თემის გაცნობა გამოადგებათ

[Int3lig3nt]

GAMARJOBA SAKARTVELO
ვა, ფითრი ხე არის?
მე ვიცოდი, რომ ფითრი პარაზიტი მცენარეა, რომელიც რომელიმე ხეზე ჩაიზრდება და მის ხარჯზე არსებობს.

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

GAMARJOBA SAKARTVELO
ვა, ფითრი ხე არის?
მე ვიცოდი, რომ ფითრი პარაზიტი მცენარეა, რომელიც რომელიმე ხეზე ჩაიზრდება და მის ხარჯზე არსებობს.

მართალი ხარ. მავნებელი მცენარეა ხის სახით.
ჩხიკვთაში ვნახე

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

გთავაზობთ არჩილ თოდუას ნამუშევრიდან მცირე ნაწილს ასურეთში გერმანელბის დამკვიდრებასა და ყოფა-ცხოვრების თაობაზე:

როგორც საარქივო მასალებიდან ირკვევა, გერმანელი კოლონისტების 1817-1820 წლებში საქართველოში ჩამოსვლა არ ყოფილა სპონტანური და უმიზეზო. მას გარკვეული პრაგმატული და ტრაგიკული პირობები ედო საფუძვლად, რაც რუსული საარქივო წყაროებიდან შემდეგნაირად გამოიყურება: შიმშილი ვიურტემბერგში, რელიგიური ჭირვეულობები, სექტანტობა, უკეთესი შემოსავლის წყაროს ძიება, უცხოეთში საქმიანი პარტნიორის შეძენის და სამუდამოდ იქ დარჩენის სურვილი, ნათესაური კავშირები ადრე რუსეთის იმპერიაში გადმოსახლებულებთან.
Gგადმოსახლებულ გერმანელ კოლონისტთა პირველმა ჯგუფმა შვაიკჰაიმიდან საქართველოში, 31 ოჯახის – 148 კაცის შემადგენლობით, 1817 წლის 21 სექტემბერს ჩამოაღწია. ამავე წელს, თბილისთან ახლოს, მათ პირველი კოლონია მარიენფელდი დააარსეს. გადმოსახლებულთა ძირითადი მასა, მხოლოდ ერთი წლის შემდეგ _ 1818 წლის 12 აგვისტოს ჩამოვიდა თბილისში და დააარსეს შემდეგი კომპაქტური დასახლებები – ჰელენენდორფი, ანნენფელდი, ალექსანდერდორფი, ელიზაბედტალი, ალექსეევკა, კატარინენფელდი, ნოიდორფი, გნადერბერგერი, გეორგფელდი, აიგენფელდი, გრიუნფელდი, ტრაუბენფელდი, ვალდჰეიმი, როზენფელდი და მოგვიანებით მათ მიემატა კიდევ ბევრი სხვა დასახლება.
რაც შეეხება ბოლნისთან ახლოს, ბორჩალოს მაზრაში დაფუძნებულ დასახლება კატარინენფელდს – ეს სახელი მას, ვიურტემბერგის მეფე ვილჰელმის მეუღლის და რუსეთის მეფე ალექსანდრე პირველის დის, დედოფალ კატარინას პატივსაცემად დაერქვა. დასაწყისში კატარინენფელდის მოსახლეობა მხოლოდ 116 ოჯახს შეადგენდა.
ერთერთი საინტერესო გერმანული კოლონია გახლდათ ელიზაბედტალი – დღევანდელი ასურეთი. იგი დაარსებულ იქნა 1818 წლის 19 ნოემბერს. რუსი პუბლიცისტი ვასილ ველიჩკო პუბლიცისტურ ნაწარმოებში „კავკასია“ აღნიშნავს, რომ ელიზაბედტალში (ასურეთი) ძირითადად შვაბიიდან გადმოსახლებული გერმანელები ცხოვრობდნენ. დასაწყისში მისი მოსახლეობა მხოლოდ 65 ოჯახს შეადგენდა. მოგვიანებით, აქედან 38 ოჯახი გადასახლებულ იქნა ჩოჩიანი-წალკაში, სადაც დაარსდა ახალი გერმანული კოლონია ალექსანდერსჰილფი. ჩამოსახლების პირველ წლებში გერმანელ კოლონისტებს დიდ მხარდაჭერას და დახმარებას უწევდნენ ადგილობრივი გლეხები.
