საქართველოს ცხოველები
Moderators: Druides, caucasica, Druides, caucasica, Druides, caucasica, Druides, caucasica
საქართველოს ცხოველები
XIX საუკუნის მეორე ნახევრიდან მოყოლობელი საქართველოში შემოყვანილი იქნა ზოგიერთი სახეობის მსხვილი ძუძუმწოვარი, საქართველოს ფაუნის “გამდიდრების” მიზნით.
ასეთ შეყვანილ სახეობებს ეგზოტიკურ, უცხო, ინტროდუცირებულ ან არაადგილობრივს უწოდებენ. ინვაზიური სახეობების მიზეზით ადგილობრივ სახეობებს შესაძლოა გადაშენების საფრთხე დაემუქროს....

ენოტი - Procyon lotor
ოჯახი: ენოტისებრნი (Procyonidae)
გვარი: ენოტი (Procyon)
სახეობა: ენოტი (Procyon lotor)
მოკლე აღწერილობა:სხეულის სიგრძე 45-60 სმ.
კუდის 25-38 სმ.
წონა ზაფხულში 4-6 კგ.
მდედრები მამრებზე ცოტათი პატარები არიან.
გავრცელება:
გავრცელებულია ჩრდილოეთ და ცენტრალურ ამერიკაში.
შეყვანილია გერმაიაში და აზერბაიჯანში, ბელორუსიაში ყირგიზეთში უზბეკეთში და რუსეთის სამხრეთ ნაწილში. სსრკ-ში შემოყვანილია 1936-1965 წლების განმავლობაში. გაშვებულია დაახლოებით 1240 ინდივიდი 26 პუნქტში. განსაკუთრებით კარგად იგი ადაპტირებულ იქნა აზერბაიჯანში ზაქათალა-ნუხის ველზე საიდანაც შემდეგ შემოიჭრა საქართველოში. გავრცელდა ალაზნის ველზე, ივრის ზეგანზე და შირაქში. ენოტისებრი ძაღლის მსგავსად საკმაოდ ფართოდ გავრცელდა და მნიშვნელოვანი ზიანი მიაყენა ქათმისნაირების ზოგიერთ სახეობას (კაკაბი, გნოლი, მწყერი, ხოხობი და სხვა . მას მოიპოვებენ დაღესტანში, საქართველში, ბელორუსიაში და კრასნოდარის მხარეში. ყირგიზეთში, კაბარდო ბალკარიაში და სტავროპოლის მხარეს აკლიმატიზირება წარუმატებლად დამთავრდა.
ჰაბიტატები:
ენოტისთვის განსაკუთრებით გამოსადეგი ჰაბიტატებია ფართოფოთლოვანი და შერეული ტყეები, ფუღუროებიანი ხეებით და მეჩხერი მაგრამ არა მშრადი წყალსატევებით. ხშირად ცხოვრობენ დასახლებულ პუნქტებთან ახლოს. იგი გვხვდება აგრეთვე ტყის კუნძულებში რომელთან ახლოსაც მდებარეობს ხორბლის, ბრინჯის, ყანები და ხეხილის ნარგავები.

ცხოვრების ნირი:
სიცოცხლის ნახევარს ხეზე ატარებს. სწრაფი სირბილი და დიდხანს არ შეუძლია. გამოდევნებისას იგი ცდილობს თავი ხეს შეაფაროს. შუძლია თავქვე დაეშვას ხიდან. ტოტიდან ტოტით იგი დადადის ხოლმე ერთი ხიდან მეორეზე. კარგად დაცურავს. განსაკუთებით აქტიური ღამე. დღის განმავლობაში იგი ისვენებს თავის ბუნაგში. უპირატესობას ანიჭებს ფუღუროებს, რომელიც მდებარეობს 10 მ-ის სიმაღლეზე. ენოტი თავის ბუნაგს იყენებს მთელი წლის განმავლობაში. ენოტი ეძლევა ზამთრის ძილს, რომელიც არ არის ღრმა და შეუძლია ადვილად გაღვიძლება. ზამთრისათვის იდებენ ქონს და მისი მასა აღწევს მთლიანი ცხოველის 1/3-ს. თბილ, უთოვლო ზამთარში იგი არ იძინებს.
ენოტის ნაკვალები შეიძლება შეგვხვდეს მდინარეების პირას, ტყეში, დამშრალ გუბეებში, ხიდების ქვეშ და სხვ.