1820 წელს ელიზაბედტალის მოსახლეობას მთავრობამ 120.381 მანეთი გრძელვადიანი სესხი გამოუყო. მე-19 საუკუნის 60-იან და 80-იან წლებში ამ კოლონიაში არსებობდა რამდენიმე სასოფლო–სამეურნეო საწარმო. კოლონიის მიწები მოსახლეობის საერთო საკუთრებას წარმოადგენდა, რაც ეთნიკური სიმრთელის შენარჩუნების აუცილებლობით იყო გამოწვეული. ელიზაბედტალის სოფლის მეურნეობის წამყვან დარგს ძირითადად მევენახეობა წარმოადგენდა. მე-19 საუკუნის 80-იან წლებში ელიზაბედტალის კოლონიამ პირველი ღვინის მარანი გახსნა თბილისში, საიდანაც წარმატებით ჰყიდდა საკუთარ ნაწარმს. ამავე დროს, ელიზაბედტალის კოლონია (სხვა გერმანულ კოლონიებთან ერთად) ამარაგებდა თბილისს რძით, გლეხური არაჟნით და კარაქით. კოლონიაში მოქმედებდა საგანმანათლებლო სასწავლებელი, სადაც მე-19 საუკუნის შუა წლებში 85 მოსწავლე, მათ შორის 45 ვაჟი და 40 ქალი სწავლობდა. 1914 წელს საქართველოს ხელისუფლებამ ელისაბედტალს სახელი შეუცვალა და ასურეთი დაარქვა. 1919 წლის ივლისში საქართველოს გერმანულმა კოლონიებმა ელიზაბედტალში (ასურეთში) სამხრეთ კავკასიაში მათი გადმოსახლების 100 წლის იუბილე იზეიმეს.
უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს გერმანულმა კოლონიებმა და მათ შორის ელისაბდეტალმა უაღრესად დიდი როლი ითამაშეს სოფლის მეურნეობის, ხელოსნობისა და მეღვინეობის შემდგომი განვითარების საქმეში. Gგერმანულები ძალიან ახლო საქმიანი ურთიერთობებით გამოირჩეოდნენ ადგილობრივ მოსახლეობასთან (ქართველებთან, სომხებთან, აზერბაიჯანელებთან) და ამის გამო, მათი უმრავლესობა, რუსების მეტი წილისაგან განსხვავებით, სამივე ენაზე თითქმის თავისუფლად საუბრობდა, რაც, ასევე, ამ ერის წარმომადგენელთა დიდი ნიჭისა და ადგილობრივი მოსახლეობისადმი პატივისცემის გამოვლინებაცაა.
გერმანული ეროვნული ტრადიციები და მათი ცხოვრებისათვის დამახასიათებელი სტილი, განსაკუთრებულად, სწორედ, ელიზაბედტალში (ასურეთში) იქნა წარმოჩენილი. მიუხედავად იმისა, რომ მეორე მსოფლიო ომის დროს გერმანელები სულ რამდენიმე დღეში, დაჩქარებული ტემპით გასახლებულ იქნენ საქართველოდან და, კერძოდ, ასურეთიდანაც. ამ დასახლებაში გერმანული ცხოვრების კვალი იმდენად ძლიერი და შთამბეჭდავი იყო, რომ იგი აქ დღესაც აშკარად შესამჩნევია.
სოფლის მთავარ გზას მიუყვებოდა ბაზალტის ნათალი ქვებით მოპირკეთებული განიერი ტროტუარი, რომელზეც მკაფიოდ იყო გამოყოფილი ბილიკი ველოსიპედით მოსიარულეთათვის. ქუჩისაგან ეზოს გამომცალკევებელი ხის ლამაზი მესერი ეყრდნობოდა ასევე ნათალი ბაზალტის ქვის მასიურ სვეტებს, რომელთა უმეტესობა, სამწუხაროდ, დღეს წაქცეულია და სანახევროდ მიწითაა დაფარული.
ლამაზად და ეფექტურად გამოიყურებოდნენ გერმანელ კოლონისტთა კომპაქტური დასახლება აკურატულად შეერთებული ერთსახოვანი კოტეჯების ორ რიგს ქმნიდა, რომელთა შორის განიერი შარაგზა გადიოდა. ეს ლამაზი სტილი დღესაც შენარჩუნებულია ასურეთში (ელიზაბედტალში), სადაც განიერ სოფლის გზაზე სპეციალურად იყო დატოვებული ადგილი ვენახებისა და მარნის გავლით ბორჩალომდე ტრამვაის ხაზის გასაყვანად, რაზედაც ორთქლის მანქანა იმოძრავებდა. სოფელი რელიგიურობითა და შრომისმოყვარეობით გამოირჩეოდა. მართლაც საოცრად ლამაზი სანახაობა იქნებოდა სადღესასწაულო სამოსში გამოწყობილი მოსახლეობის ნელი სვლა ეკლესიისკენ. პროფესორ ა. სონღულაშვილს, თავის ცნობილ ნაშრომში „ეროვნული უმცირესობანი და კონფესიები საქართველოში“ (გვ. 83) მოჰყავს ინგლისელი მოგზაური რიჩარდ უილბრაჰამის სიტყვები: „ქალები, სუფთა ქუდებითა და წელამდე მოსასხამებით, მათი წითური თმებითა და ჭორფლიანი სახეებით მართლაც ვერ შეეცილებოდნენ სილამაზეში თავიანთ შავთვალა და გრძნობიერ მეზობლებს, მაგრამ მათი აკურატული და მოკრძალებული გარეგნობა საკმაოდ გამახალისებელია აღმოსავლელი ქალების უსუფთაო ტანისამოსს შეჩვეული თვალისათვის“.
როგორც წესი, ყველა გერმანელი კოლონისტის სახლი ბელეტაჟზე აწეული ერთსართულიანი შენობა იყო. დიდი თლილი ქვებითა და მუხის ხის მასიური ბოძებით ნაშენებ ყველა კოტეჯს ჰქონდა ვრცელი სარდაფი, რომელიც ზაფხულში მაცივრის როლს ასრულებდა, ზამთარში კი პროდუქტების დათბილული საწყობისას. ამგვარი სახლები დღესაც უხვადაა ასურეთში (ელიზაბედტალში). კოტეჯების სხვენი რამდენიმე ნაწილად იყო ფიცრებით გადატიხრული, სადაც კოლონისტები ძირითადად ინახავდნენ ხორბალს, ქერს, მზესუმზირას, შებოლილ შაშხს, გოგრას, სიმინდს, ხილს და სხვა სურსათ-სანოვაგეს. ოთახები მაღალი გემოვნებით ჰქონდათ გაწყობილი ხელით ნაქსოვი ფარდაგებით, კაკლისა და მუხის ხის ავეჯით. თითქმის ყველა ოჯახს ამშვენებდა ხისგან ნატიფად გამოთლილი ორნამენტებიანი ვრცელი აივანი და ჰქონდა საკუთარი ფურნე, სადაც საოცრად გემრიელ პურს აცხობდნენ და ორიგინალურ კერძებს ამზადებდნენ. სახლს წინ მომცრო ხასხასა ბალახიანი მოლი ჰქონდა, უკან კი საკმაო დიდი ბაღი, სადაც ოჯახში მოსახმარად უხვად მოჰყავდათ ბოსტნეული და ყვავილები. ბაღში ასევე გაშენებული ჰქონდათ მრავალნაირი ხეხილი. დღესაც ლამაზად გამოიყურება ასურეთის ცენტრში გაშენებული დასასვენებელი პარკი.
დღეისათვის ასურეთში პირვანდელი სახით შემორჩენილია უამრავი გერმანული არქიტექტურის ძეგლი – საცხოვრებელი სახლი, ღვინის სარდაფები, გოგირდის აბანოები, ლუთერანული ეკლესია, რომლებიც სასწრაფოდ აღდგენას და რესტავრაციას მოითხოვენ. ელიზაბედტალის გერმანული სასაფლაო პროფესორ გერტ ქუმმელის, გერმანელი და ქართველი სტუდენტების დახმარებით შედარებით ნორმალურ მდგომარეობაშია, თუმცა აქაც ჯერ კიდევ ბევრი რამაა გასაკეთებელი. მართალია კარგადაა მოწყობილი მემორიალი, მაგრამ სასაფლაოზე გაუვალ ტყედ არის გადავლილი იასამნის ხეები, რაც სასწრაფო ამოიძირკვას საჭიროებს.