კვება:
ენოტი ნამდვილი ევრიფაგია. იგი მოიპოვებს საკვებს მიწაზე, წყალში და ხეებზე. ძირითადი საკვების არ არსებობის შემთხვევაში იგი ადვილად გადაერთვება სხა საკვებზე. ხშირად მოპოვებულ საკვებს, სანამ შეჭამს, რეცხავს წყალში. ზოგჯერ იკვებება ფუღუროში ან ხეზე მჯდომარე.

გამრავლება:
ენოტი მონოგამია. წყვილდება თებერვალში, ზოგ ადგილებში აპრილის ბოლოს მაისის დასაწყისში, რომელსაც თან ზდევს მამარების სასიყვარულო ყვირილები. ორსულობა გრძელდება დაახლოებით 63 დღე. მდედრი შობს 2–6, 80 გრ. წონის ნაშიერს . იბადებიან ბრმები და თვალს ახელენ დაახლოებით 20 დღის ასაკში. ერთი თვის ასაკში, ისინი გარდა დედის რძისა იკვებებიან სხვა საკვებითაც. ოჯახი იყოფა მეორე წელს, მძუნაობის დაწყების წინ, რომელშიც მონაწილეობენ წინა წელს დაბადებული მდედრებიც. მამრები მწიფდებიან ერთი წლით გივიან. სიცოცხლის ხანგრძლივობა დაახლოებით 15 წელია.
გამოყენებული მასალა: აფთარი, გიურზა და სხვები.. NACRES, 2002, Tbilisi.
http://www.nacres.org/g_index.html


ასეთ შეყვანილ სახეობებს ეგზოტიკურ, უცხო, ინტროდუცირებულ ან არაადგილობრივს უწოდებენ. ინვაზიური სახეობების მიზეზით ადგილობრივ სახეობებს შესაძლოა გადაშენების საფრთხე დაემუქროს....

ენოტი - Procyon lotor
ოჯახი: ენოტისებრნი (Procyonidae)
გვარი: ენოტი (Procyon)
სახეობა: ენოტი (Procyon lotor)
მოკლე აღწერილობა:სხეულის სიგრძე 45-60 სმ.
კუდის 25-38 სმ.
წონა ზაფხულში 4-6 კგ.
მდედრები მამრებზე ცოტათი პატარები არიან.
გავრცელება:
გავრცელებულია ჩრდილოეთ და ცენტრალურ ამერიკაში.
შეყვანილია გერმაიაში და აზერბაიჯანში, ბელორუსიაში ყირგიზეთში უზბეკეთში და რუსეთის სამხრეთ ნაწილში. სსრკ-ში შემოყვანილია 1936-1965 წლების განმავლობაში. გაშვებულია დაახლოებით 1240 ინდივიდი 26 პუნქტში. განსაკუთრებით კარგად იგი ადაპტირებულ იქნა აზერბაიჯანში ზაქათალა-ნუხის ველზე საიდანაც შემდეგ შემოიჭრა საქართველოში. გავრცელდა ალაზნის ველზე, ივრის ზეგანზე და შირაქში. ენოტისებრი ძაღლის მსგავსად საკმაოდ ფართოდ გავრცელდა და მნიშვნელოვანი ზიანი მიაყენა ქათმისნაირების ზოგიერთ სახეობას (კაკაბი, გნოლი, მწყერი, ხოხობი და სხვა . მას მოიპოვებენ დაღესტანში, საქართველში, ბელორუსიაში და კრასნოდარის მხარეში. ყირგიზეთში, კაბარდო ბალკარიაში და სტავროპოლის მხარეს აკლიმატიზირება წარუმატებლად დამთავრდა.
ჰაბიტატები:
ენოტისთვის განსაკუთრებით გამოსადეგი ჰაბიტატებია ფართოფოთლოვანი და შერეული ტყეები, ფუღუროებიანი ხეებით და მეჩხერი მაგრამ არა მშრადი წყალსატევებით. ხშირად ცხოვრობენ დასახლებულ პუნქტებთან ახლოს. იგი გვხვდება აგრეთვე ტყის კუნძულებში რომელთან ახლოსაც მდებარეობს ხორბლის, ბრინჯის, ყანები და ხეხილის ნარგავები.