ქართული კულტურისადმი გერმანელთა პატივისცემა ასურეთის გერმანულ სასაფლაოზე მდგარ ქვის ძეგლებშიც არის ასახული. გარდაცვლილთა საფლავის ქვებზე გამოკვეთილია ტრადიციული ქართული ორნამენტი _ ვაზის ფოთოლი და ყურძნის მტევანი, რაც ქართული და გერმანული კულტურების ნიმუშთა სინთეზირებაზე მეტყველებს.
1871 წლის 29 აგვისტოს გერმანელმა კოლონისტებმა სოფელ ასურეთის შუაგულში დაასრულეს არქიტექტორ ზალცმანის პროექტით შესრულებული მაცხოვრის სახელობის კათოლიკური ტაძრის მშენებლობა, რომელიც დაიწყო 1868 წლის 14 მაისს. გოთური სტილით ნაგები მრავალწახნაგოვანი ვეებერთელა ტაძარი, რომლის სიმაღლე 40 მეტრს აღემატებოდა, 60 წელიწადი ერთგულად ემსახურა ლუთერანულ სარწმუნოების მსახურთ და დღესაც მხნედ არის წამომართული სოფლის ცენტრში, მიუხედავად კომუნისტურ ეპოქაში თავს გადამხდარი უამრავი ფათერაკისა. Mმაგრამ, ისიც ფაქტია, რომ თუ საქონლის სათარეშოდ გადაქცეულ ეკლესიას, როგორც გერმანული კულტურის ძეგლს, დროულად ყურადღება არ მიექცა, იგი მალე ნანგრევებად იქცევა და საზოგადოების გულგრილობისა და უყურადღებობის კიდევ ერთ სამარცხვინო ძეგლად შერჩება ჩვენს ისტორიას...
ასურეთის ეკლესიის საკურთხეველს ამშვენებდნენ ოქროს შანდლები, საეკლესიო რიტუალის ჩასატარებლად საჭირო ძვირფასი ლითონის ჭურჭელი, ძვირფასი ქსოვილის კრეტსაბმელები, ფარნები, ხალიჩები და სხვა რელიგიური ატრიბუტიკა. სადღესასწაულო დღეებში ტაძარი მუქ შინდისფრად იყო მორთული, სამგლოვიარო დღეებში კი მას შავ ფერად რთავდნენ. ეკლესიის მშვენებას წარმოადგენდა, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, მიუნჰენიდან გამოგზავნილი სამკლავიატურიანი ორღანი, რომელიც, გადმოცემის თანახმად, 1937-1938 წლებში, როცა საქართველოში მასიურად იძარცვებოდა ეკლესია-მონასტრები, გადაუმონტაჟებიათ თბილისის ფილარმონიის დიდ საკონცერტო დარბაზში, შემდეგ კი იქიდანაც წაიღეს და საერთოდ ჩაიკარგა სადღაც. სხვა ლუთერანული ეკლესიების მსგავსად ტაძრის დარბაზში კაკლის ხის გრძელი შავად გალაქული მერხები ორ რიგად ლამაზად იყო ჩამწკრივებული.
კათოლიკური ეკლესიის გუმბათს აბოლოებდა ორნამენტებით შემკული სპილენძისაგან ჩამოსხმული ვეებერთელა ზარი, რომელსაც იმდენად ძლიერი ხმა ჰქონდა, რომ მისი რეკვის ექო ათი კილომეტრის დაშორებით მდებარე სოფელ მარაბდამდე აღწევდა. უაღრესად მორწმუნე გერმანელი კოლონისტები ყოველ კვირა დღეს დადიოდნენ წირვაზე. ტაძარი დილის 10 საათზე იღებოდა და მხოლოდ შებინდების მერე იკეტებოდა. შემოდგომით, 21 სექტემბრიდან 24 სექტემბრამდე ეკლესია ყოველდღიურად მართავდა საზეიმო წირვას შემოდგომის უხვი მოსავლის მოწევასთან დაკავშირებით. ამ დღეებში ყოველ გერმანულ ოჯახს ეკლესიისთვის აუცილებლად უნდა შეეწირა მოსავლის ნაწილი ან გარკვეული თანხა, რომელსაც შემდეგ პასტორი შედარებით ხელმოკლე ოჯახებზე თანაბრად ანაწილებდა. საეკლესიო წირვის დამთავრების შემდეგ კოლონისტები ერთად მიდიოდნენ ტყეში, შლიდნენ პურ-მარილს და გულიანად მოილხენდნენ ხოლმე.
ძალიან ლამაზ სანახაობას წარმოადგენდა ეკლესიაში ნეფე-დედოფლის ჯვრისწერის ცერემონიალი. პასტორი ლამაზ ტანსაცმელში გამოწყობილ ორ-სამ საქორწინო წყვილს ერთდროულად სწერდა ხოლმე ჯვარს, შემდეგ კი მათ ჩუქნიდა ლამაზ გარეკანში ჩასმულ ბიბლიას, რომლის შიდა ცალკე გვერდზე აღნიშნული იყო მათი ჯვრისწერის თარიღი და ჯვარდაწერილთა ვინაობა. მომავალში აქვე ჩაიწერებოდა ხოლმე დაბადებული ბავშვის მონაცემებიც. ასე რომ, პასტორის მიერ ნაჩუქარი ბიბლია მათი ბავშვის ერთგვარი დაბადების მოწმობაც გახლდათ. სადღეისოდ ცნობილია, რომ ეს ბიბლია ვიურტენბერგის ოლქის ქალაქ შტუტგარტში იყო დაბეჭდილი, და მას გერმანელები ძალზე ფაქიზად ეპყრობოდნენ
ასურეთის კათოლიკური ტაძრის პასტორები იყვნენ: მეცხრამეტე საუკუნის 60-იანი წლებიდან მ. შრენკი, 1892 წელს – ციმმერი, მეოცე საუკუნის ათიან წლებში – ჰ. ჰაინცელმანი, ოციან წლებში – ვალდ ბრაუნ ეუგელჰარტი, შემდეგ პაური და ბოლოს ერიჰ ბერიჰტოლი.
1936 წელს საბჭოთა საქართველოს კომუნისტურმა მმართველობამ, რომელიც ხელისუფლებაში მოსვლის დღიდან ძირფესვიანად ანადგურებდა რელიგიურ საკულტო ქმნილებებს, გამოსცა სპეციალური ბრძანება ასურეთის კათოლიკური ეკლესიის სასოფლო კლუბად გადაკეთების შესახებ. ვიდრე ამ ბრძანებას ოფიციალურად ასურეთამდე ჩამოიტანდნენ, წინა ღამით ტაძრიდან შეუმჩნევლად გაიტანეს საეკლესიო ძვირფასეულობა, საღმრთო წიგნები და მთელი არქივი. მეორე დილით სოფელში ხმა გავარდა, რომ ტაძარი ასურეთის მეზობელ დასახლება ღოუბანში მცხოვრებმა შარაგზის ყაჩაღებმა გაძარცვესო. ამ ფაქტთან დაკავშირებით 1937 წელს შინსახკომელებმა ასურეთელი პასტორი ერიჰ ბერიჰტოლი დააპატიმრეს და შორეულ ციმბირში გადაასახლეს.
სოფლის კლუბად გადაკეთებული ეკლესიის დარბაზი ხუთასამდე მაყურებელს იტევდა, მისი განუმეორებელი სილამაზე კი ყველა შიგ მყოფი ადამიანის განსაკუთრებულ ყურადღებას იპყრობდა.
1953-54 წლებში კვლავ იქნა დაშვებული საბედისწერო შეცდომა, როცა საბჭოთა საქართველოს ხელმძღვანელობის ბრიყვული მითითებით შენობას მოანგრიეს რვაწახნაგა გუმბათი და თავმოკვეთილმა ეკლესიამ საბოლოოდ დაჰკარგა პირვანდელი სილამაზე და სოფლის ცენტრიც აშკარად დააუშნოვა. უხეში ხელით ნაწამებ-ნატანჯი კლუბი-ეკლესია კომუნისტებმა საბოლოოდ „დაასამარეს“ 1963-64 წლებში, როცა შენობას შიგნით ჩაუტარეს კაპიტალური შეკეთება, რომლის შედეგად გააუქმეს დარბაზის თაღი, მოაწყვეს ჰორიზონტალური ჭერი, ჩამოგლიჯეს და დაშალეს მიუნჰენიდან ჩამოტანილი ბროლის ვეებერთელა ჭაღი, მოანგრიეს იარუსების სამი მწკრივი, რომელიც მთელ სიგრძეზე გასდევდა დარბაზს. მიუხედავად საქართ ...