ცხოვრების ნირი:
სიცოცხლის ნახევარს ხეზე ატარებს. სწრაფი სირბილი და დიდხანს არ შეუძლია. გამოდევნებისას იგი ცდილობს თავი ხეს შეაფაროს. შუძლია თავქვე დაეშვას ხიდან. ტოტიდან ტოტით იგი დადადის ხოლმე ერთი ხიდან მეორეზე. კარგად დაცურავს. განსაკუთებით აქტიური ღამე. დღის განმავლობაში იგი ისვენებს თავის ბუნაგში. უპირატესობას ანიჭებს ფუღუროებს, რომელიც მდებარეობს 10 მ-ის სიმაღლეზე. ენოტი თავის ბუნაგს იყენებს მთელი წლის განმავლობაში. ენოტი ეძლევა ზამთრის ძილს, რომელიც არ არის ღრმა და შეუძლია ადვილად გაღვიძლება. ზამთრისათვის იდებენ ქონს და მისი მასა აღწევს მთლიანი ცხოველის 1/3-ს. თბილ, უთოვლო ზამთარში იგი არ იძინებს.
ენოტის ნაკვალები შეიძლება შეგვხვდეს მდინარეების პირას, ტყეში, დამშრალ გუბეებში, ხიდების ქვეშ და სხვ.

კვება:
ენოტი ნამდვილი ევრიფაგია. იგი მოიპოვებს საკვებს მიწაზე, წყალში და ხეებზე. ძირითადი საკვების არ არსებობის შემთხვევაში იგი ადვილად გადაერთვება სხა საკვებზე. ხშირად მოპოვებულ საკვებს, სანამ შეჭამს, რეცხავს წყალში. ზოგჯერ იკვებება ფუღუროში ან ხეზე მჯდომარე.

გამრავლება:
ენოტი მონოგამია. წყვილდება თებერვალში, ზოგ ადგილებში აპრილის ბოლოს მაისის დასაწყისში, რომელსაც თან ზდევს მამარების სასიყვარულო ყვირილები. ორსულობა გრძელდება დაახლოებით 63 დღე. მდედრი შობს 2–6, 80 გრ. წონის ნაშიერს . იბადებიან ბრმები და თვალს ახელენ დაახლოებით 20 დღის ასაკში. ერთი თვის ასაკში, ისინი გარდა დედის რძისა იკვებებიან სხვა საკვებითაც. ოჯახი იყოფა მეორე წელს, მძუნაობის დაწყების წინ, რომელშიც მონაწილეობენ წინა წელს დაბადებული მდედრებიც. მამრები მწიფდებიან ერთი წლით გივიან. სიცოცხლის ხანგრძლივობა დაახლოებით 15 წელია.
გამოყენებული მასალა: აფთარი, გიურზა და სხვები.. NACRES, 2002, Tbilisi.
http://www.nacres.org/g_index.html


საქართველოს ცხოველები
caucasica
ვააააააააააააააააააააა?????????
ენოტი საქართველოშიც არის ??????????
მაგარია ძალიან
ვააააააააააააააააააააა?????????
ენოტი საქართველოშიც არის ??????????

მაგარია ძალიან
საქართველოს ცხოველები
შემრცხვა 
ტყეში რაც მიპოვია შესაჭმელი, გარეცხვა აზრად არ მომსვლია და ენოტი კიდევ:

ტყეში რაც მიპოვია შესაჭმელი, გარეცხვა აზრად არ მომსვლია და ენოტი კიდევ:

ხშირად მოპოვებულ საკვებს, სანამ შეჭამს, რეცხავს წყალში
საქართველოს ცხოველები
caucasica
ძალიან კარგია ენოტი. მაგარია და ლამაზი..... მიხარია, რომ საქართველოშიც გავრცელდა....
ძალიან კარგია ენოტი. მაგარია და ლამაზი..... მიხარია, რომ საქართველოშიც გავრცელდა....
საქართველოს ცხოველები
kopeina
საქართველოში ასე რომ გავრცელდა ეგ კარგი არ არის... მას ჩვენში თითქმის არ ყავს კონკურენტი (ადამიანის გარდა), ამიტომ სწრაფად მრავლდება და საფრთხეს უქმნის ადგილობრივ სახეობებს, განსაკუთრებით ფრინველებს...
საქართველოში ასე რომ გავრცელდა ეგ კარგი არ არის... მას ჩვენში თითქმის არ ყავს კონკურენტი (ადამიანის გარდა), ამიტომ სწრაფად მრავლდება და საფრთხეს უქმნის ადგილობრივ სახეობებს, განსაკუთრებით ფრინველებს...
- gigi-tbeli
- ბილიკზე მოარული
- Posts: 75
- Joined: 10 თებ 2007, 17:02
- Location: Tbilisi
საქართველოს ცხოველები
caucasica
zaaaaan magaria. sheni tvalit naxe es cxoveli?
zaaaaan magaria. sheni tvalit naxe es cxoveli?
ლაშქრობებში წამიყვანეთ ხოლმე რაა
- gigi-tbeli
- ბილიკზე მოარული
- Posts: 75
- Joined: 10 თებ 2007, 17:02
- Location: Tbilisi
საქართველოს ცხოველები
caucasica
zaaaaan magaria. sheni tvalit naxe es cxoveli?
zaaaaan magaria. sheni tvalit naxe es cxoveli?

ლაშქრობებში წამიყვანეთ ხოლმე რაა
საქართველოს ცხოველები
gigi-tbeliკი ჩემი თვალით ვნახე და ხელშიც მეჭირა ენოტი, ბევრჯერ...
საქართველოს ცხოველები
ჯანსუღ ჩარკვიანი
მოფრთხილება უნდა
საქართველოს ტყეს,
ხოხობსა და მწყერს,
საქართველოს ველს,
ირემსა და შველს -
ყოველდღე და მუდამ
მოფრთხილება უნდა.
სანამ კიდევ რიხით
დაბრძანდება ჯიხვი,
სანამ კიდევ დარჩა
დურაჯი და არჩვი,
სანამ ერთი-ორი
დაგოგმანებს გნოლი,
სანამ მწვანე არის
ჩვენი ხე და მოლი -
დედა საქართველოს,
ტყეს, მთასა და მდელოს,
ყოველდღე და მუდამ
მოფრთხილება უნდა.
მოფრთხილება უნდა
საქართველოს ტყეს,
ხოხობსა და მწყერს,
საქართველოს ველს,
ირემსა და შველს -
ყოველდღე და მუდამ
მოფრთხილება უნდა.
სანამ კიდევ რიხით
დაბრძანდება ჯიხვი,
სანამ კიდევ დარჩა
დურაჯი და არჩვი,
სანამ ერთი-ორი
დაგოგმანებს გნოლი,
სანამ მწვანე არის
ჩვენი ხე და მოლი -
დედა საქართველოს,
ტყეს, მთასა და მდელოს,
ყოველდღე და მუდამ
მოფრთხილება უნდა.
საქართველოს ცხოველები
არჩვი - Chamois - - Rupicapra rupicapra
არჩვი (ფსიტი) მაღალი მთების ჩლიქოსანია. ბინადრობს ტყის სარტყელის ზედა ნაწილის, სუბალპური და ალპური სარტყლების კლდიან ადგილებში. ზღვის დონიდან 1500-2000 მეტრის სიმაღლეზე.
გავრცელებული იყო მთელს კავკასიონზე, ლიხის, მესხეთის ქედებს და აჭარის მთიანეთში. ამჟამად არჩვი შემორჩენილია მცირე პოპულაციების სახით კავკასიონზე(სვანეთიდან ლაგოდეხამდე), მესხეთის ქედზე შემორჩენილია ბორჯომის ნაკრძალში, აჭარია მთიანეთში. სამხრეთის პოპულაცია ძალზედ მცირერიცხოვანია და ემუქრება გაქრობის საფრთხე. ლიხის ქედზე მთლიანად განადგურებულია.
ჩლიქოსანი ცხოველი ძროხისებრთა ოჯახისა. სხეულის სიმაღლე მინდაოში 70-80 სმ,სხეულის სიგრძე 125-135 სმ. წონა მამრ. 30-50 მდედ. 25-42 კგ-მე. რქები აქვთ ვაცებსაც და ნეზვებსაც(7-10 sm). ცნობილი ქვესახეობებიდან საქართველოში გვხვდება კავკასიური არჩვი (Rupicapra rupicarpa caucasica),
არჩვი დილით და საღამოთი გამოდის საძოვრად და უმთავრესად იკვებება ალპური ბალახით, ზოგჯერ ბუჩქნარის ყლორტებითა და ნეკერით. იგი მეტისმეტად ფრთხილი ცხოველია. ძოვის დროს ხშირად თავს მაღლა სწევს და მიდამოს ათვალიერებს. თუ ყური მოჰკრა რაიმე საეჭვო ხმაურს, ქანდაკებასავით გაირინდება და დიდხანს ასე დგას, ხიფათის შემთხვევაში გამოსცემს საგანგებო სტვენას, მაშინვე მთელი ფარა დაიქსაქსება და გაქცევით შველის თავს.
არჩვი ნოემბერში მაკეობს. მაის-ივნისში შობს ერთ ან იშვიათად ორ თიკანს. როგორც დედალ, ისე ვაც არჩვს პატარა, ლამაზი, ბოლოში მოხრილი რქები აქვს. ამიტომ ნადირობის დროს ძნელია მისი სქესის გარჩევა.
შეტანილია საქართველოს წითელ წიგნში სტატუსით (EN).