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

იგივე ავტორი გერმანელთა მარანის თაობაზე:

ასურეთთან ახლოს მდებარეობს გერმანელი კოლონისტების მიერ ჯერ კიდევ მე-19 საუკუნეში აგებული ღვინის ვეებერთელა მარანი, რომელიც დღესაც ამაყადაა ამართული მდინარე ასურეთულას ხევის ნაპირზე, ვენახების შუაგულში. იგი თლილი რუხი ბაზალტით არის ნაგები, დატანებული აქვს თაღიანი სარკმლები და ორი დიდი კარი. ლამის ნახევარ ჰექტარზე გადაჭიმული უნიკალური შენობის პირველი სართული მთლიანად მიწაშია ჩამარხული, რაც აქ შენახულ ღვინოს მაცივრის ეფექტს უქმნიდა. სწორედ აქ იქნა ჩამოსხმული პირველად ღვინო კოლონისტების მიერ გამოყვანილი ვაზის ჯიშის “შალასაგან”. ამ ვაზს ტყეში მიაგნო და კულტურულ ჯიშად აქცია ელიზაბედტალში (ასურეთში) მცხოვრებმა გერმანელმა მძღოლმა შალმა.
მარანში მოთავსებულია ცემენტის 10-ტონიანი ჩასაწური კასრები, მაგრამ დაუდგენელი პირების მიერ ქურდულად გატანილი და მითვისებულია 5-ტონიანი და სხვა მოცულობის რამდენიმე ათასი ცალი მუხისა და წიფლის ხისაგან დამზადებული ძვირფასი კასრი. კოლონისტების მიერ ყურძნის დაწურვა ხდებოდა როგორც ფეხით, ისე ელექტრო მოწყობილობით. ამავე დროს, ელექტროძრავების მეშვეობით ხდებოდა ღვინის გადაქაჩვა ერთი საწყობიდან მეორეში, ზოგჯერ კი ყურძნის წვენი, შემდეგ კი ღვინო თვითდინებით ჩადიოდა დაბლა სართულზე განთავსებულ 15 და 18 ტონიან ცემენტით ნაკეთებ ბუტებში. რომელიმე კასრის დაზიანების და იქიდან ღვინის გაჟონვის შემთხვევაში, დანაკარგის თავიდან ასაცილებლად კასრებს ქვეშ მოწყობილი მოპირკეთებული ღარების მეშვეობით დაღვრილი ღვინო სპეციალურ სადინარ ჭურჭელში გროვდებოდა, რომლისგანაც შემდეგ საკონიაკე არაყს ხდიდნენ. ამრიგად, გერმანელი კოლონისტები ერთ წვეთ ღვინოსაც კი არ კარგავდნენ. ჩვეულებრივ, მარანში მუხისა და წიფლის ვეებერთელა კასრები სამ რიგად იყო ერთმანეთზე შელაგებული და მასში ინახებოდა კოლონისტ კოლმეურნეთა შრომა დღეზე გასანაწილებელი თუ სარეალიზაციო ღვინო და არაყი. ყოველწლიურად მარანში 5.000 ტონამდე ღვინოს აყენებდნენ, რაც იმას ნიშნავს, რომ კოლონისტებს ერთ მოსავალზე 12.000 ტონა ყურძენი მაინც უნდა მოეწიათ, რაც მათი მეურნეობრიობის ვეებერთელა მასშტაბებზე მეტყველებს. მეღვინედ მათ მოწვეული ჰყავდათ აზერბაიჯანში მცხოვრები გერმანელი კოლონისტი ევგენი რეიტენბახი, რომელიც 1938 წელს გარდაიცვალა და დაკრძალულია ასურეთის სასაფლაოზე. შემდეგ იგი შეცვალა ასურეთელმა რობერტ ბაუერმა, რომელიც ასევე პროფესიონალი მეღვინე გახლდათ

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

ცნობები ასურეთის გერმანული კოლონიის თაობაზე:

რაც შეეხება ელიზაბედტალის (ასურეთის) გერმანულ კოლონიას, გადასახლებისაგან ისინი იმანაც ვერ იხსნა, რომ მათ კოლმეურნეობას ლავრენტი ბერიას სახელი ერქვა. 1937 წელს ხიფათს ვერ გადაურჩა ასურეთის კოლმეურნეობის თავმჯდომარე ოტო კოხიც კი, რომელიც ბერიას ახლო მეგობარი იყო. ვიღაცის მიერ შეგნებულად მოწყობილ პროვოკაციას თუ საბედისწერო შეცდომას აბრალებენ კოხის რეპრესირებას _ მაშინდელი თეთრიწყაროს კომპარტიის რაიკომის მიერ მოწვეულ რაიონულ თათბირზე გამოცხადებული შესვენებისას გაიმართა შეჯიბრი ტყვიით სროლაში, რომელშიც ყველას აჯობა ოტო კოხმა. მაგრამ, მისდა საუბედუროდ, არავინ იცის, სპეციალურად თუ შემთხვევით, სამიზნედ თურმე გამოყენებული იქნა ერთ-ერთი ცენტრალური გაზეთი, რომელზეც გამოსახული იყო საბჭოთა კავშირის გერბი. ჰოდა, სწორედ ამ გერბისთვის მოურტყამს ტყვია უბედურ კოხს, რის გამოც გამარჯვებული წამსვე აქციეს დამარცხებულად და მას სამუდამოდ ციმბირში უკრეს თავი. მას შემდეგ არავის უხილავს ეს საქმის უბადლო მცოდნე, კეთილსინდისიერი და ენერგიული ადამიანი, მისი მეუღლე და მცირეწლოვანი ბავშვები კი ბინიდან გამოასახლეს და მათთან ურთიერთობას ყველა ერიდებოდა “ხალხის მტრის” თანამგრძნობის ეტიკეტის მიკერების შიშით. ოტო კოხის პიროვნების მნიშვნელობაზე მეტყველებს ის მნიშვნელოვანი ფაქტი, რომ მასზე, როგორც მილიონერი კოლმეურნეობის თავკაცზე, სერიოზული მხატვრული ნაწარმოების შექმნა სურდა შემდგომში ასევე რეპრესირებულ ცნობილ ქართველ მწერალს მიხეილ ჯავახიშვილს, რომლის წინააღმდეგ წამოყენებული ერთ-ერთი ბრალდება სწორედ ეს გახლდათ.
მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ პერიოდში საბჭოთა ხელისუფლებამ თითქოს რაღაცნაირი გულმოწყალება გამოიჩინა გერმანელი გადასახლებული კოლონისტების მიმართ, რამაც მათ კვლავ საქართველოში დაბრუნების იმედი ჩაუსახა, მაგრამ 1948 წლის 26 ნოემბერს გამოქვეყნდა ახალი ბრძანებულება, სადაც ეწერა, რომ გერმანელები, როგორც კალმიკები, ინგუშები, ჩეჩნები, ყარაჩაელები, ბალყარელები, ყირიმელი თათრები და სხვა ხალხის წარმომადგენლები შორეული აღმოსავლეთის რესპუბლიკებში გადასახლებული არიან მუდმივად და მათი წამოსვლა საცხოვრებელი სახლიდან შინაგან საქმეთა სამინისტროს განსაკუთრებული ნებართვის გარეშე ისჯება საკატორღო სამუშაოებით 20 წლის ვადით.
დღესდღეობით ასურეთში, ყოფილ ელიზაბეტლაში თავის ქართველ მეუღლესთან, ბატონ რეზო პეტრიაშვილთან ერთად ცხოვრობს გერმანელ კოლონისტთა, კერძოდ, შმიდტების საგვარეულოს ერთადერთი წარმომადგენელი ქალბატონი ლუიზა შმიდტი.

[qvevri]

ვსარგებლობ მომენტით და გთავაზობთ მცირედ ცნობებს ფითრზე: ფითრი (Viscum album)ერთგვარ პარაზიტ მცენარეს წარმოადგენს. ძალიან ხშირად მავანთ ეშლებათ და ფიქრობენ, რომ ესა თუ ის ფითრებით დახუნძლული ხე ფითრის ხეა, რაც უხეშ დარღვევას წარმოადგენს. იგი ფესვებს იდგავს მის "მასპინძელ" ხეზე და მისი წვენითა და საკვები ნივთიერებებით იკვებება, რასაც მოსდევს "მასპინძელის" შესუსტება და იშვიათ შემთხვევაში სრული გახმობა. ფითრი ისხავს თეთრ მარგალიტის მსგავს ნაყოფს, რომელიც დამწიფებისას (ზამთრის დასაწყისი) იღებს ტკბილ-მომწარო გემოს, რაზეც შაშვს ჭკუა ეკეტება . ერთობ საინტერესოა ფითრის გამრავლების ისტორია, რაც მინდა ვთქვა, რომ შაშვთანაა პირდაპირ კავშირში. როგორც ავღნიშნე შაშვის თურმე ნუ იტყვით და ნამეტანი სიამოვნებს კარგად შემოსული და ჩამტკბარი ფითრის "მარგალიტები", მას შემდეგ რაც ზემოდხსენებული მგალობელი ფრინველი ზემოხსენებულ პარაზიტი მცენარის "მარგალიტს" მიირთმევს ამის შემდეგ დგება მისი მონელების საკითხი და დრო. ფითრის თესლი ერთობ ძნელი მოსანელებელია და აქედან გამომდინარე შაშვის კუჭი ვერ ინელებს მას და იი ფაქტიურად დაუზიანებლად გამოიყოფა გარეთ შაშვისავე მიერ... ამ დროს ფითრის თესლი ექცევა მისი გაღვივებისა და ამრიგად გამრავლებისათვის შესანიშნავ პირობებში და თუ შაშვის ექსკრემენტის გამოყოფის ადგილს ხის ტოტი წარმოადგენს ამ დროს ხდება ფითრის თესლის ფესვების ხის ტოტზევე გადგმა და ამრიგად იბადება ახალი ფითრი. მე შემიძლია კიდევ ვისაუბრო ამის შესახებ, მაგრამ ამით აქ ვასრულებს ჩემს წერილსა და ვიმედოვნებ, რომ თემის ავტორს ეს უადგილო ნაწერი არ ააღელვებს