არჩვი (ფსიტი) მაღალი მთების ჩლიქოსანია. ბინადრობს ტყის სარტყელის ზედა ნაწილის, სუბალპური და ალპური სარტყლების კლდიან ადგილებში. ზღვის დონიდან 1500-2000 მეტრის სიმაღლეზე.
გავრცელებული იყო მთელს კავკასიონზე, ლიხის, მესხეთის ქედებს და აჭარის მთიანეთში. ამჟამად არჩვი შემორჩენილია მცირე პოპულაციების სახით კავკასიონზე(სვანეთიდან ლაგოდეხამდე), მესხეთის ქედზე შემორჩენილია ბორჯომის ნაკრძალში, აჭარია მთიანეთში. სამხრეთის პოპულაცია ძალზედ მცირერიცხოვანია და ემუქრება გაქრობის საფრთხე. ლიხის ქედზე მთლიანად განადგურებულია.
ჩლიქოსანი ცხოველი ძროხისებრთა ოჯახისა. სხეულის სიმაღლე მინდაოში 70-80 სმ,სხეულის სიგრძე 125-135 სმ. წონა მამრ. 30-50 მდედ. 25-42 კგ-მე. რქები აქვთ ვაცებსაც და ნეზვებსაც(7-10 sm). ცნობილი ქვესახეობებიდან საქართველოში გვხვდება კავკასიური არჩვი (Rupicapra rupicarpa caucasica),
არჩვი დილით და საღამოთი გამოდის საძოვრად და უმთავრესად იკვებება ალპური ბალახით, ზოგჯერ ბუჩქნარის ყლორტებითა და ნეკერით. იგი მეტისმეტად ფრთხილი ცხოველია. ძოვის დროს ხშირად თავს მაღლა სწევს და მიდამოს ათვალიერებს. თუ ყური მოჰკრა რაიმე საეჭვო ხმაურს, ქანდაკებასავით გაირინდება და დიდხანს ასე დგას, ხიფათის შემთხვევაში გამოსცემს საგანგებო სტვენას, მაშინვე მთელი ფარა დაიქსაქსება და გაქცევით შველის თავს.
არჩვი ნოემბერში მაკეობს. მაის-ივნისში შობს ერთ ან იშვიათად ორ თიკანს. როგორც დედალ, ისე ვაც არჩვს პატარა, ლამაზი, ბოლოში მოხრილი რქები აქვს. ამიტომ ნადირობის დროს ძნელია მისი სქესის გარჩევა.
შეტანილია საქართველოს წითელ წიგნში სტატუსით (EN).


საქართველოს ცხოველები
დღეს მაოსთან ავღნიშნეთ კარავის დაბდგე. კავკასიური ნაგაზი თუ გინდათ ნახოთ, მათი დათუნა ნახეთ, გაზრდილა და დამშვენებულა. კაი ტიპია !!! სურათი თუ გაქვთ, დადეთ. ისე ადინს ეშინია მისი 

а в горах по утрам туман, дым твоих Ñигарет,
еÑли хочешь Ñоити Ñ ÑƒÐ¼Ð°, лучше ÑпоÑобов нет !!!

еÑли хочешь Ñоити Ñ ÑƒÐ¼Ð°, лучше ÑпоÑобов нет !!!

საქართველოს ცხოველები
Archil wrote: ისე ადინს ეშინია მისი
და მარტო ადმინს?????