[GAMARJOBA SAKARTVELO]

qvevri
ასურეთის მარნის თაოაბზეც ჰომ არ გვეტყვი, რამეს?
ან ღვინოზე?

[qvevri]

qvevri
ასურეთის მარნის თაოაბზეც ჰომ არ გვეტყვი, რამეს?
ან ღვინოზე?

რა თქმა უნდა გეტყვით, ჩემი სურათები (ფირი) ჯერ არ გამიმჟღავნებია და როდესაც (ამ დღეებში) სურათები ხელთ მექნება ჩემს კომენტარებსაც მაშინ შემოგთავაზებთ, მანამდე კი ერთს ნამდვილად დავწერ რაც უკავშიდრრება ვაზის ჯიშს "ასურეთულ შავს", რომელსაც ასევე "შალასაც" უწოდებენ. პაწა მადროვეთ და...

[გვალდა]

ელიზაბედლენდიო?? რა მაგარია
GAMARJOBA SAKARTVELO

გთავაზობთ არჩილ თოდუას ნამუშევრიდან მცირე ნაწილს ასურეთში გერმანელბის დამკვიდრებასა და ყოფა-ცხოვრების თაობაზე

ცნობები ასურეთის გერმანული კოლონიის თაობაზე

დიდი მადლობა ამ ინფოებისთვის!!!!

[qvevri]

ასურეთული
ასურეთული (ასურეთული შავი) ქართლის წითელყურძნიანი ვაზის ჯიშია. ჯიში ახლო წარსულში ასურეთის ტყეებში იქნა აღმოჩენილი, საიდანაც მიიღო ეს სახელწოდება. სამეურნეო დანიშნულებით ასურეთული საღვინე მიმართულებისაა. უხვმოსავლიანობისა და წვენის მაღალი გამოსავლიანობის გამო მისგან მზადდება ღია წითელი ფერის ორდინარული სუფრის ღვინო, რომელსაც ახასიათებს შედარებით დაბალი ალკოჰოლი, ხალისიანი სიმჟავე და კარგი გემური მაჩვენებლები. გარდა ამისა მისი გამოყენება წარმატებით შეიძლება ყურძნის უალკოჰოლო წვენის დასამზადებლადაც. ჯიში საშუალო ან საშუალოზე საგვიანო პერიოდისაა. იგი მასიურ მწიფობაში სექტემბრის 15-20-დან შედის. ვაზი საშუალო ან საშუალოზე ძლიერი ზრდისაა. ასურეთელის ფოთლის ქვედა მხარე შეუბუსავია.
ყვავილი ფუნქციონალურად მდედრობითი სქესისაა. მტევანი საშუალო ან საშუალოზე დიდი ზომისაა. ზოგჯერ დიდი. ცილინდრულ-კონუსურია, ხშირად უფორმო. განტოტვილია და მხრიანი. მტევანი მკვრივია ან ძლიერ მკვრივი, გვხვდება თხელი მტევნებიც. მარცვალი საშუალო ზომისაა და მომრგვალო, რომელიც სრულ სიმწიფეში იღებს მუქ იისფერს, გარდამავალს შავ ფერში. თხელკანიანია. საკმაოდ ხორციანია და მომეტებულწვნიანი, სასიამოვნო ტკბილი გემოთი.

[Don]

გამასვლა ავაპირეთ 8-59-ზე

მაგრამ ამ დროს



ყველა არ ვიყავით :):)